Roald Dahl

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje) o 23:39, 15 sty 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Roald Dahl
Ilustracja
Roald Dahl (1954)
Data i miejsce urodzenia

13 września 1916
Llandaff

Data i miejsce śmierci

23 listopada 1990
Oksford

Narodowość

norweska

Język

angielski

Dziedzina sztuki

powieść, opowiadanie, scenariusz

Muzeum artysty

Roald Dahl Museum and Story Centre w Great Missenden

Ważne dzieła
podpis
Nagrody
  • Nagrody im. Edgara Allana Poe: 1954 Someone Like You, 1960 The Landlady, 1980 Skin
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Roald Dahl (ur. 13 września 1916 w Llandaff, zm. 23 listopada 1990 w Oksfordzie) – brytyjski pisarz, scenarzysta i publicysta pochodzenia norweskiego, uchodził za ekscentryka.

Życiorys

Na świat przyszedł w rodzinie norweskich imigrantów mieszkających na terenie Walii. Gdy miał trzy lata zmarł jego ojciec załamany śmiercią córki. To wydarzenie miało duży wpływ na Dahla – wielu bohaterów jego książek było sierotami[1].

Ukończył w 1933 r. szkołę średnią, lecz zamiast college’u wybrał pracę w Shell Oil Company. Po wybuchu II wojny światowej wstąpił do Royal Air Force (RAF) i trafił na front afrykański[1]. Karierę pilota zakończył dość szybko – został zestrzelony nad Pustynią Libijską i spędził kilkanaście tygodni w szpitalu.

W 1942 przeniósł się do Waszyngtonu, gdzie został attaché wojskowym (lotniczym). Był brytyjskim szpiegiem, który uwodził bogate Amerykanki, i pisał propagandowe teksty. Szybko dał się poznać jako ekscentryk i miłośnik wystawnych balów.

W czasie pobytu w Waszyngtonie poznał C.S. Forestera, który zachęcił go do pisania[1]. Sławę zdobył jako pisarz. Wydał dwie autobiografie, dwie powieści dla dorosłych i kilkanaście książek dla dzieci. Te najsłynniejsze to Charlie i fabryka czekolady, Wiedźmy, Matylda, BFO (wydana w Polsce pt. Wielkomilud), Czarodziejski palec, Charlie i wielka szklana winda, Danny mistrz świata, Fleje, Uki włóż i Fantastyczny pan Lis. W dwóch książkach (Boy oraz Charlie i fabryka czekolady) opisał swoje dzieciństwo. W Boyu przedstawił niezbyt dobry dla dzieci system edukacji. Natomiast do napisania Charliego i fabryki czekolady zainspirowała go wizyta delegacji fabryki czekolady w szkole oraz próby smakowe wyrobów czekoladowych, których uczestnikami byli uczniowie.

Dahl dorabiał pisząc teksty dla Hollywood. Stworzył wiele scenariuszy filmowych, m.in. do serialu Alfred Hitchcock przedstawia (1955) oraz obrazu z Jamesem Bondem – Żyje się tylko dwa razy.

Był dwukrotnie żonaty – z aktorką Patricią Neal (od 1953 do 1983) i Felicity Ann d’Abreu Crosland (od 1983 do 1990). Felicity przyczyniła się do późniejszej ekranizacji powieści Dahla.

Zmarł na białaczkę w 1990 w Oksfordzie. Został skremowany z ulubionymi rekwizytami – whisky, ołówkami, czekoladą i piłą tarczową[1].

