Rusiec (województwo łódzkie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rusiec
wieś
Ilustracja
Rusiec, ul. Wieluńska, Urząd Gminy i szkoła podstawowa
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

bełchatowski

Gmina

Rusiec

Liczba ludności (31.03.2021)

1638[2]

Strefa numeracyjna

43

Kod pocztowy

97-438[3]

Tablice rejestracyjne

EBE

SIMC

0711860

Położenie na mapie gminy Rusiec
Mapa konturowa gminy Rusiec, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Rusiec”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Rusiec”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Rusiec”
Położenie na mapie powiatu bełchatowskiego
Mapa konturowa powiatu bełchatowskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Rusiec”
Ziemia51°19′30″N 18°59′31″E/51,325000 18,991944[1]

Rusiec (dawne miasto) – wieś w Polsce, położona w województwie łódzkim, w powiecie bełchatowskim, w gminie Rusiec[4][5]. Siedziba gminy Rusiec.

W latach 1975–1998 wieś położona była w województwie sieradzkim.

Rusiec uzyskał lokację miejską przed 1609 rokiem, zdegradowany w 1741 roku[6].

W 1943 Niemcy wprowadzili nazwę okupacyjną Rustitz[7].

Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Rusiec[4][5]
części wsi Gidze, Kamionna, Kliny, Koszary, Krasowa, Łęg, Maliniec, Okręg, Orzeł, Rusiec-Cegielnia, Rusiec-Kolonia, Zolowy, Żary

Toponimia[edytuj | edytuj kod]

Nazwa miejscowości pochodzi od rudej gleby, rusej, pierwszy raz wzmiankowana w 1389 jako Ruszyecz. W 1483 Russyecz, a w XVI wieku Rusyecz albo Ruszczs[8].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Rusiec w zachowanych źródłach pisanych odnotowano po raz pierwszy w 1386 r. (jako Russzyecz), przy okazji nadania przez króla Władysława Jagiełłę tej wsi oraz innych posiadłości na terenie Wielkopolski Sędziwojowi Pałuce z Szubina, wojewodzie kaliskiemu i staroście łęczyckiemu. Praktycznie aż do 1864 r. miejscowość pozostawała w rękach prywatnych, chociaż dość często zmieniali się jej właściciele. W 1452 r. z rąk Borka z Ruśca trafiła ona na kilkanaście lat w posiadanie znanego rodu Koniecpolskich, zakupiona przez ówczesnego kanclerza Królestwa Polskiego Jana Koniecpolskiego, który już w 1467 r. zbył ją na rzecz Jana Zaremby (Zaręby) z Kalinowej[9]. Po 1555 r. Rusiec trafił we władanie Toporczyków Korycińskich, którzy utrzymywali się tutaj do roku 1569. W XVII w. właścicielami majętności zostali ponownie Koniecpolscy (w latach 1603–1676), a następnie trafiła ona w ręce Walewskich. Po roku 1864 Rusiec został wsią rządową[10].

Miejscowa parafia została erygowana, na prośbę miejscowego dziedzica i kasztelana sieradzkiego Jana Koniecpolskiego, dopiero 8 grudnia 1643 r. przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Macieja Łubieńskiego. Do tego czasu Rusiec należał do parafii w Restarzewie, znajdującej się w dekanacie szadkowskim archidiakonu uniejowskiego[9].

Niekiedy Rusiec bywa odnotowany w części opracowań jako wieś, a następnie miasteczko o nazwie Toporów (w posiadaniu Starżów Toporczyków), chociaż ta wersja nie znajduje potwierdzenia źródłowego, podobnie jak przypisywania przynależność miejscowości w latach 1555–1596 do Zebrzydowskich, herbu Radwan[9].

