Rutger Hauer

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Szoltys-bot (dyskusja | edycje) o 21:54, 28 kwi 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Rutger Hauer
Ilustracja
Rutger Hauer (2010)
Imię i nazwisko

Rutger Oelsen Hauer[1]

Data i miejsce urodzenia

23 stycznia 1944[2]
Breukelen, Holandia

Data śmierci

19 lipca 2019

Zawód

aktor, scenarzysta, producent, reżyser

Współmałżonek

Heidi Merz
(rozwód)
Ineke ten Kate
(od 1985)

Lata aktywności

od 1969

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Rutger Oelsen Hauer[3][4][5] (ur. 23 stycznia 1944 w Breukelen) – holenderski aktor filmowy, telewizyjny i teatralny, także scenarzysta, producent, reżyser[6]. Nazywany holenderskim Paulem Newmanem[7][1], stał się znany jako odtwórca romantycznych bohaterów i złowieszczych czarnych charakterów[8]. Laureat Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym za rolę porucznika Aleksandra „Saszy” Peczerskiego w miniserialu CBS Ucieczka z Sobiboru (1987)[9][10].

W roku 2000 podczas zdjęć na wyspach Turks i Caicos zainteresował się losem tamtejszych mieszkańców borykających się z AIDS i postanowił założyć organizację charytatywną (The Rutger Hauer Starfish Association), pomagającą kobietom w ciąży i dzieciom z wirusem HIV[11][12].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w rodzinie holenderskich aktorów teatralnych[8] Teunke i Arenda Hauerów[13][14]. Ponieważ jego rodzice często byli w trasie, wychowywany był wraz z trzema siostrami przez nianię[8] w Amsterdamie[15]. Jego dziadek był kapitanem szkunera[8]. W 1959 roku, w wieku 15 lat, przerwał naukę, opuścił dom rodzinny i zaciągnął się jako marynarz na dalekomorskich statkach. Jednak podobnie jak jego pradziadkowi, bycie daltonistą, uniemożliwiło mu karierę na morzu. Po rocznej służbie zdecydował się wrócić do Holandii. Następnie wieczorowo ukończył szkołę średnią. W 1960 roku zaciągnął się do armii, ale w krótkim czasie na skutek załamania psychicznego został umieszczony w specjalistycznym ośrodku, a następnie zwolniony ze służby[12]. Po powrocie do domu, w latach 1962-1967 uczył się w szkole aktorskiej[16]. W 1967 roku zatrudnił się w objazdowym teatrze Noorder Compagnie, gdzie grał Cyrana w komedii Edmonda Rostanda Cyrano de Bergerac[16] i Lennie'go w adaptacji powieści Johna Steinbecka Myszy i ludzie[16].

Początek kariery

Hauer w serialu Floris

Sławę w swojej ojczyźnie zyskał, debiutując w tytułowej roli w serialu rycerskim Floris (1969)[17], od którego zaczęła się jego wieloletnia współpraca z reżyserem Paulem Verhoevenem[18]. Później zagrał w wielu filmach, lecz role u Verhoevena były kluczowe dla rozwoju jego kariery. Do najważniejszych filmów w karierze Hauera z tamtego okresu należą skandalizujący erotyczny dramat Turecki przysmak (1973)[19], w którym aktor wcielił się w rolę artysty rzeźbiarza Erika Vonka, oraz dramat wojenny Żołnierz orański (1977)[20]. Warto zaznaczyć, że w plebiscycie na najlepszy holenderski film 100-lecia zorganizowanym w 1999 roku obrazy te zajęły odpowiednio pierwsze i drugie miejsce.

Lata 80.

W początkach lat 80. pojawiły się pierwsze propozycje ról w amerykańskich filmach. W 1981 roku zagrał drugoplanową rolę terrorysty Wulfgara w filmie sensacyjnym Nocny jastrząb[20], gdzie wystąpił także gwiazdor kina akcji, Sylvester Stallone. Rok później wystąpił w jednej z najbardziej znanych ról w karierze – jako przywódca replikantów, Roy Batty w opartym na powieści Philipa K. Dicka filmie Blade Runner (Łowca androidów), nakręconym przez Ridleya Scotta. Mimo obsadzenia w głównej roli będącego wówczas na szczycie popularności Harrisona Forda, w momencie premiery film spotkał się z chłodnym przyjęciem recenzentów oraz publiczności. Obraz został doceniony dopiero po latach, gdy kolejne pokolenie widzów „odkryło” go na kasetach wideo. Rodzący się ruch fanowski został dostrzeżony przez producentów i doprowadził do wznowienia pokazów kinowych, które okazały się gigantycznym sukcesem. Rutger Hauer podkreślał, że to właśnie rola przywódcy zrewoltowanych replikantów Nexus-6, była najważniejsza i najbardziej satysfakcjonująca w jego karierze.

