Ryszard Petela

Ryszard Sergiusz Petela

Data i miejsce urodzenia	17 sierpnia 1933 Jarosław
Profesor nauk technicznych
Specjalność: energetyka cieplna, technika spalania
Alma Mater	Politechnika Śląska
Doktorat	1961
Habilitacja	1966
Profesura	1975
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Politechnika Śląska
Okres zatrudn.	1956–1984
Rektor
Uczelnia	Politechnika Śląska
Okres spraw.	1981–1982
Odznaczenia

Ryszard Sergiusz Petela (ur. 17 sierpnia 1933 w Jarosławiu) – polski naukowiec, wykładowca akademicki, rektor Politechniki Śląskiej w latach 1981-1982.

Życiorys

Do czasu wojny mieszkał we Lwowie, skąd przeniósł się do Krakowa, a następnie do Opola, gdzie w 1950 r. zdał maturę.

Studiował w latach 1950–56 w Politechnice Śląskiej najpierw na Wydziale Mechanicznym, a później na Wydziale Mechaniczno-Energetycznym.

Po studiach pracował w Biprohucie (1955–1962) i równocześnie w Politechnice Śląskiej (1956–84). Od roku 1971 do 1975 był zastępcą dyrektora Instytutu Techniki Cieplnej Politechniki Śląskiej. Stopień doktora nauk technicznych uzyskał w roku 1961, a habilitował się w roku 1966. Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał w roku 1975. Jako stypendysta British Council odbył staż (1963/64) w Wielkiej Brytanii (Oksford, Cambridge, Sheffield i Leeds), w czasie którego prowadził badania dotyczące pracy habilitacyjnej. Przebywał też na stażu na Węgrzech (1970), w Kanadzie (Uniwersytet Calgary – 1975) i na Politechnice w Wiedniu (1984/85). Był promotorem 10 przewodów doktorskich. Był twórcą "szkoły spalania" w Politechnice Śląskiej (pionierskie opracowanie wykładów, stworzenie unikalnego laboratorium dydaktycznego, opracowanie kilku podręczników akademickich, opracowanie merytorycznych podstaw kierunku studiów dla filii w Dąbrowie Górniczej, koordynacja programów rządowych dotyczących spalania mieszanin węgla i oleju w latach 1976–1983).

W czasie powstawania Solidarności prof. Petela był jej doradcą w Politechnice Śląskiej. W czerwcu 1981 r. zgromadzenie elektorów wybrało go rektorem Politechniki Śląskiej. W styczniu 1982 w stanie wojennym został odwołany z funkcji rektora. W roku 1984 wyjechał do Kanady, gdzie pracował na Uniwersytecie w Calgary i wielu innych ośrodkach naukowych. Prowadził m.in. badania dotyczące wzbogacania węgla, wytwarzania mieszanin stało ciekłych, oszczędzania energii i ochrony środowiska. W Polsce był w różnym czasie konsultantem naukowym w wielu zakładach i instytucjach (m.in. Huta Batory, Instytut Metali Nieżelaznych, Energopomiar, Ministerstwo Przemysłu Chemicznego i Instytut Gazownictwa w Krakowie).

Był członkiem Komitetów PAN:

• Problemów Energetyki (1978–1984)
• Termodynamiki i Spalania (1977–1984).

Po roku 1984 jest członkiem American Association Society, New York Academy of Science oraz American Association Advancement of Science.

Jest autorem około 170 publikacji, 7 książek i monografii oraz 11 podręczników akademickich i 14 patentów. Był autorem około 90 prezentacji na konferencjach, w tym około 50 zagranicznych. Był zaangażowanym dydaktykiem (w latach 1981, 1982 laureat Złotej Kredy – nagrody dla najlepszego wykładowcy w Politechnice Śląskiej).

W AZS Gliwice grał w ligowej drużynie siatkówki, a w latach 1964–1966 był wiceprezesem klubu. Był radnym miejskim w Gliwicach w latach 1967–1976. Trzykrotnie otrzymał nagrody ministra i około 30 nagród rektora za badania naukowe. Odznaczony był m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Laureat Medalu im. Stanisława Ochęduszki.

Bibliografia

• Stulecie tradycji Instytutu Techniki Cieplnej – Józef Szymczyk, Andrzej Ziębik – Politechnika Śląska, Gliwice 2004, ISBN 83-918727-4-2 – Informacje o licencji
• Poczet Rektorów Politechniki Śląskiej – Ryszard Petela.
• Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, edycja 3 (redaktorzy Lubomir Mackiewicz, Anna Żołna), Warszawa 1993, s. 548