W II poł. XVI wieku Korycińscy, wznieśli tutaj obronny murowany dwór wieżowy (porównywany niekiedy formalnie do nieco starszej, królewskiej siedziby Zygmunta Starego w Piotrkowie Trybunalskim), przy którym, po 1603 r., prowadził najprawdopodobniej jakieś prace również wojewoda Aleksander Koniecpolski. Obiekt został rozebrany w 1911 r., a stał w miejscu obecnego placu Włodzimierza Kałuziaka[9]. Materiał z baszty wykorzystany został do budowy murowanego ogrodzenia wokół kościoła.

W Ruścu urodził się 12 listopada 1894 r. w rodzinie miejscowego organisty Edmund Krysiak. W 1918 r. jako „Sokół” był zastępcą dowódcy kompanii POW liczącej 150 żołnierzy. W 1920 r. walczył w szeregach 26 pp. przeciwko bolszewikom, został ciężko ranny. Po wojnie na stanowisku kierownika szkoły pracował do 1939 r. w Dąbrowie Górniczej. Został osadzony przez Niemców w Mauthausen, gdzie zmarł 31 sierpnia 1945 r.[potrzebny przypis]

W latach 1988–1990 w parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Ruścu, jako wikariusz pracował kardynał Konrad Krajewski[11][12].

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Rusiec położony jest w centralnej Polsce, w pasie Nizin Środkowopolskich, makroregionie Niziny Południowowielkopolskiej, mezoregionalnie Wyżyny Wieluńskiej i Kotliny Szczercowskiej. Leży w zachodniej części powiatu bełchatowskiego, w dorzeczu rzeki Nieciecz i Krasówki[potrzebny przypis].

Bezpośrednio graniczy z powiatem wieluńskim, łaskim i pajęczańskim.

Położona jest na szlaku 74 WieluńKielce.

Ogólna powierzchnia gminy Rusiec wynosi 9897,08 ha. Grunty orne zajmują powierzchnię 5100 ha, co stanowi 51% ogólnej powierzchni gminy.

W Gminie Rusiec znajduje się stacja przeładunkowa magistrali węglowej z Dąbrowy Górniczej i Katowic do Gdyni, o możliwościach przeładunkowych 200 t/dobę[potrzebny przypis].

Odległość gminy od wielkomiejskich ośrodków przemysłowych i regionalnych ośrodków wzrostu wynosi: od Warszawy – 190 km, od Wrocławia 150 km, od Łodzi – 80 km, od Częstochowy – 70 km, od Wielunia – 35 km, od Bełchatowa – 30 km[13].

Gmina charakteryzuje się dobrym stopniem skomunikowania się z resztą kraju, jak i najbliższymi aglomeracjami oraz ośrodkami miejskimi[potrzebny przypis].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

  • Neogotycki kościół parafialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny z 1912 r.
Neogotycki kościół parafialny

Kultura[edytuj | edytuj kod]

  • Gminny Ośrodek Kultury w Ruścu
  • Gminna Biblioteka Publiczna w Ruścu
  • Amatorska Orkiestra Dęta im. K. Namysłowskiego w Ruścu[14]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 118503
  2. NSP 2021 Ludność
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1100 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  6. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 66–67.
  7. [Vgl. „Anordnung über Ortsnamenänderung im Reichsgau Wartheland, Nr.62" vom 18. Mai 1943].
  8. Stanisław Rospond, Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo, Wrocław 1984, s. 200.
  9. a b c d Rys historyczny. Urząd Gminy. [dostęp 2024-01-23]. (pol.).
  10. Parafia Rusiec - Historia [online], parafiarusiec.pl [dostęp 2023-02-05].
  11. Nomina dell’Elemosiniere di Sua Santità. press.vatican.va, 2013-08-03. [dostęp 2024-01-23]. (wł.).
  12. Informacje o Konradzie Krajewskim na stronie księdza Bogdana Dziwosza. dziwoszbogdan.republika.pl. [dostęp 2024-01-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-25)].
  13. Mapa targeo
  14. Strona Orkiestry.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]