Nim jednak spóźniona eksplozja popularności Łowcy Androidów uczyniła go aktorem powszechnie znanym, zagrał m.in. w źle przyjętych przez prasę obrazach Weekend Ostermana Sama Peckinpaha (gdzie partnerowali mu m.in. Burt Lancaster, John Hurt i Dennis Hopper) i Eureka Nicolasa Roega (obok takich gwiazd jak Gene Hackman i Mickey Rourke), wystąpił też w roli rycerza Etienne’a z Navarry w filmie fantasy Zaklęta w sokoła (u boku Michelle Pfeiffer i Matthew Brodericka), który zebrał pozytywne recenzje i zdobył uznanie widzów. Wrócił do współpracy z Verhoevenem przy epickim, osadzonym w średniowieczu filmie przygodowym Ciało i krew, by potem wcielić się w psychopatycznego mordercę, Johna Rydera w thrillerze Autostopowicz (w obu tych filmach miał okazję współpracować z Jennifer Jason Leigh)[20]. To właśnie rola tytułowego autostopowicza sprawiła, że stał się rozpoznawalny w Hollywood. W 1987 roku wystąpił w nagrodzonym dwoma Złotymi Globami (z czego jeden przypadł właśnie Hauerowi) filmie telewizyjnym Ucieczka z Sobiboru (u boku Joanny Pacuły) oraz popularnym filmie sensacyjnym Poszukiwany żywy lub martwy[20]. Rok później zagrał u wybitnego włoskiego reżysera Ermanno Olmiego w filmie Legenda o świętym pijaku. Za kreację tytułowego bohatera otrzymał nagrodę dla najlepszego aktora na festiwalu filmowym w Seattle. W 1989 roku wystąpił w postapokaliptycznym obrazie Krew bohaterów (w reżyserii Davida W. Peoplesa, współscenarzysty Łowcy androidów) i swobodnej amerykańskiej adaptacji japońskiego cyklu filmów o niewidomym szermierzu Zatoichim pod tytułem Ślepa furia[20].

Lata 90.

Lata 90. to bardzo płodny, choć nie do końca udany okres w karierze aktora. Przeniósł się wprawdzie na stałe do Los Angeles i dostawał coraz więcej propozycji scenariuszowych, ale nie było wśród nich filmów, które otworzyłyby mu drogę do aktorskiej pierwszej ligi. Wśród pierwszoplanowych ról w jego dorobku z tego okresu dominują tytuły zaliczane do kina klasy B (Apokalipsa, W mgnieniu oka, Obroża, Taktyczna napaść, Arktyczna depresja), znacznie ciekawiej prezentują się drugoplanowe role w kameralnych obrazach (Szymon mag, telewizyjny film Merlin). W tym czasie Rutger Hauer miał też okazję odwiedzić Polskę, przebywając na planie sensacyjnego Anioła śmierci, w którym zagrał drugoplanową rolę Doktora Lema.

XXI w.

W pierwszej dekadzie XXI wieku Hauer przypomniał o sobie szerszej publiczności grając epizodyczne, ale zapadające w pamięć role w głośnych filmach: Niebezpieczny umysł, Batman: Początek i Sin City: Miasto grzechu.

W 2001 roku wraz z Erikiem van Lieshoutem wyreżyserował swój pierwszy film, krótkometrażowy obraz The Room.

W 2009 roku Rutger Hauer wrócił do Polski. Zagrał niderlandzkiego malarza Pietera Bruegla (starszego) w filmie Lecha Majewskiego Młyn i krzyż, inspirowanym obrazem Droga krzyżowa.

W 2017 roku użyczył wizerunku i głosu dla postaci Daniela Lazarskiego w grze Observer polskiego studia Bloober Team.

