Ryszard Zaorski

Ryszard Zaorski
Imię i nazwisko	Daniel Ryszard Zaorski
Data i miejsce urodzenia	27 marca 1928 ; Łuck
Data i miejsce śmierci	14 października 2019 ; Katowice
Zawód	aktor
	Zespół artystyczny
	Teatr Śląski
	Odznaczenia

Daniel Ryszard Zaorski^[1] (ur. 27 marca 1928 w Łucku, zm. 14 października 2019 w Katowicach^[2]) − polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny. Zagrał ponad 300 ról teatralnych i ok. 30 filmowych. Był jednym z najbardziej rozpoznawalnych aktorów Teatru Śląskiego, z którym związał się w 1958^[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Łucku na Wołyniu^[3]. Podczas II wojny światowej jako harcerz Szarych Szeregów brał udział w Powstaniu Warszawskim^[3].

Karierę teatralną rozpoczął w roku 1950, kiedy obronił dyplom Państwowej Wyższej Szkoły Aktorskiej w Krakowie^[3]. Występował potem na deskach Teatru Starego w Krakowie (1950–54), Teatru Śląskiego w Katowicach (1958-63, 1968-77, 1979-80 oraz 1982-96), Teatru Polskiego w Bielsku-Białej (1963-65 i 1967-68), Teatru Zagłębia w Sosnowcu (1965-67 i 1977-78), Teatru Polskiego w Warszawie (1978-79) oraz Teatru Ludowego w Nowej Hucie (1980-82). Wystąpił też w blisko dwudziestu przedstawieniach Teatru Telewizji.

Z Katowicami był związany od roku 1958^[3]. W 2011 obchodził 60-lecie pracy artystycznej^[3]. W marcu 2018 Teatr Śląski świętował jego 90. urodziny na Dużej Scenie^[3].

Za swe dokonania otrzymał szereg nagród, wyróżnień i odznaczeń, w tym Złoty Krzyż Zasługi (1972), Srebrną Maskę w plebiscycie czytelników dziennika „Wieczór Śląski” za rolę Józefa Szwejka (1975), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1975), Złotą Maskę za role Księcia w Śnie Fiodora Dostojewskiego oraz Edka w Tangu Sławomira Mrożka (1988), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1996) i Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2006)^[4].

Zmarł 14 października 2019 w Katowicach w wieku 91 lat^[5]. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach^[6].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Filmy fabularne[edytuj | edytuj kod]

Rok	Tytuł	Rola	Reżyser
1951	Gromada		Jerzy Kawalerowicz
1962	Czarne skrzydła		Ewa Petelska Czesław Petelski
1965	Lenin w Polsce		Sergiusz Jutkiewicz
1969	Sól ziemi czarnej	powstaniec	Kazimierz Kutz
1971	Perła w koronie		Kazimierz Kutz
1976	Próba ognia (TV)	robotnik Rudolf	Marek Wortman
1977	Okrągły tydzień	błazen	Tadeusz Kijański
1979	Małgorzata (TV)		Danuta Kępczyńska
1979	Ojciec królowej		Wojciech Solarz
1982	Karczma na bagnach	głodujący chłop, któremu pomógł Gierałtowski	Zygmunt Lech
1983	Na straży swej stać będę		Kazimierz Kutz
1983	Żeniac	lekarz	Janusz Kidawa
1986	Komedianci z wczorajszej ulicy		Janusz Kidawa
1986	Magnat		Filip Bajon
1988	Desperacja		Zbigniew Kuźmiński
1989	Gdańsk 39		Zbigniew Kuźmiński
2001	Angelus	kamerdyner	Lech Majewski
2005	Diabeł	ksiądz	Tomasz Szafrański

seriale TV[edytuj | edytuj kod]

Rok	Tytuł	Rola	Uwagi
1978	Życie na gorąco	Jacek	odcinek „Saloniki”
1979	Przyjaciele		odcinek „Czystość”
1979	Tajemnica Enigmy	członek sądu koleżeńskiego osądzającego Brochwitza	odcinek „Wyłączeni z gry”
1980	Dom		odcinek „Ponad 200 czwartków”
1981	Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy		odcinek „Zwycięstwo bez wodzów”
1982	Odlot	dzielnicowy
1982	Blisko, coraz bliżej		odcinek „Obcy wśród swoich. Rok 1914”
1986	Biała wizytówka		odcinki „Szyb nad lasem” oraz „Spółka Ruberg”
1988	Pogranicze w ogniu
2001	Święta wojna	stary hydraulik	odcinek „Hydraulik”

Odznaczenia i nagrody[edytuj | edytuj kod]

Odznaka dla zasłużonego dla województwa katowickiego (1969)
Złoty Krzyż Zasługi (1972)
Zasłużony Działacz Kultury (1975)
Nagroda artystyczna miasta Katowice (1975)
Srebrna Maska w plebiscycie czytelników „Wieczoru” za rolę Józefa Szwejka (1975)
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1975)
Medal 40-lecia PRL (1986)
Złota Maska za role: Księcia w Śnie Fiodora Dostojewskiego oraz Edka w Tangu Sławomira Mrożka (1988)
Nagroda Prezydenta Miasta Katowice (1995)
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1996)
Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2006)^[4]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Zmarł nestor śląskiego aktorstwa Ryszard Zaorski. TVP Info. [dostęp 2019-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-14)]. (pol.).
↑ Odszedł nasz mistrz. Teatr Śląski. [dostęp 2019-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-14)]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Nie żyje Ryszard Zaorski, aktor Teatru Śląskiego. Portal Trybuny Górniczej. [dostęp 2019-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-14)]. (pol.).
↑ ^a ^b Teatr Śląski – 2006/2007. Teatr dla Was. [dostęp 2006-12-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-20)].
↑ Ryszard Zaorski nie żyje. Aktor miał 91 lat. Onet.pl. [dostęp 2019-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-14)]. (pol.).
↑ Antoni Wilgusiewicz: Lwowianie i kresowianie na cmentarzach Katowic. Instytut Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego, 2020-04-10. [dostęp 2020-08-03].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Ryszard Zaorski w bazie IMDb (ang.)
Ryszard Zaorski w bazie Filmweb
Ryszard Zaorski w bazie filmpolski.pl
Ryszard Daniel Zaorski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-09] .
Ryszard Zaorski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”

[tvp-1] Zmarł nestor śląskiego aktorstwa Ryszard Zaorski. TVP Info. [dostęp 2019-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-14)]. (pol.).

[teatr-2] Odszedł nasz mistrz. Teatr Śląski. [dostęp 2019-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-14)]. (pol.).

[nettg-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Nie żyje Ryszard Zaorski, aktor Teatru Śląskiego. Portal Trybuny Górniczej. [dostęp 2019-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-14)]. (pol.).

[Gloria_Artis-4] Teatr Śląski – 2006/2007. Teatr dla Was. [dostęp 2006-12-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-20)].

[kultura-5] Ryszard Zaorski nie żyje. Aktor miał 91 lat. Onet.pl. [dostęp 2019-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-14)]. (pol.).

[6] Antoni Wilgusiewicz: Lwowianie i kresowianie na cmentarzach Katowic. Instytut Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego, 2020-04-10. [dostęp 2020-08-03].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]