Sławutycz (1990)
 Sławutycz w 2012 | |
| Klasa | |
|---|---|
| Projekt |
994 |
| Oznaczenie NATO |
Kamchatka-mod. |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
lipiec 1988 |
| Wodowanie |
styczeń 1990 |
Zamówiony dla  MW ZSRR
| |
| Nazwa |
Pridnieprowie |
 Marynarka Wojenna Ukrainy
| |
| Nazwa |
Sławutycz |
| Wejście do służby |
28 lipca 1992 |
| Los okrętu |
przejęty przez Rosję 22 marca 2014 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
4460 ts standardowa |
| Długość |
106,02 m[1] |
| Szerokość |
16,01 m |
| Zanurzenie |
6 m |
| Napęd | |
| 1 silnik wysokoprężny o mocy 5236 KM, 1 śruba[1] (inne dane: 2 silniki o mocy 8000 KM, 2 śruby[2]) | |
| Prędkość |
14,8 węzła |
| Zasięg |
13.000 Mm przy prędkości 14 w |
| Uzbrojenie | |
| 2 armaty obrony bezpośredniej 30 mm AK-630 2 czteroprowadnicowe wyrzutnie rakiet plot bliskiego zasięgu Strieła-3 | |
| Wyposażenie | |
| 2 wyrzutnie celów pozornych PK-16 | |
| Załoga |
129 |
Sławutycz (U510) (ukr. Славутич) – ukraiński okręt dowodzenia i rozpoznawczy. W marcu 2014 roku został zagarnięty przez siły rosyjskie podczas aneksji Krymu.
Budowa[edytuj | edytuj kod]
"Sławutycz" był początkowo budowany dla marynarki ZSRR, jako druga jednostka z serii okrętów rozpoznawczych projektu 10221 (oznaczenie NATO: Bambuk, następnie Kamchatka), pod nazwą "Pridnieprowie"[1]. Projekt okrętów oparto na kadłubie dużego trawlera rybackiego proj. 1288 i został opracowany przez biuro CKB Czernomoriec z Sewastopola. Pierwszym okrętem typu była "Kamczatka" (SSW-391), która weszła w skład radzieckiej (następnie rosyjskiej) Floty Oceanu Spokojnego w 1987 roku[1].
_%D0%A1%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%87.png)
Drugi okręt "Pridnieprowie" (numer burtowy SSW-189) był przewidywany dla Floty Północnej. Stępkę pod jego budowę położono w lipcu 1988 w Stoczni Czarnomorskiej w ówczesnej Ukraińskiej SRR, a kadłub wodowano w styczniu 1990. Na okręcie znajdowała się już część załogi z rosyjskiej Floty Północnej, lecz po rozpadzie ZSRR, w maju 1992 roku, przy stanie prac wyposażeniowych 70%, zarządzeniem ministra obrony Ukrainy, został przejęty przez marynarkę wojenną Ukrainy[1]. 28 lipca 1992 został obsadzony przez załogę ukraińską i podniesiono na nim banderę[1]. Okręt wszedł do służby pod nazwą "Sławutycz", od miasta Sławutycza.
Mimo wejścia do służby, w dalszym ciągu prowadzono na okręcie prace wyposażeniowe, dostosowując go do roli okrętu dowodzenia i wykańczając według uproszczonego projektu. Numer zmodyfikowanego projektu zmieniono na 994 (w kodzie NATO: Kamchatka-mod.)[1].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Okręt ma sylwetkę zbliżoną do trawlera[1], z podniesionym pokładem dziobowym na ok. 2/3 długości. Na dziobie umieszczono małą nadbudówkę ze stanowiskiem działka AK-630 po lewej stronie i poczwórną wyrzutnią rakiet przeciwlotniczych bliskiego zasięgu Strieła-3 po prawej stronie, oraz podwyższonym przeszklonym stanowiskiem obserwacyjnym za nimi[1]. Główna nadbudówka, z mostkiem w przedniej części, ciągnie się przez większość długości okrętu. Znajduje się na niej kratownicowy maszt dziobowy (z dwoma radarami Wajgacz-U i dwoma namiernikami). W rufowej części znajdują się dwa kominy o prostokątnym przekroju, położone po obu burtach, a za nimi podobny do jednostek rybackich bramowy maszt tylny, z czterema podporami. Na podporach masztu z przodu zawieszone są bomy do łodzi motorowych (umieszczonych między kominami a masztem), a na górnej poprzecznej belce ustawione są różne anteny[1]. Za masztem, na rufie znajduje się również działko AK-630 (po prawej stronie) i poczwórna wyrzutnia rakiet przeciwlotniczych Strieła-3 (po lewej stronie), a przed nimi podwyższone stanowisko obserwacyjne[1].