Filmografia

filmy fabularne
Rok Tytuł Rola Reżyser
1969 Monsieur Hawarden scena wycięta Harry Kümel
1973 Rumplestiltskin (Repelsteeltje) król
Tureckie owoce (Turks fruit) Eric Vonk Paul Verhoeven
1974 Pusteblume Rick Adrian Hoven
1975 Zimna krew (Das Amulett des Todes) Cris Ralf Gregan, Günter Vaessen
Namiętność Kate (Keetje Tippel) Hugo Paul Verhoeven
Na tropie Wilby'ego (The Wilby Conspiracy) Blane Van Niekerk Ralph Nelson
Het Jaar van de Kreeft Pierre Herbert Curiel
1976 Max Havelaar (Max Havelaar of de koffieveilingen der Nederlandsche handelsmaatschappij) Duclari Fons Rademakers
1977 Żołnierz Orański (Soldaat van Oranje) Erik Lanshof Paul Verhoeven
1978 Pastorale 1943 August Schultz Wim Verstappen
Kobieta między psem i wilkiem (Een vrouw tussen hond en wolf) Adriaan André Delvaux
Mysteries Johan Nagel Paul de Lussanet
1979 Es begann bei Tiffany (TV) John Ryder Wolfgang Becker
Fatalny błąd (Grijpstra & De Gier) Rinus de Gier Wim Verstappen
1980 Spetters Gerrit Witkamp Paul Verhoeven
1981 Nocny jastrząb (Nighthawks) Heymar 'Wulfgar' Reinhardt Bruce Malmuth
Chanel - Samotność nr 5 (Chanel Solitaire) Étienne Balsan George Kaczender
1982 Łowca androidów (Blade Runner) Roy Batty Ridley Scott
1983 Weekend Ostermana (The Osterman Weekend) John Tanner Sam Peckinpah
Eureka Claude Maillot Van Horn Nicolas Roeg
1984 Samotny łowca (A Breed Apart) Jim Malden Philippe Mora
1985 Ciało i krew (Flesh & Blood) Martin Paul Verhoeven
Zaklęta w sokoła (Ladyhawke) kpt. Etienne Navarre Richard Donner]
1986 Autostopowicz (The Hitcher) John Ryder Robert Harmon
1987 Poszukiwany żywy lub martwy (Wanted: Dead or Alive) Nick Randall Gary Sherman
1988 Legenda o świętym pijaku (The Legend of the Holy Drinker) Andreas Kartak Ermanno Olmi
1989 W pewną noc, w świetle księżyca (As Long as It's Love) John Knott Lina Wertmüller
Ogary Broadwayu (Bloodhounds of Broadway) Mózg Howard Brookner
Krew bohaterów (The Blood of Heroes) Sallow David Peoples
Ślepa furia (Blind Fury) Nick Parker Phillip Noyce
Beyond Justice (Desert Law) Tom Burton Duccio Tessari
1991 Obroża (Wedlock) Frank Warren Lewis Teague
Po północy (Past Midnight) Ben Jordan Jan Eliasberg
1992 W mgnieniu oka (Split Second) Harley Stone Tony Maylam, Ian Sharp
Buffy – postrach wampirów (Buffy the Vampire Slayer) Lothos Fran Rubel Kuzui
1993 Arktyczna depresja (Arctic Blue) Ben Corbett Peter Masterson
Podróż (Voyage, TV) Morgan Norvell John Mackenzie
Nieoczekiwany atak (Blind Side, TV) Jake Shell Geoff Murphy
1994 Amelia Earhart: Ostatni lot (Amelia Earhart: The Final Flight) Fred Noonan Yves Simoneau
Nostradamus mnich Roger Christian
Vaterland − Tajemnica III Rzeszy (Fatherland, TV) sturmbannführer Xavier March Christopher Menaul
Gra o przeżycie (Surviving the Game) Thomas Burns Ernest Dickerson
1995 Anioł śmierci (Blood of the Innocent) dr Lem Bob Misiorowski
Mr. Stitch Rue Wakeman Roger Avary
1996 Omega Doom (1996; znany także pod tytułem – Apokalipsa) Omega Doom Albert Pyun
Gwiezdne złoto: Kosmiczny szlak (Precious Find) Armond Crile Philippe Mora
Mariette in Ecstasy Chaplain John Bailey
Na granicy światów (Crossworlds) A.T. (Alex) Krishna Rao
1997 Złowroga głębia (Hostile Waters, TV) kpt. Igor Britanov David Drury
Czerwona linia (Deathline) John Anderson Wade Tibor Takács
Wybuch (Blast) Leo Albert Pyun
Zew krwi (The Call of the Wild: Dog of the Yukon) John Thornton Peter Svatek
Hemoglobina (Bleeders) dr Marlowe Peter Svatek
Pukając do nieba bram (Knockin' on Heaven's Door) Curtiz Thomas Jahn
1998 Sprawa Palmera (Bone Daddy) William H. Palmer Mario Philip Azzopardi
Taktyczny atak (Tactical Assault) John „Doc” Holiday Mark Griffiths
1999 Szymon Mag (Simon Magus) hrabia Albrecht, giermek Ben Hopkins
Śmierć w gigabajtach (New World Disorder) David Marx Richard Spence
2000 Wilder dr Sam Dennis Charney Rodney Gibbons
2001 Fruwający wirus (Flying Virus) Ezekial Jeff Hare
Turbulencja 3: Heavy Metal (Turbulence 3: Heavy Metal) MacIntosh Jorge Montessi
2002 Epicentrum (Scorcher) prezydent Nelson Scorcher
Wojownicy (Warrior Angels) Grekkor Byron W. Thompson
Niebezpieczny umysł (Confessions of a Dangerous Mind) Keeler George Clooney
2005 Podniebna wojna (Mirror Wars) tajemniczy człowiek Vasili Chiginsky
Posejdon (The Poseidon Adventure) bp. August Schmidt John Putch
Dracula III: Dziedzictwo (Dracula III: Legacy) hrabia Dracula Patrick Lussier
Batman: Początek (Batman Begins) William Earle Christopher Nolan
Sin City: Miasto grzechu (Sin City) kardynał Patrick H. Roark Frank Miller, Robert Rodriguez, Quentin Tarantino
2006 Polowanie na Eagle One (The Hunt for Eagle One: Crash Point) generał Frank Lewis Brian Clyde
Minotaur (Minotaur) Egeusz Jonathan English
2007 Dead Tone detektyw John Criton Deon Taylor, Brian Hooks
Gol 2 (Goal II: Living the Dream) Rudi Van der Merwe Jaume Collet-Serra
Przeprowadzka McAllistera (Moving McAllister) Maxwell McAllister Andrew Black
2009 Barbarossa (Barbarossa) Fryderyk I Barbarossa Cesano Maderno
2010 Włóczęga ze strzelbą (Hobo with a Shotgun) Hobo Jason Eisener
2011 Młyn i krzyż (The Mill and the Cross) Pieter Bruegel Lech Majewski
Rytuał (The Rite) Istvan Kovak Mikael Håfström
2012 Dracula 3D Abraham Van Helsing Dario Argento
2017 Valerian i miasto tysiąca planet (Valerian and the City of a Thousand Planets) prezydent Federacji Luc Besson

