Rukiew drobnolistna

Rukiew drobnolistna
	; Roślina owocująca
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	kapustowce
Rodzina	kapustowate
Rodzaj	rukiew
Gatunek	rukiew drobnolistna
	Nazwa systematyczna
	Nasturtium microphyllum (Boenn.) Rchb.; Fl. germ. excurs. 683. 1832
Synonimy
	Rorippa microphylla (Boenn. ex Rchb.) Hyl. ex Á. Löve & D. Löve;
	Rorippa microphylla (Boenn. ex Rchb.) Hyl. ex Á. Löve & D. Löve;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rukiew drobnolistna (Nasturtium microphyllum (Boenn.) Rchb.) – gatunek rośliny należący do rodziny kapustowatych. Występuje na Starym Świecie, ale rozprzestrzeniony został też na inne kontynenty. Ekologicznie związany z brzegami wód, w Polsce bardzo rzadki i chroniony.

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Rodzimy obszar jej występowania obejmuje część Europy, Afganistan, Indie, Pakistan oraz Maroko w Afryce^[3]. Rozprzestrzeniła się poza tym obszarem także w Jemenie, Japonii, Australii, Nowej Zelandii i w Ameryce Północnej^[3]. W Polsce uchodziła za bardzo rzadką, znana była z pojedynczych stanowisk w okolicach Krakowa i koło Bielinka nad Odrą^[4], ale na początku XXI wieku zaczęła być częściej znajdowana w zachodniej Polsce, na ziemi lubuskiej i Pomorzu Zachodnim^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Wzniesiona lub podnosząca się, kanciasta, dołem w węzłach zakorzeniająca się. Ma długość do 1 m i szerokość ok. 0,5 cm.

Liście: Ulistnienie skrętoległe. Liście nieparzysto-pierzaste, zwykle 5-7 listkowe, o eliptycznych listkach, na brzegach faliście karbowanych. Szczytowy listek jest dużo większy od bocznych. Ogonek liściowy rynienkowaty.

Kwiaty: Zebrane w szczytowe grona na cienkich szypułkach wydłużających się podczas dojrzewania owoców. Kwiaty złożone z 4 działek kielicha krótszych od płatków korony, 4 białych płatków o długości do 6 mm, 1 górnego słupka i 6 dwusilnych pręcików (2 są krótsze, 4 dłuższe).

Owoc: Równowąskie łuszczynki o długości 18-25 i szerokości 1 mm. Dolne łuszczynki zwrócone są ku dołowi, górne ukośnie w górę osi szypułki. Nasiona są eliptyczno-okrągławe, spłaszczone i zaopatrzone z jednej strony w skrzydełko. W każdej łuszczynie jest 16-25 nasion. Mają one wyraźną sieciowatą skulpturę powierzchni z ponad 100 polami z każdej strony nasienia.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hydrofit, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do września. Siedlisko: Szuwary, przeważnie na brzegach wód płynących, rzadziej wód stojących. Gatunek charakterystyczny dla Ass. Nasturtietum officinalis^[6]. Genetyka: Liczba chromosomów 2n=64

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Roślina objęta w Polsce od 2004 r. ścisłą ochroną gatunkową. Niektóre jej stanowiska koło Krakowa zostały już zniszczone w wyniku rozbudowy miasta. Informacje o stopniu zagrożenia na podstawie:

Polskiej czerwonej księgi roślin – gatunek narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia VU)^[4]^[7].
polskiej czerwonej listy – gatunek narażony (VU)^[8]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
↑ ^a ^b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].
↑ ^a ^b K. Zarzycki, R. Kaźmierczakowa: Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków: IB PAN, 2001. ISBN 83-85444-85-8.
↑ AdamA. Zając AdamA., MariaM. Zając MariaM. (red.), Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce: dodatek, Kraków: Uniwersytet Jagielloński. Instytut Botaniki, 2019, s. 91, ISBN 978-83-956282-0-7, OCLC 1143739807 .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).

[grin-3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].

[czkr-4] K. Zarzycki, R. Kaźmierczakowa: Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków: IB PAN, 2001. ISBN 83-85444-85-8.

[5] AdamA. Zając AdamA., MariaM. Zając MariaM. (red.), Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce: dodatek, Kraków: Uniwersytet Jagielloński. Instytut Botaniki, 2019, s. 91, ISBN 978-83-956282-0-7, OCLC 1143739807 .

[6] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[7] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[8] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]