Ruś Biała
Ruś Biała – kraina historyczna na terenie dzisiejszej Białorusi i częściowo Rosji, położona w dorzeczu górnego Dniepru, między Ptyczem i Desną oraz w górnej części dorzecza Dźwiny, główne miasta: Mińsk, Mohylew, Smoleńsk, Połock, Witebsk i Mścisław. W historiografii polskiej definiowana jako obszar województw mińskiego (bez południowych powiatów rzeczyckiego i mozyrskiego, przynależących do Rusi Czarnej), mścisławskiego, połockiego, witebskiego i smoleńskiego (bez części południowej).
Do 1084 r. część Rusi Kijowskiej, potem jej księstwo zależne. Od XIII-XIV wieku pod panowaniem Wielkiego Księstwa Litewskiego, od 1569 aż do rozbiorów w składzie Rzeczypospolitej, potem część Imperium Rosyjskiego.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
| Północna Euroazja | Północ | Wschód | Południe | Zachód | Centrum |
|---|---|---|---|---|---|
| Słowianie[1] | — | ||||
| Chiny[2][3] | |||||
| Ainu[4] | |||||
| Tureckie[potrzebny przypis] | |||||
| Kałmucy[5] | — | ||||
| Tybet[potrzebny przypis] |
Niektórzy uczeni przypuszczają, że „kolorowe” nazwy Rusi powstały w XIII wieku i były zapożyczeniem od ludów ałtajsko-tureckich, które używały kolorów do oznaczenia kierunków geograficznych (czerwień = południe, biel=zachód, czerń=północ). Przykładowo tur., tuw., ałt. wyraz „kara”[6] znaczy zarówno „czarny”, jak i „północ”[7], a w chińskim 红 (hóng) oznacza czerwień, ogień i południe. Przyjmując słowiańską logikę kolorów biały to północ (Biała Ruś), czarny to południe (Czarna Ruś), a czerwony to zachód (Czerwona Ruś, najbardziej na zachodzie położona część Rusi).
Ruś Biała dała nazwę współczesnej Białorusi.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Український Радянський Енциклопедичний Словник (1966) [online], irbis-nbuv.gov.ua [dostęp 2021-10-08].
- ↑ Chinese Tradition [online], web.archive.org, 21 lutego 2007 [dostęp 2021-10-08] [zarchiwizowane z adresu 2007-02-21].
- ↑ Chinese Cosmogony Man-Nature Synthesis [online], web.archive.org, 18 grudnia 2010 [dostęp 2021-10-08] [zarchiwizowane z adresu 2010-12-18].
- ↑ Nobuko B. McNeill, Review of "Two Studies of Color: Implications for Cross-Cultural Comparability of Semantic Categories", „International Journal of American Linguistics”, 48 (3), 1982, s. 339–342, ISSN 0020-7071, JSTOR: 1264798 [dostęp 2021-10-08].
- ↑ E.C. Krupp, Beyond the blue horizon: myths and legends of the sun, moon ..., Oxford University Press, 1992.
- ↑ Azer., baszk. kazach. qara, turkm. gara, uzb. qora. Grzegorz Jagodziński, Ałtajska rodzina językowa.
- ↑ Oleg Łatyszonek, Od Rusinów Białych do Białorusinów, Białystok 2006, s. 18 i n., ISBN 978-83-7431-120-5.