SS Merion
.jpg) Pocztówka przedstawiająca SS "Merion" w służbie cywilnej | |
| Historia | |
| Stocznia | |
|---|---|
| Wodowanie |
26 listopada 1901[1] |
 Wielka Brytania
| |
| Wejście do służby |
1902[2] |
 Royal Navy
| |
| Wejście do służby |
1914 |
| Los okrętu | |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Długość |
161,7 m[1] |
| Szerokość |
18,0 m[1] |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe potrójnego rozprężania[1] 2 śruby napędowe | |
| Prędkość |
14 węzłów[1] |
| Uzbrojenie | |
| 4 działa kal. 152 mm (jako statek handlowy w 1914)[3] | |
| Załoga |
pasażerowie
|
SS Merion był statkiem pasażerskim zbudowanym w 1902 dla linii American podległej International Mercantile Marine (IMM). Pływał także w barwach Red Star Line i Dominion Line – obie należały do IMM. Po wybuchu I wojny światowej został zakupiony przez brytyjską Admiralicję i po przerobieniu służył w Royal Navy jako "wabik" przypominający krążownik liniowy HMS "Tiger". W maju 1915 roku, gdy udawał krążownik na Morzu Egejskim, został zatopiony przez niemiecki okręt podwodny SM "UB-8".
Opis[edytuj | edytuj kod]
"Meriona" zbudowano w stoczni John Brown & Company w Clydebank dla American Line należącej do International Navigation Company. Miał numer stoczniowy 345[1], został zwodowany 26 listopada 1901[2]. Jego długość między pionami wynosiła 161,7 m, szerokość 18 m, pojemność rejestrowa 11 621 BRT. Statek posiadał dwie śruby napędowe napędzane dwoma silnikami parowymi potrójnego rozprężania i mógł płynąć z maksymalną prędkością 14 węzłów[1]. Miał jeden komin na śródokręciu i cztery maszty[2]. Po zbudowaniu "Merion" dysponował 150 miejscami dla pasażerów drugiej klasy i 1700 miejscami dla pasażerów trzeciej klasy[2]. Jego statkiem siostrzanym był SS "Haverford"[4].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Po zakończeniu budowy statek wyczarterowała Dominion Line, spółka należącą do International Mercantile Marine, z którą International Navigation połączyło się w 1902 roku. 8 marca 1902 roku liniowiec wypłynął w barwach Dominion w dziewiczy rejs z Liverpoolu do Bostonu. Po odbyciu ośmiu podróży "Merion" wrócił do American Line w marcu 1903 roku. W następnym miesiącu rozpoczął żeglugę na trasie Liverpool-Filadelfia, na której pływał przez większość dalszej służby. W 1907 roku na krótko wyczarterowano go Red Star Line – na jedną podróż na trasie Antwerpia-Nowy Jork[2].
Liniowiec uległ w czasie służby pasażerskiej kilku wypadkom. Artykuł w "The Washington Post" z 2 marca 1903 roku zawiera informację, że podczas rejsu z Bostonu do Liverpoolu, "Merion" wszedł na płyciznę krótko po opuszczeniu irlandzkiego Queenstown (obecnie Cobh). Ponad rok później – 30 marca – statek zderzył się z parowcem "Clan Grant" w pobliżu Tuskar Rock i został uszkodzony[2]. 24 grudnia 1912 roku kolejne zderzenie, tym razem ze zbiornikowcem w pobliżu wybrzeża Delaware. W wypadku "Merion" odniósł znaczące uszkodzenia, w tym zalanie dwóch przedziałów. Statek został wyrzucony na brzeg w pobliżu Cross Ledge, ale później wrócił na głęboką wodę i o własnych siłach dotarł do Filadelfii po wyładowaniu ładunku i pasażerów[5].
Po wybuchu I wojny światowej w Europie "Meriona" wyposażono w cztery działa kalibru 152 mm. "Merion" był powodem protestu niemieckiego konsulatu w Filadelfii, gdy zacumował w tym porcie wyposażony w działa, co według Niemców było sprzeczne z ustaleniami dotyczącymi wchodzenia uzbrojonych jednostek pływających do neutralnych portów. Neutralne wówczas Stany Zjednoczone wymogły usunięcie dział przed wyjściem statku z portu[3][a]. Gdy jednostka opuszczała Filadelfię 5 września 1914 roku, działa były zmagazynowane pod pokładem[3]. Ostatnią podróż na linii Liverpool-Filadelfia rozpoczął 31 października, po czym został sprzedany Admiralicji[2].
Statek objęto programem przebudowy liniowców pasażerskich w taki sposób, by przypominały najcięższe okręty Royal Navy. "Merion", przebudowany na podobieństwo krążownika liniowego HMS "Tiger", udał się na Morze Śródziemne[2][b]. W ramach przebudowy liniowiec wyposażono w atrapy dział zbudowane z płótna i drewna, a załoga musiała je chować, gdy tylko w pobliżu pojawiała się jednostka z kraju neutralnego. Poza tym statek załadowano balastem, by obniżyć sylwetkę i zbliżyć ją bardziej do sylwetki prawdziwego "Tigera"[6].
29 maja 1915 roku niemiecki okręt podwodny SM "UB-8"[7], skuszony prawdopodobnie perspektywą zatopienia brytyjskiego krążownika liniowego, pozwolił na przepłynięcie pięciu załadowanym transportowcom, zanim przeprowadził atak torpedowy na "Meriona"[6]. Jedna torpeda z "UB-8" trafiła statek, wyrzucając w powietrze materiał użyty jako balast. Ci z załogantów, którzy zostali zrzuceni przez eksplozję za burtę, dopłynęli do pobliskiej wyspy Strati na szczątkach fałszywych dział liniowca[6]. Pomimo że był mocno przeładowany, "Merion" nie zatonął natychmiast i pozostawał ponad 24 godziny na powierzchni; zatonął dopiero 31 maja[6]. Nie ma informacji o tym, by ktoś zginął podczas zatopienia statku[1][6].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stany Zjednoczone oficjalnie przystąpiły do I wojny światowej w kwietniu 1917 roku.
- ↑ Prawdziwy HMS "Tiger" był częścią brytyjskiej Grand Fleet i nie znajdował się na Morzu Śródziemnym. Patrz: Ralph E. Cropley. Only the Naval Reserve. „The Atlantic Monthly”, s. 439, kwiecień 1918.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h "Merion" w serwisie miramarshipindex.org. [dostęp 2010-01-09]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Bonsor, vol.3, Ss. 945–946.
- ↑ a b c Sails with guns in hold. „The New York Times”, s. 4, 6 września 1914.
- ↑ New Dominion Line Steamers. „The Watchman”. 84 (14), s. 29, 3 kwietnia 1902.
- ↑ Ships crash in Delaware. „The New York Times”, s. 2, 25 grudnia 1912.
- ↑ a b c d e Ralph E. Cropley. Only the Naval Reserve. „The Atlantic Monthly”, s. 439, kwiecień 1918.
- ↑ Guðmundur Helgason: Ships hit during WWI: Merion. [w:] U-Boat War in World War I [on-line]. Uboat.net. [dostęp 2009-03-03].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- N. R. P. Bonsor: North Atlantic Seaway. Saint Brélade (Jersey): Brookside Publications, 1978. ISBN 0-905824-01-6. OCLC 29930159.