Uzbrojenie okrętu służy tylko do samoobrony i obejmuje dwa sześciolufowe zestawy przeciwlotnicze obrony bezpośredniej AK-630 (jednakże, bez radarów artyleryjskich) oraz dwie poczwórne wyrzutnie rakiet przeciwlotniczych bliskiego zasięgu Strieła-3. Ponadto, okręt ma działka salutacyjne kalibru 45 mm. Na fotografii z 2012 roku widoczne są również przynajmniej dwie podstawy podwójnie sprzężonych wielkokalibrowych karabinów maszynowych na burtach w części rufowej. W skład pasywnych środków walki wchodzą dwie wyrzutnie celów pozornych PK-16 u podnóża masztu dziobowego. Okręt jest wyposażony w sonar Dniestr[1].
W stosunku do półbliźniaczej "Kamczatki", "Sławutycz" został ukończony według uproszczonego projektu, posiada zubożone wyposażenie elektroniczne i znacznie różni się od niej zewnętrznie. "Kamczatka" posiada dodatkowo lądowisko śmigłowca oraz hangar na rufie i różni się formą nadbudówek i masztów[1]. Między innymi, nie posiada masztu bramowego na rufie, natomiast na śródokręciu posiada duży obudowany maszt (w formie "żagla"), stanowiący podstawę dla anten systemów rozpoznawczych[2].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Prace wyposażeniowe zakończono w grudniu 1992 r. i okręt przybył do Sewastopola. Nosił początkowo numer burtowy SSW-189, następnie 880, a od czerwca 1994 r. U510. W kolejnych latach pełnił funkcje reprezentacyjne, składając m.in. wizyty w portach zagranicznych i biorąc udział w międzynarodowych manewrach na Morzu Czarnym i Śródziemnym[1]. W 2000 roku odwiedził Nowy Jork w USA.
10 grudnia 1997 na okręcie wybuchł pożar w magazynie na dolnym pokładzie, lecz został ugaszony z pomocą holownika "Kremieniec" i rosyjskich jednostek SB-5, WM-154 i PŻK-45. Nie było ofiar, a okręt został wyremontowany[1].
Między 26 października a 4 listopada 1998 roku brał udział w ćwiczeniach floty Ukrainy Sea Brease-98 na Morzu Czarnym, z udziałem sił głównych państw NATO i państw czarnomorskich[3]. Uczestniczył w licznych ćwiczeniach międzynarodowych, w tym z marynarkami państw NATO. Między innymi, reprezentował marynarkę ukraińską w rejsach powołanego z inicjatywy Turcji międzynarodowego zespołu Black Sea Naval Force (BLACKSEAFOR) na Morzu Czarnym, z okrętami wszystkich państw czarnomorskich w latach: 2002 (sierpień), 2005 (sierpień), 2006 (kwiecień i sierpień), 2007 (kwiecień i sierpień), 2008 (sierpień), 2009 (kwiecień i sierpień), 2010 (kwiecień), 2011 (kwiecień), 2012 (sierpień) i 2013 (sierpień/wrzesień)[4].
Wieczorem 22 marca 2014 r., podczas kryzysu krymskiego, okręt przebywający w Zatoce Sewastopolskiej i blokowany tam od końca lutego przez rosyjskie holowniki, został przejęty siłą przez oddziały rosyjskie i 23 marca podniesiono na nim banderę rosyjską[5]. Wcześniej 4 marca podjęto nieudaną próbę abordażu okrętu, która została odparta[6]. W marcu 2020 roku nadal pozostawał pod kontrolą rosyjską w Sewastopolu[7]. Jego dalszy status jest nieznany (stan na 2023).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Malinowski 1998 ↓, s. 40-41
- ↑ a b A.S. Pawłow, Wojennyje korabli SSSR i Rossii 1945-1995 g., Jakuck, 1994, s.160
- ↑ Władimir Zabłocki. Na pomoc „Nadbrzeżnej Republice”, czyli Sea Brease-98. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 1'99. IV (14), s. 15, styczeń-luty 1999. Magnum-X. ISSN 1426-529X.
- ↑ BLACKSEAFOR 2002.; BLACKSEAFOR 2005.; BLACKSEAFOR 2006.; BLACKSEAFOR 2007.; BLACKSEAFOR 2008.; BLACKSEAFOR 2009.;BLACKSEAFOR 2010.; BLACKSEAFOR 2011.; BLACKSEAFOR 2012.; BLACKSEAFOR 2013. blackseavisits.ru. [dostęp 2023-12-27]. (ang.).
- ↑ Rosjanie przejęli ukraiński okręt Sławutycz. Wciągnięto rosyjską flagę w serwisie polskieradio.pl [dostęp 23-3-2014]
- ↑ Ministerstwo obrony Ukrainy: załoga okrętu "Sławutycz" odparła próbę abordażu na Krymie. wp.pl, 2013-03-05. [dostęp 2014-03-04]. (pol.).
- ↑ Окупанти перебазували підводний човен «Запоріжжя» у Севастополі. mil.in.ua, 16-3-2020. [dostęp 2020-12-14]. (ukr.).