Gołąbek oliwkowozielony
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gołąbek oliwkowozielony |
| Nazwa systematyczna | |
| Russula heterophylla (Fr.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 352 (1838) | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie | |
.JPG)
.JPG)
Gołąbek oliwkowozielony (Russula heterophylla (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Elias Magnus Fries nadając mu nazwę Agaricus furcatus ß heterophyllus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. ten sam autor, przenosząc go do rodzaju Russula[1]. Ma ok. 30 synonimów naukowych. Niektóre z nich[2]:
- Agaricus furcatus ß heterophyllus Fr.1821
- Agaricus heterophyllus (Fr.) Sacc. 1887
- Agaricus lividus Pers. 1801
- Russula furcata var. heterophylla (Fr.) P. Kumm. 1871
- Russula galochroa (Fr.) Fr. 1874
- Russula heterophylla f. adusta J.E. Lange 1940
- Russula heterophylla var. livida Gillet 1876
- Russula livida (Gillet) J. Schröt. 1889
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003, Alina Skirgiełło w 1991 r. opisywała go jako gołąbek widlasty, a w 2003 r. W. Wojewoda podał dla niego również nazwę gołąbek kremowobiały (dla synonimu Russula galochroa (Fr.) Fr.)[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 6–12 cm. Początkowo półkulisty, później płaski, w dojrzałym owocniku całkiem płaski, z wgłębieniem pośrodku. Podczas suchej pogody powierzchnia matowa, podczas wilgotnej śliska. Kolor od żółtozielonego poprzez oliwkowozielony, czystozielony do brązowozielonego. Środek ciemniejszy, barwy od brązowawej do czarnobrązowej. Skórka daje się ściągnąć do1/3 promienia kapelusza[4][5].
Gęste, białe, później bladożółtawe, w końcu rdzawoplamiste. Często bywają rozwidlone przy brzegach kapelusza[5].
Wysokość 3–7 cm, grubość 1,5–3,5 cm, walcowaty, najpierw pełny, potem porowaty. Jest biały, w dolnej części rdzawy[5].
Kruchy, biały, po przekrojeniu zmienia kolor na żółty lub rdzawy. Smak słaby, zapach niewyraźny[5].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników biały. Zarodniki szeroko jajowate, o rozmiarach 5,2-6,5 (8,7) × 4-5,7 (6,5) μm. Są na nich długie sterygmy. Cystydy cylindryczne o rozmiarach 60-80 × 7–13 μm o końcach tępych, lub zakończonych kończykiem. W skórce trzonu nielicznie występują dermatocystydy i przewody mleczne[6].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Ameryce Północnej i Europie[7] oraz w Japonii[8]. Znany jest w całej Europie, w Polsce jest częsty[6]. W piśmiennictwie naukowym podano wiele jego stanowisk na terenie Polski[3]. W Polsce nie jest zagrożony, znajduje się natomiast na czerwonych listach w Danii i Holandii[3].
Rośnie w lasach liściastych i iglastych, na ziemi, głównie pod bukiem, świerkiem i sosną zwyczajną. Preferuje tereny piaszczyste. Owocniki wytwarza od lipca do listopada.
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb jadalny[4][5]. Odradza się jednak jego zbieranie – niewprawni grzybiarze mogą go pomylić ze śmiertelnie trującym muchomorem zielonawym (Amanita phalloides)[5] dawniej nazywanym muchomorem sromotnikowym.
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Gołąbek oliwkowozielony charakteryzuje się zielonawym zabarwieniem kapelusza, ale wykazuje dużą zmienność w intensywności i odcieniach tego zabarwienia[6]. Podobny jest gołąbek białozielonawy (Russula aeruginea)[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Aurel Dermek: Grzyby. 1981. ISBN 83-217-2357-8.
- ↑ a b c d e f Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c Alina Skirgiełło: Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota), tom 20. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), gołąbek (Russula). Warszawa-Kraków: PWN, 1998. ISBN 83-01-09137-1.
- ↑ Rogers Mushrooms. [dostęp 2013-04-05].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].