SS Jeddah

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jeddah
Następne nazwy

SS Diamond, SS Shoho Maru

Bandera

 Wielka Brytania

Znak wywoławczy

LJMK

Armator

Singapore Steamship Company, Ltd.

Nadzorujące towarzystwo klasyf.

Lloyd’s Register of Shipping

Historia
Stocznia

William Denny and Brothers

Data wodowania

1872

Data zatonięcia

1896

Dane techniczne
Liczebność załogi

50

Liczba pasażerów

W feralnym rejsie 953[1]
w tym 44 kobiety i 111 dzieci

Długość całkowita (L)

85,34 m

Szerokość (B)

10,1 m

Zanurzenie (D)

4,87 m

Pojemność

1541 brutto / 993 netto RT

Ożaglowanie
Typ ożaglowania

bryg

Napęd mechaniczny
Silnik

maszyna parowa, 200 KM

SS Jeddah – brytyjski parowiec, który w 1880 stał się bohaterem głośnego w swoich czasach wydarzenia, w czasie którego kapitan wraz z częścią załogi opuścili poważnie uszkodzoną jednostkę, zostawiając na pokładzie ładunek oraz niemal tysiąc pasażerów.

Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]

SS „Jeddah” został zwodowany w lipcu 1872 w stoczni William Denny and Brothers w Dumbarton dla J. Guthrie (port macierzysty Glasgow). Był to parowiec o konstrukcji i z poszyciem żelaznym, o długości 85,34 m, szerokości 10,1 m i zanurzeniu 4,87 m, pojemności 1541 BRT i 993 NRT. Dwucylindrowa maszyna parowa podwójnego rozprężania o średnicy cylindrów 900 mm i skoku tłoka 1562mm, miała moc 200 KM i napędzała bezpośrednio śrubę; oprócz tego statek niósł ożaglowanie brygu. Posiadał dwa pokłady z wyraźnie wznoszącym się spardekiem, podzielony był pięcioma grodziami wodoszczelnymi[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Zbudowany dla J. Guthrie, SS „Jeddah” przeszedł następnie na własność Singapore Steamship Company, Ltd. Do niesławnego zdarzenia doszło podczas rejsu z Penangu do portu w Dżuddzie w sierpniu 1880 roku. Statek wyszedł 19 lipca z portu Penangu, mając na pokładzie, oprócz ok. 600 ton towaru (głównie cukru i drobnicy), 953 muzułmańskich pielgrzymów: mężczyzn, kobiet i dzieci udających się do Mekki, oraz 50 członków załogi. Jedynymi Europejczykami w załodze był kapitan Joseph Lucas Clark (któremu towarzyszyła żona) oraz trzej oficerowie[1].

Statek od początku podróży zmagał się z trudnymi warunkami atmosferycznymi, których przezwyciężenie dodatkowo utrudniało nadmierne przeładowanie towarem i pasażerami. Prawdopodobnie również niekompetencja pierwszego mechanika spowodowała, że 6 sierpnia doszło najpierw do awarii pierwszego, a później obu silników oraz całkowitego zalania kotłowni. Wybite z mocowań kotły uszkodziły kadłub, który zaczął przeciekać; sztorm zerwał stawiane żagle; zapasowy komplet udało się postawić, dopiero gdy wiatr nieco się uspokoił. Cały czas pompowano wodę używając pomp ręcznych, w czym pomagała część pasażerów[1].

7 sierpnia kapitan nakazał załodze przygotowanie do opuszczenia szalup ratunkowych. W nocy z 7 na 8 sierpnia jedną z nich sam, wśród ogólnego zamieszania, wraz z żoną i pierwszym oficerem, opuścił pokład. Następnego ranka ich szalupę dostrzeżono z parowca SS „Scindia”, który doprowadził domniemanych rozbitków do portu w Adenie. Tam kapitan zeznał, że statek, którym dowodził zatonął, a jego drugi oficer został zamordowany przez pasażerów[1]. W rzeczywistości pielgrzymi pod kierownictwem części załogi, która pozostała na pokładzie, zdołali wypompować znaczną część wody z „Jeddah”. Płynąc pod żaglami, statek, który zdaniem kapitana i oficerów nie miał szans na przetrwanie, 8 sierpnia zbliżył się do lądu i został dostrzeżony z pokładu parowca SS „Antenor”. Statek zbliżał się do skalistego wybrzeża, a pozostająca na pokładzie załoga nie potrafiła nim sterować, przez co był w bardzo poważnym niebezpieczeństwie. Dowódca „Antenora” zdecydował o wzięciu uszkodzonej jednostki na hol, a na jej pokład wysłał pierwszego oficera, który przejął ster i zorganizował pompowanie wody z kadłuba. 11 sierpnia 1880 roku, dzień po swoim kapitanie, SS „Jeddah” przybył do tego samego portu w Adenie wraz z pasażerami, prowadzony przez pierwszego oficera SS „Antenor”[1].

Zdarzenie odbiło się głośnym echem w ówczesnym środowisku marynarzy i nie tylko. Sprawa trafiła na pierwsze strony brytyjskich gazet, które dzień po dniu doniosły wpierw o zatonięciu, a następnie o odnalezieniu parowca[3]. Sam kapitan tłumaczył później w czasie procesu sądowego, że został zmuszony opuścić pokład w obawie o bezpieczeństwo swoje i swojej żony, które, jego zdaniem, było zagrożone przez zbuntowanych pasażerów statku. Ostatecznie kapitan Clark został przez sąd zawieszony w prawach pełnienia funkcji kapitana statków na okres trzech lat[1].

W późniejszych latach statek zmienił nazwę na SS „Diamond” (1886-1895); przeszedłszy pod banderę japońską, jako „Shoho Maru” zatonął w 1896 roku[4]

Odniesienia w literaturze[edytuj | edytuj kod]

Joseph Conrad, zainspirowany wydarzeniami na SS „Jeddah”, uczynił z nich wątek przewodni jednej ze swoich najbardziej znanych powieści, Lord Jim.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f Board of Trade: Wreck Report for 'Jeddah', 1881. Port Cities Southampton. [dostęp 2014-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-15)]. (ang.).
  2. Jeddah. W: Lloyd’s Register of Shipping. Londyn: 1874, s. JAS.
  3. Newspaper Accounts of the „Jeddah” Affair. (ang.).
  4. Allen Tony: Jeddah SS (1872~1876) Shoho Maru (+1896). 31-10-2013. [dostęp 2014-11-17].