Sławęcin (powiat choszczeński)
53°13′43″N 15°22′53″E/53,228611 15,381389
| wieś | |
 Kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Ostrobramskiej. W tle drewniana dzwonnica. Stan z roku 2018 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
44 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) |
229 |
| Strefa numeracyjna |
95 |
| Kod pocztowy |
73-200[2] |
| Tablice rejestracyjne |
ZCH |
| SIMC |
0179306 |
Położenie na mapie gminy Choszczno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu choszczeńskiego  | |
| 53°13′43″N 15°22′53″E/53,228611 15,381389[1]
| |
Sławęcin (niem. Schlagenthin) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie choszczeńskim, w gminie Choszczno. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie gorzowskim. W roku 2021 wieś liczyła 229 mieszkańców[3].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Wieś leży ok. 8 km na północ od Choszczna, między Radaczewem a miejscowością Stradzewo.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Już w IX wieku na terenie obecnej wsi powstał gród schronieniowy o pow. 0,96 ha, który dawał schronienie i obronę okolicznej ludności. Powierzchnia pozwala umieścić go wśród największych grodów słowiańskich. Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1299 roku, kiedy to rodzina von Wedel przeniosła patronat nad kościołem na cysterki z Recza. Od poł. XIV w. przez kolejne 400 lat wieś należała do rodziny Blanckensee. W 1419 r. miejscowość została zniszczona w trakcie konfliktu polsko – krzyżackiego.
W 1752 r. właścicielami Słąwęcina zostały dwie rodziny von Jargow i von Göllnitz. Majątek został podzielony na dwie niezależne części. Od 1801 r. w wyniku dziedziczenia części majątku, Sławęcin w całości przeszedł na własność rodziny von Göllnitz[4]. W 1829 r. dobra sławęcinskie liczące 4921 morgi kupił Wilhelm Ferdynand Eben (1784–1876) syn radcy wojennego Carla Ferdynanda Ebena (1750-1830). Majątek obejmował: 3115 morgi gruntów ornych, 189 morgi pastwisk oraz 872 morgi lasów[5]. W 1830 r. Eben wybudował w pobliżu Sławęcina folwark, który nazwano Ebenau – dzisiejsze Sulino[6]. W 1850 r. właścicielem został jego syn Carl Herman Eben (1811)[6][7], który w latach 1854–1857 wybudował pałac w stylu neogotyku angielskiego[8]. Pałac znaczenie ucierpiał w czasie walk w 1945 r. W latach 70. ruina została rozebrana[9]. Ferdynand Wilhelm Eben (1816–1889) drugi syn Wilhelma Ferdynanda (1784–1876) właściciela majątku w Słąwęcinie poślubił Agnes Monod de Froideville (1822–1900)[a] i w 1855 r. został właścicielem majątku w Budwitach na Mazurach[b][10]. Jego syn Erich Eben poślubił swoją kuzynkę Klarę Marię Walerię Schubert (1859), której matką była Sophie Eben (1825–1900), córka właściciela Sławęcina Wilhelma Ferydnanda[10]. Wśród potomków – wnuków pierwszego właściciela Sławęcina z rodziny Ebenów trzech zostało generałami w służbie pruskiej. Należał do nich Johannes Karl Louis von Eben (1855–1924)[c], Reinhold von Eben (1853–1930) z linii Ebenów z Budwit, synowie Ferdynanda Wilhelma (1816–1889)[10] oraz Wilhelm Paul Eben (1849–1924) z linii sławęcińskiej.
W 1890 r. zmienił się właściciel i w 1932 roku doszło do sprzedaży majątku na cele parcelacji.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[11][12]:
- kościół pw. Matki Boskiej Ostrobramskiej, gotycki z XV/XVI wieku, nr rej.: A-615 z 5.12.1963. Obecnie kościół filialny, rzymskokatolicki należący do parafii pw. św Andrzeja Boboli w Piaseczniku, dekanatu Suchań, archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej, metropolii szczecińsko-kamieńskiej. Kościół salowy z 1521 r.[13], z elementami sztuki romańskiej, ze ścianami obwodowymi korpusu nawowego z kamieni polnych. Przy zachodniej ścianie budynku znajduje się drewniana dzwonnica z 1695 r. o konstrukcji szkieletowej drewnianej szalowana deskami z dachem namiotowym na planie kwadratu na kamiennym fundamencie wyremontowana w 2014 r.[14] Na wieży znajduje się dzwon z 1568 r. wykonany przez stargardzkiego ludwisarza Josta van Westena[15]. Drugi dzwon nie zachował się[14]. We wnętrzu kościoła znajduje się zabytkowe wyposażenie: ołtarz z drugiej połowy XVI wieku, ambona z 1599 r. i chrzcielnica z 1595 r.[13] Teren przykościelny w przeszłości pełnił funkcję cmentarza.
inne zabytki:
- park pałacowy ze starodrzewem takim jak: dąb szypułkowy, platan klonolistny, modrzew europejski, buk pospolity[16]. Niektóre drzewa to pomniki przyrody[17].
Edukacja i sport[edytuj | edytuj kod]
We wsi znajduje się Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej.
