Gołąbek śliczny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Russula rosea)
Gołąbek śliczny
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

gołąbkowate

Rodzaj

gołąbek

Gatunek

gołąbek śliczny

Nazwa systematyczna
Russula rosea Pers.
Observationes mycologicae 1: 100 (Lipsk, 1796)

Gołąbek śliczny (Russula rosea Pers.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji: Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[1].

Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1991 r.[2] Niektóre synonimy łacińskie[3]:

  • Agaricus lacteus Pers. 1801
  • Russula lactea (Pers.) Fr. 1838
  • Russula lepida Fr. 1836
  • Russula lepida var. alba Rea 1885
  • Russula lepida var. lactea (Pers.) F.H. Møller & Jul. Schäff.
  • Russula linnaei sensu auct. 2005

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Kapelusz

Średnicy 4–12 cm, młody półkulisty, potem wypukły, dojrzały płaski, w środku zwykle wklęsły. Powierzchnia gładka o barwie żółtocielistej, cielistoróżowej, czerwonożółtej z odcieniem pomarańczowym, miejscami miedziowym, łososiowym lub morelowym. Skórka podczas suchej pogody matowa, podczas wilgotnej lepka i błyszcząca. Daje się oddzielić od kapelusza[4].

Blaszki

Gęste, niektóre rozwidlone, przy brzegu tępo zaokrąglone. Występujuą pomiędzy nimi zmarszczki. Początkowo są białawe, później jasnokremowe[4].

Trzon

Długość3,5–8 cm i grubość 1,5–3 cm, nieregularnie cylindryczny, masywny, początkowo pełny, później watowaty. Powierzchnia biała, mączysta, często delikatnie czerwonawo lub czerwonawoliliowo nabiegła, także cała czerwona. Za młodu gładki, później nieco pomarszczony. Podstawa ochrowo plamista[5].

Miąższ

Biały, bardzo ścisły i twardy, surowy o łagodnym smaku i owocowym zapachu, który zmienia się po gotowaniu i przypomina terpentynę[5].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników biały do kremowego. Zarodniki odwrotnie jajowate o wymiarach 8-9 × 7–8 μm, amyloidalne. Powierzchnia pokryta drobnymi brodawkami, niecałkowicie siateczkowata, Łysinka widoczna. Podstawki o rozmiarach 35-50 × 8–12 μm. Cystydy wrzecionowate, o rozmiarach 50-7- × 7–8 μm, na szczycie z długim kończykiem. Pod działaniem fuksyny strzępki szkieletowe pokrywają się czerwonymi kropelkami[4].

Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej i Europie[6]. W Polsce nie jest rzadki[2].

Rośnie od lipca do października, w lasach liściastych, mieszanych, a także w lasach iglastych, zwłaszcza pod bukami, na glebach wapiennych.

Znaczenie[edytuj | edytuj kod]

Grzyb mikoryzowy[2]. Zasadniczo grzyb niejadalny. Jadalny jest tylko po kilkugodzinnym moczeniu i sparzeniu; nadaje się do zaprawienia w occie[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
  2. a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  3. Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
  4. a b c Alina Skirgiełło: Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota), tom 20. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), gołąbek (Russula). Warszawa-Kraków: PWN, 1998. ISBN 83-01-09137-1.
  5. a b c Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. KDC, 2006, s. 448. ISBN 83-7404-513-2.
  6. Discover Life Maps. [dostęp 2015-12-16].