Seriale TV

Przypisy

  1. ↑ a b Personalidade: Rutger Hauer (Países Baixos). InterFilmes.com. [dostęp 2017-12-08]. (port.).
  2. ↑ Rutger Hauer w bazie Discogs.com (ang.)
  3. ↑ Rutger Hauer. FILMSTARTS.de. [dostęp 2017-12-08]. (niem.).
  4. ↑ Rutger Hauer - Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2017-12-08]. (rum.).
  5. ↑ Rutger Hauer. Listal. [dostęp 2017-12-08]. (ang.).
  6. ↑ Rutger Hauer Actor, Producer, Director, Author. TV Guide. [dostęp 2017-12-08]. (ang.).
  7. ↑ Rutger Hauer - Rutger Khauer - Actor. CinemaRx. [dostęp 2017-12-08]. (rum.).
  8. ↑ a b c d Rutger Hauer. AllMovie. [dostęp 2017-12-08]. (ang.).
  9. ↑ Rutger Hauer w bazie filmpolski.pl
  10. ↑ Rutger Hauer Bio. BuddyTV. [dostęp 2017-12-08]. (ang.).
  11. ↑ Rutger Hauer - Bio, Facts, Family. Famous Birthdays. [dostęp 2017-12-08]. (ang.).
  12. ↑ a b Fast Facts. TV Guide. [dostęp 2017-12-08]. (ang.).
  13. ↑ Rutger Hauer (23 de Janeiro de 1944). Filmow. [dostęp 2017-12-08]. (port.).
  14. ↑ Rutger Hauer Biography (1944-). Film Reference. [dostęp 2017-12-08]. (ang.).
  15. ↑ Rutger Hauer. TV.com. [dostęp 2017-12-08]. (ang.).
  16. ↑ a b c Rutger Hauer. FDb.cz. [dostęp 2017-12-08]. (cz.).
  17. ↑ Rutger Hauer. MYmovies.it. [dostęp 2017-12-08]. (wł.).
  18. ↑ Rutger Hauer. ČSFD.cz. [dostęp 2017-12-08]. (cz.).
  19. ↑ Rutger Hauer. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-12-08]. (ang.).
  20. ↑ a b c d e Ryan Lambie (2012-02-22): 10 greatest Rutger Hauer films that aren’t Blade Runner. denofgeek.com. [dostęp 2017-12-08]. (niem.).

Linki zewnętrzne

Złoty Glob dla najlepszego aktora drugoplanowego w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym
1970–1979
1980–1999
2000–2019
2020–2039

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rutger_Hauer&oldid=53323858”