Twórczość

Książki dla dzieci

  • 1943 The Gremlins
  • 1961 James and the Giant Peach – wyd. pol. Kuba i ogromna brzoskwinia, Zysk i S-ka, 2008 lub James i ogromna brzoskwinia, Znak emotikon, 2016
  • 1964 Charlie and the Chocolate Factory – wyd. pol. Charlie i fabryka czekolady, Znak emotikon, 2015
  • 1966 The Magic Finger – wyd. pol. Czarodziejski palec, Zysk i S-ka, 2003
  • 1970 Fantastic Mr Fox – wyd. pol. Wspaniały pan Lis, Zysk i S-ka, 2003
  • 1972 Charlie and the Great Glass Elevator – wyd. pol. Charlie i wielka szklana winda, Znak emotikon, 2015
  • 1975 Danny, the Champion of the World – wyd. pol. Danny mistrz świata, Zysk i S-ka, 2005
  • 1978 The Enormous Crocodile – wyd. pol. Krokodyl olbrzymi, Zysk i S-ka, 2004
  • 1980 The Twits – wyd. pol. Państwo Głuptakowie, Zysk i S-ka, 2005
  • 1981 George’s Marvellous Medicine – wyd. pol. Cudowne lekarstwo George’a, GiG, 1991
  • 1982 The BFG – wyd. pol. BFO, czyli Bardzo Fajny Olbrzym, GiG, 1991
  • 1983 The Witches – wyd. pol. Czarownice, Zysk i S-ka, 2003
  • 1985 The Giraffe and the Pelly and Me – wyd. pol. Żyrafa, Peli oraz ja, Zysk i S-ka, 2005
  • 1988 Matilda – wyd. pol. Matylda, Zysk i S-ka, 2002
  • 1989 Esio Trot – wyd. pol. Uki włóż, Zysk i S-ka, 2005
  • 1990 The Vicar of Nibbleswicke
  • 1991 The Minpins

Poezja dla dzieci

  • 1982 Revolting Rhymes
  • 1984 Dirty Beasts
  • 1989 Rhyme Stew

Powieści dla dorosłych

Zbiory opowiadań

  • 1946 Over To You: Ten Stories of Flyers and Flying
  • 1953 Someone Like You
  • 1953 Lamb to the Slaughter
  • 1960 Kiss Kiss
  • 1969 Twenty-Nine Kisses from Roald Dahl
  • 1974 Switch Bitch – wyd. pol. Cuda i dziwki, GiG, 1990
  • 1977 The Wonderful Story of Henry Sugar and Six More – wyd. pol. Zdumiewająca historia Henry’ego Sugara, Zysk i S-ka, 2008
  • 1978 The Best of Roald Dahl
  • 1979 Tales of the Unexpected – wyd. pol. Niespodzianki, Książka i Wiedza, 1984
  • 1980 More Tales of the Unexpected
  • 1983 Roald Dahl’s Book of Ghost Stories
  • 1986 The Roald Dahl Omnibus
  • 1986 Two Fables
  • 1989 Ah, Sweet Mystery of Life: The Country Stories of Roald Dahl
  • 1991 The Collected Short Stories of Dahl
  • 1997 The Roald Dahl Treasury
  • 1997 The Great Automatic Grammatizator
  • 2000 Skin And Other Stories
  • 2006 Roald Dahl: Collected Stories

Antologie

  • wyd. pol. Alfred Hitchcock przedstawia, Iskry, 1971 – zawiera opowiadanie pt. „Licytacja”
  • wyd. pol. Tchnienie grozy, Wydawnictwo Poznańskie, 1974 – zawiera opowiadanie pt. „Człowiek z południa”
  • 1994 Playboy Stories – wyd. pol. Playboy: Opowiadania, Rebis, 1995 – zawiera opowiadanie pt. „Wspaniały syn”
  • 1997 The Flying Sorcerers: More Comic Tales of Fantasy – wyd. pol. Czarujące obiekty latające, Prószyński i S-ka, 2008 – zawiera opowiadanie pt. „O cudowna tajemnico życia!”
  • 1998 SCARY!: Stories That Will Make You SCREAM! – wyd. pol. Tygrys tu, tygrys tam..., Amber, 2003 – zawiera opowiadanie pt. „Proszek plamisty”

Sztuki teatralne

  • 1955 The Honeys

Książki nie fikcjonalne

  • 1946 The Mildenhall Treasure
  • 1984 Boy – Tales of Childhood
  • 1986 Going Solo
  • 1988 Measles, a Dangerous Illness
  • 1991 Memories with Food at Gipsy House
  • 1991 Roald Dahl’s Guide to Railway Safety
  • 1993 My Year
  • 1994 Roald Dahl’s Revolting Recipes
  • 2001 Roald Dahl’s Even More Revolting Recipes

Przypisy

  1. ↑ a b c d Joanna Olech, Roald Dahl i jego "Fantastyczny pan lis". Genialny pisarz, wyrzutek z krainy politycznej poprawności [online], wyborcza.pl, 13 stycznia 2017 [dostęp 2017-01-14].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Roald_Dahl&oldid=51583017”