SN 2005gl
| Odkrywca |
Puckett, Ceravolo[1] |
|---|---|
| Data odkrycia |
26 października 2005[1] |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Typ supernowej |
IIn[1] |
| Galaktyka | |
| Gwiazdozbiór | |
| Rektascensja | |
| Deklinacja | |
| Największa jasność |
17,00m |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Przodek |
NGC266 LBV 1 |
| Typ przodka | |
| Masa przodka |
100 M☉ |
SN 2005gl – supernowa typu IIn odkryta 26 października 2005 roku w galaktyce NGC 266[1]. W momencie odkrycia miała maksymalną jasność 17,00m[2][3].
Gwiazda przodek supernowej przed wybuchem miała masę rzędu 100 mas Słońca, była też milion razy jaśniejsza od Słońca. Nie była ona jednak na tyle dojrzała, by w jej wnętrzu powstało masywne żelazne jądro nuklearnego popiołu konieczne, by nastąpiła implozja prowadząca do wybuchu supernowej. Ponieważ ten obszar nieba był obserwowany w 1997 roku przez teleskop Hubble'a, jasność absolutną gwiazdy przodka oceniono na -10,3m. Oznacza to, że progenitor supernowej należał do gwiazd typu S Doradus (ang. Luminous Blue Variables).
Podczas swojej ewolucji gwiazdy tego typu odrzucają znaczną część swojej masy w postaci intensywnego wiatru gwiazdowego. Dopiero pod koniec tego procesu mogą wytworzyć duże żelazne jądro, a następnie w wyniku kolapsu jądra eksplodują jako supernowe. Identyfikacja progenitora supernowej pozwoliła stwierdzić, że przynajmniej w niektórych przypadkach masywne gwiazdy mogą eksplodować jeszcze zanim utracą większość otoczki wodorowej.
Możliwe jest także, że przodek supernowej SN 2005gl był w rzeczywistości układem podwójnym, który uległ złączeniu. To byłoby przyczyną reakcji jądrowych i powodowałoby, że gwiazda wyglądałaby na znacznie jaśniejszą i mniej zaawansowaną ewolucyjnie niż była w rzeczywistości.
Dalsze obserwacje progenitora dowodzą, że jedynie nieznaczna część masy gwiazdy została odrzucona w wyniku eksplozji supernowej. Większość materii została wciągnięta do jądra, stając się najpewniej czarną dziurą o masie 10-15 M☉. Kolejne obserwacje prowadzone w 2007 roku przez teleskop Hubble'a jednoznacznie udowodniły, że nadzwyczaj jasna gwiazda zniknęła.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Asiago Supernova Catalogue (5802 rows). vizier.u-strasbg.fr, 2011-12-11. [dostęp 2011-12-27]. (ang.).
- ↑ a b c d R. Barbon, V. Buondí, E. Cappellaro, M. Turatto. The Asiago Supernova Catalogue - 10 years after. „Astronomy and Astrophysics Supplement”. 139, s. 531-536, 1999-11. NASA ADS. DOI: 10.1051/aas:1999404. (ang.).
- ↑ List of Supernovae. IAU Central Bureau for Astronomical Telegrams. [dostęp 2011-11-02]. (ang.).