Romuald Tylenda
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| profesor nauk fizycznych | |
| Specjalność: późne stadia ewolucji gwiazd, mgławice planetarne, osobliwe erupcje gwiazdowe (typu V838 Mon) | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Profesura | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
Romuald Tylenda (ur. 10 kwietnia 1948 w Suwałkach) – polski astronom, specjalizujący się w badaniach mgławic planetarnych i gwiazd zmiennych.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W 1965 ukończył liceum ogólnokształcące w Suwałkach i podjął studia astronomiczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Po ich ukończeniu, w 1970 podjął pracę na uczelni. W 1976 roku uzyskał stopień doktora, tematem rozprawy doktorskiej były Modele struktury jonizacyjnej otoczki nowej Delfina 1977 w stadium nebularnym, a promotorem Andrzej Woszczyk.
W 1979 przeniósł się do toruńskiego oddziału Centrum Astronomicznego PAN. W 1992 otrzymał tytuł profesora nauk fizycznych. W latach 1996–2008 pracował również w Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UMK. W 2010 nominowany w plebiscycie Torunianin Roku Gazety Wyborczej[1].
Prowadził badania nad fizyczną naturą gwiazd nowych i mgławic planetarnych. W ostatnich latach zajmuje się przede wszystkim badaniami natury rozbłysków gwiazdowych typu V838 Monocerotis[2]. Pokazał, że rozbłyski te są najprawdopodobniej wynikiem koalescencji dwóch gwiazd. Idea ta uzyskała silne potwierdzenie w wyniku analizy archiwalnych obserwacji projektu OGLE ewolucji układu podwójnego gwiazd, którego koalescencja objawiła się rozbłyskiem V1309 Scorpii[3][4]. W 2021 roku został odznaczony przez Polskie Towarzystwo Astronomiczne Medalem im. Bohdana Paczyńskiego[5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- nowa czerwona – nowa klasa zjawisk postulowana przez profesora
- CK Vulpeculae – XVII-wieczne zjawisko wyjaśnione modelem nowej czerwonej
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dla kogo Katarzynka?. Gazeta Wyborcza Toruń. [dostęp 2011-01-28]. (pol.).
- ↑ Romuald Tylenda. Evolution of V838 Monocerotis during and after the 2002 eruption. „Astronomy and Astrophysics”. 436 (3), s. 1009–1020, 4 czerwca 2005. DOI: 10.1051/0004-6361:20052800. [dostęp 2010-12-18].
- ↑ Romuald Tylenda et al. V1309 Scorpii: merger of a contact binary. „Astronomy and Astrophysics”. [dostęp 2010-12-18].
- ↑ Ken Croswell. Dancing stars turn on the red light. „Nature”, 7 grudnia 2010. DOI: 10.1038/news.2010.654.
- ↑ Medal Bohdana Paczyńskiego [online], www.pta.edu.pl, 2 listopada 2014 [dostęp 2022-08-03].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Sławomir Kalembka (red.), Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004. Materiały do biografii, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2006, s. 704, ISBN 83-231-1988-0.
- Prof. dr hab. Romuald Tylenda, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2010-12-18].[martwy link]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Lista prac na ScientificCommons
- Astronarium nr 20 - Zderzenia gwiazd. – odcinek programu o badaniach Tylendy