Rudnik (powiat raciborski)
50°07′36″N 18°11′15″E/50,126667 18,187500| wieś | |
 Pałac w Rudniku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2008) |
916 |
| Strefa numeracyjna |
32 |
| Kod pocztowy |
47-411[2] |
| Tablice rejestracyjne |
SRC |
| SIMC |
0220919 |
Położenie na mapie gminy Rudnik  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu raciborskiego  | |
| 50°07′36″N 18°11′15″E/50,126667 18,187500[1]
| |
Rudnik[3] (niem. Rudnick[4]) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Rudnik. Rudnik jest położony w południowej części gminy, najbliżej Raciborza[4]. Ma powierzchnię 9,3 km²[4] oraz ponad dziewięciuset mieszkańców[4].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa wsi pochodzi prawdopodobnie od istniejących w średniowieczu kopalń rudy bądź od rudego koloru ziem uprawnych[4][5].
W okresie hitlerowskiego reżimu w latach 1936-1945 miejscowość nosiła nazwę Herrenkirch[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś jest jedną z najstarszych w powiecie raciborskim, a pierwszy raz została wzmiankowana w 1295 roku w związku z budową drewnianego kościoła[4][5]. Na jego miejscu powstały co najmniej dwa kolejne kościoły drewniane, a w 1892 roku powstał neogotycki kościół murowany św. Katarzyny. W XIX wieku po kasacji kościoła szpitalnego Bożogrobców w Raciborzu przeniesiono do tutejszego kościoła część jego wyposażenia, szczególnie złotnictwo[5].
Po II wojnie światowej w miejscowym pałacu znajdował się PGR[5]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa katowickiego.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
W 2016 roku w Rudniku ludność w wieku przedprodukcyjnym na 100 mieszkańców wynosiła 17,24, co uplasowało wieś powyżej średniej w gminie (16,95). Natomiast ludność w wieku produkcyjnym wynosiła 66,43 (średnia w gminie – 66,90), a w wieku poprodukcyjnym – 16,33 (średnia w gminie – 16,25). Stosunek mieszkańców w wieku poprodukcyjnym do mieszkańców w wieku produkcyjnym wynosił 25% (średnia w gminie – 24%). Mediana wieku mieszkańców wynosi 48 lat (średnia w gminie - 47,11)[6].
| Rok | Liczba ludności | Gęstość zaludnienia (os./km²) |
|---|---|---|
| 2004 | 904[7] | 97,2 |
| 2011 | 939[8] | 100,9 |
| 2016 | 986[9] | 106,02 |
Religia[edytuj | edytuj kod]
Rudnik posiada kościół parafialny pw. św. Katarzyny[10].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- neogotycki kościół pw. św. Katarzyny z 1892 r. wybudowany według planów Schneidera z Katowic. Obok kościoła znajduje się budynek plebanii z XIX w.[5][11] a przy świątyni krzyż kamienny z drugiej połowy XIX w. z postacią Chrystusa na postumencie z niszą, w której jest figura Matki Boskiej Bolesnej. Na cmentarzu parafialnym jest kaplica z XIX w.[12]
- piętrowy, neobarokowy pałac wybudowany na planie prostokąta, kryty dachem naczółkowym. Od frontu dwupiętrowy ryzalit, zwieńczony trójkątnym frontonem, zawierający kartusz z herbem[13] rodziny von Selchow[14]. Obok obiektu park, oficyna, a także budynki folwarczne: gorzelnia i obora z XIX w.[5][11].
- kapliczka domkowa z XVIII/XIX w. przy ul. Sylwestra 41. Kaplica jest murowana z cegły i otynkowana, a w środku znajduje się barokowo-ludowa rzeźba św. Floriana.
- kapliczka domkowa z XVIII/XIX w. przy ul. Sylwestra 3. Kaplica jest murowana z cegły i otynkowana, a w środku znajduje się barokowo-ludowa, drewniana rzeźba św. Jana Nepomucena[5][12].
- krzyż z żeliwną pasyjką znajduje się na wylocie ul. Słonecznej w polu[12].
- trzy budynki mieszkalne z XVIII/XIX w. przy ul. Sylwestra, a także zagroda typu frankońskiego z zachowanym wyłomkiem z XVIII/XIX w.[11]
| Nr ewidencyjny | Obiekt | Forma ochrony | Adres |
|---|---|---|---|
| 12 | gorzelnia - teren d. dworu | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Sylwestra |
| 11 | oficyna pałacowa - teren d. dworu | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Sylwestra |
| 10 | obora - teren d. dworu | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Sylwestra |
| 5 | pałac | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Sylwestra |
| 20 | kapliczka domkowa, XVIII/XIX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Sylwestra 41 |
| 18 | kapliczka domkowa, XVIII/XIX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Sylwestra 3 |
| budynki mieszkalne, XIX/XX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Sylwestra 5, 7, 9 | |
| 2 | plebania, XIX/XX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Gawliny |
| 1 | kościół parafialny pw. św. Katarzyny, XIX/XX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Sylwestra |
| 4 | kaplica cmentarna | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Gawliny |
| zagroda typu frankońskiego, XIX/XX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Sylwestra 41 |
We wsi znajduje się dziewięć stanowisk archeologicznych niewpisanych do wojewódzkiego rejestru zabytków. W stanowiskach tych znaleziono ślad osadniczy z pradziejów, epoki kamienia, neolitu, kultury łużyckiej, czasów rzymskich i średniowiecza[12].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 118085
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1113 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ a b c d e f g Anna Bindacz: Gmina Rudnik – kraina pałaców i zieleni. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Wydawnicza WAW Grzegorz Wawoczny, 2005, s. 43. ISBN 83-89802-09-0.
- ↑ a b c d e f g Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 15.
- ↑ Program rewitalizacji gminy Rudnik na lata 2017-2023. 2017, s. 16.
- ↑ Urząd Gminy Rudnik: Gmina w liczbach – Gmina Rudnik. [dostęp 2008-09-30]. (pol.).
- ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rudnik. 2011, s. 12.
- ↑ Program rewitalizacji gminy Rudnik na lata 2017-2023. 2017, s. 10.
- ↑ Anna Bindacz: Gmina Rudnik – kraina pałaców i zieleni. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Wydawnicza WAW Grzegorz Wawoczny, 2005, s. 41. ISBN 83-89802-09-0.
- ↑ a b c Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 28.
- ↑ a b c d Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 29.
- ↑ PAŁACE NA TERENIE GMINY RUDNIK. gmina-rudnik.pl. [dostęp 2023-03-16]. (pol.).
- ↑ Rudnik. palaceslaska.pl. [dostęp 2023-03-16]. (pol.).
- ↑ Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 19.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013.
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Części wsi |
|
| Kolonia wsi | |
| Przysiółki wsi |
_COA.svg)