W 1998 roku powstał Klub Sportowy „Alapaw Sława” Sławęcin[18].
Osoby urodzone w Sławęcinie[edytuj | edytuj kod]
- Bernd Siegmund von Blankensee (1693–1757) – pruski generał, syn właściciela Sławęcina Hansa Adama Jürgena von Blankensee i Margarethy von Delitz[19], odznaczony najwyższym pruskim orderem Pour le Mérite.
- Karl Heinrich von Natzmer (1799–1875) – pruski generał, syn Friedricha Wulfa Ernsta von Natzmer (1776–1810) i Karoliny Dorothei Philippine von Restorff (1773–1854) urodzonej i zmarłej w Sławęcinie córki Louise Caroline Margarethe Charlotte von Blankensee (1735–1776) i jej męża Christiana Ludwiga von Restorff (1733-1796)[20][21].
- Adolf Albrecht von Natzmer (1801–1884) – pruski generał, brat Karla Heinricha[21].
- Wilhelm Paul Eben (1849–1924) – pruski generał, syn Carla Hermana Ebena i Franciszki Missbach właścicieli dóbr sławęcińskich[22].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jej ojciec Charls Louis Monod de Froideville (1765) urodził się w Szwajcarii, a następnie przeprowadził się do Prus.
- ↑ Para ta miała 9 dzieci.
- ↑ Za jego zasługi 29 sierpnia 1906 r. cesarz Wilhelm II Hohenzollern nadał mu dziedziczne szlachectwo, od tego czasu rodzina właścicieli Budwit pisała się „von Eben”.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 124385
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1176 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Polska w liczbach
- ↑ Zespol Akta dóbr Sławęcin
- ↑ Berghaus 1864 ↓, s. 504.
- ↑ a b Berghaus 1864 ↓, s. 505.
- ↑ Bowman 1993 ↓, s. 58.
- ↑ Sammlung Duncker
- ↑ Zamki, pałace, dworki...
- ↑ a b c Ebenowie z Budwit
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. zachodniopomorskiego - stan na 31.12.2019 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 6. [dostęp 2020-04-06].
- ↑ „Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków”. Szczecin.
- ↑ a b Wiejskie kościoły Gminy Choszczno - dominanty krajobrazu kulturowego
- ↑ a b Remont wieży kościelnej w Sławęcinie
- ↑ M. Majewski Ludwisarstwo stargardzkie XVI-XVII wieku. Przyczynek do "Corpusu Campanorum Pomeranorum" [w:] Mała Ojczyzna - Wczoraj i Dziś. Materiały z sesji, Stargard 1999, s. 59.
- ↑ Uchwała NR XVIII/162/2012 Rady Miejskiej w Choszcznie z dnia 30 marca 2012 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody na terenie Gminy Choszczno.
- ↑ Piotr Skurzyński "Pomorze" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2007 s. 52 ISBN 978-83-7495-133-3
- ↑ Sport. „UMiG”. Choszczno.
- ↑ Lange 1853 ↓, s. 115.
- ↑ www.von-restorff.de
- ↑ a b Gothaisches... 1906 ↓, s. 523.
- ↑ von Goertzke 1914 ↓, s. 439.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Grzegorz Jacek Brzustowicz, Przewodnik po gminie Choszczno, Bydgoszcz, 2003.
- Joachim von Goertzke: Offizier-Stammliste des Königlich Preußischen Kaiser Franz Garde-Grenadier-Regiments Nr 2. 1814-1914. Berlin: Paul Parey Verlag, 1914.
- Gothaisches genealogisches Taschenbuch der adeligen Häuser. Gotha: Justus Perthes, 1906.S. 523
- Eduard Lange: Die Soldaten Friedrich’s des Grossen. Leipzig: Avenarius & Mendelssohn, 1853.S. 115
- Heinrich Berghaus: Landbuch der Mark Brandenburg und des Markgrafenthums Nieder-Lausitz in der Mitte des 19. Jahrhunderts. Band 3. Brandenburg: Adolph Müller, 1864, s. 502-507.S. 502
- Shearer Davis Bowman: Masters and Lords: Mid-19th-Century U.S. Planters and Prussian Junkers. New York: Oxford University Press, 1993.S. 58
- Karl Friedrich Pauli: Leben grosser Helden des gegenwärtigen Krieges. Band 8. Halle: Christoph Peter Francken, 1763.S. 123
- Leopold Freiherr von Zedlitz: Neues preussisches Adels-Lexicon: oder genealogische und diplomatische Nachrichten von den in der preussischen Monarchie ansässigen oder zu derselben in Beziehung stehenden fürstlichen, gräflichen, freiherrlichen und adeligen Häusern. Band 1. Leipzig: Gebrüder Reichenbach, 1836.S. 248
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Sławęcin - pałac, na starych widokówkach. zamkilubuskie.pl. [dostęp 2020-04-13].
- Zbiór ewangelickich ksiąg metrykalnych z Pomorza i Nowej Marchii. Parafia Schlagenthin (Sławęcin). szukajwarchiwach.pl/. [dostęp 2020-04-13]. (niem.).
