Rosso Fiorentino

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rosso Fiorentino
Ilustracja
Giorgio Vasari, Portret Rossa Fiorentino
Imię i nazwisko

Giovanni Battista di Jacopo di Guasparre

Data i miejsce urodzenia

1495
Florencja

Data i miejsce śmierci

1540
Paryż

Narodowość

włoska

Dziedzina sztuki

malarstwo

Epoka

manieryzm

Ważne dzieła
  • Zdjęcie z krzyża
  • Mojżesz broniący córek Jetry
  • Pietà
Rosso Fiorentino, Zdjęcie z krzyża (1521)
Ukwiecony słoń – malowidło w Galerii Franciszka I w Fontainebleau (ok. 1536)
Madonna z Dzieciątkiem i świętymi: Janem Chrzcicielem, Elżbietą i Józefem (ok. 1514) – własność prywatna, Monako, ekspozycja na Zamku Królewskim na Wawelu w 2023 roku

Rosso Fiorentino, właśc. Giovanni Battista di Jacopo di Guasparre, we Francji zw. Maître Roux (ur. 8 marca 1495 we Florencji, zm. 14 listopada 1540 w Paryżu[1]) – włoski malarz, rysownik i dekorator działający także we Francji, przedstawiciel wczesnego manieryzmu florenckiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Z powodu rudych włosów zyskał przydomek Rosso Fiorentino (Czerwony Florentyńczyk). Pierwsze kroki stawiał w pracowni Andrei del Sarto obok Jacopa Pontormo. We Włoszech działał m.in. w Arezzo, Sansepolcro, Rzymie, Peruggi, Volterze, Citta di Castello. W 1530 wyjechał do Francji, gdzie wraz z Franceskiem Primiaticciem na zlecenie króla Franciszka I uczestniczył w pracach dekoracyjnych na zamku w Fontainebleau. Według Vasariego artysta popełnił samobójstwo z powodu wyrzutów sumienia po niesłusznym oskarżeniu przyjaciela o kradzież pieniędzy[2].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Tworzył obrazy sztalugowe (w tym ołtarzowe) i freski głównie o tematyce religijnej. Jego pierwszym dziełem były malowidła ścienne w bazylice Santissima Annunziata we Florencji. Jego obrazy odznaczają się intensywnym kolorytem, ekspresyjną formą (wyraziste rysy twarzy, często o diabolicznym wyrazie) i dramatycznym napięciem. W latach 1534–1540 kierował pierwszym etapem dekoracji pałacowej Wielkiej Galerii Franciszka I w Fontainebleau. Galeria mierząca 58 m długości tworzy jednolitą przestrzeń, w której freski otoczone stiukowymi płaskorzeźbami tworzą pas ciągnący się ponad bogato zdobioną boazerią, pod kasetonowym drewnianym stropem. Król został sportretowany jako orędownik humanizmu. Główną osią tematyczną wystroju stały się postać i przymioty władcy ukazane w licznych scenach alegorycznych, nawiązujących do wydarzeń z czasów panowania króla, porównywanych z dziejami mitologicznych bogów i herosów, a także odwołujących się do symboliki chrześcijańskiej (m.in. Franciszek I trzymający owoc granatu, symbol powodzenia, Jedność państwa, Ukwiecony słoń). Styl Rossa przyczynił się do powstania pierwszej szkoły Fontainebleau i rozwoju manieryzmu we Francji.

Dzieła[edytuj | edytuj kod]

  • Portret młodego mężczyzny1516–18, olej na desce, 82 × 60 cm, Gemäldegalerie, Berlin
  • Wniebowzięcie Marii1517, fresk, 385 × 395 cm, Santissima Annunziata, Florencja
  • Tronująca Madonna z Dzieciątkiem i czterema świętymi1518, olej na desce, 172 × 141 cm, Uffizi, Florencja
  • Muzykujący anioł1520, tempera na desce, 47 × 39 cm, Uffizi, Florencja
  • Madonna z dwoma świętymi1521, olej na desce, 169 × 133 cm, Museo Diocesano, Volterra
  • Zdjęcie z krzyża1521, olej na drewnie, 333 × 195 cm, Pinacoteca Comunale, Volterra
  • Madonna z dziesięcioma świętymi (Ołtarz Deich)1522, olej na desce, 350 × 210 cm, Galleria Palatina, Florencja
  • Madonna z Dzieciątkiem i puttamiok. 1522, olej na desce, 111 × 75,5 cm, Ermitaż, Sankt Petersburg
  • Mojżesz broniący córek Jetry1523, olej na płótnie, 160 × 117 cm, Uffizi, Florencja
  • Zaślubiny Marii1523, olej na desce, 325 × 250 cm, San Lorenzo, Florencja
  • Martwy Chrystus z aniołamiok. 1526, 133,5 × 104 cm, Museum of Fine Arts, Boston
  • Zdjęcie z krzyża1528, olej na desce, 270 × 201 cm, San Lorenzo, Sansepolcro
  • Chrystus w chwale1528–30, olej na desce, 348 × 258 cm, Città di Castello, Katedra
  • Pietà1530–35, olej na desce przeniesionej na płótno, 125 × 159 cm, Luwr, Paryż

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Niektóre źródła jako miejsce śmierci malarza podają Fontainebleau.
  2. I. Chilvers, H. Osborne, Oksfordzki leksykon sztuki, Warszawa 2002, s. 574.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]