SS Sołdek

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
SS Sołdek
Ilustracja
Bandera

 Polska

Port macierzysty

Szczecin

Armator

Polska Żegluga Morska

Dane podstawowe
Typ

rudowęglowiec

Historia
Stocznia

Stocznia Gdańska

Data wodowania

6 listopada 1948

Data oddania do eksploatacji

21 października 1949

Data wycofania ze służby

30 grudnia 1980

Dane techniczne
Nośność (DWT)

2560

Liczebność załogi

28

Długość całkowita (L)

87 m

Szerokość (B)

12,30 m

Zanurzenie (D)

5,41 m

Wysokość (H)

5,80 m

Pojemność

bruto: 2005 RT
netto: 994 RT

Napęd mechaniczny
Silnik

maszyna parowa

Moc silnika

1300 KM (956 kW)
125 obr./min

Liczba śrub napędowych

1

Prędkość maks.

9,5 w.

Na pochylni w Stoczni Gdańskiej
Wodowanie „Sołdka”
Mapa rejsów „Sołdka”
Statek Muzeum SS Sołdek
SS Sołdek na Motławie w Gdańsku

SS Sołdek – rudowęglowiec, masowiec o napędzie parowym – pierwszy statek pełnomorski zbudowany całkowicie w Polsce po II wojnie światowej (wcześniej – 24 kwietnia 1948 roku – został dokończony i zwodowany (pod prowizoryczną nazwą „Oliwa”) statek typu „Hansa”, pozostawiony przez Niemców na pochylni w Szczecinie), który następnie przez szereg lat pływał pod polską banderą handlową, a później służył m.in. jako magazyn pływający na Odrze w Szczecinie. Prototyp serii dwudziestu dziewięciu rudowęglowców – małych masowców typu B30 budowanych w latach 1949-1954 w Stoczni Gdańskiej. Otrzymał nazwisko ówczesnego trasera Stoczni Gdańskiej, przodownika pracy Stanisława Sołdka, którego żona, Helena, była matką chrzestną[1].

Projekt wstępny statku został opracowany przez grupę polskich konstruktorów pod kierunkiem mgr. inż. Henryka Giełdzika, zaś dokumentację warsztatową zlecono francuskiej stoczni Augustin Normand w Hawrze. Budową statku kierował mgr inż. Jerzy Doerffer.

Do 30 grudnia 1980 roku „Sołdek” odbył 1479[2] rejsów morskich, przewiózł ponad 3,5 miliona ton towarów, zawijając do ponad 60 portów. W grudniu 2014 roku[3], statek użyty został w filmie „Persona non grata” w roli statku japońskiego, wiozącego w 1941 roku żydowskich uchodźców z Litwy i Polski przez Władywostok do Japonii. W 2016 roku statek zwiedziły ponad 43 tysiące osób[4], a w 2017 roku - 57440 osób[5].

Dane[edytuj | edytuj kod]

Załoga[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza[edytuj | edytuj kod]

  • Kapitan: Zbigniew Rybiański; absolwent Państwowej Szkoły Morskiej z 1930 roku w Tczewie
  • Pierwszy oficer: Walery Szot
  • Mechanicy:
    • pierwszy: Kazimierz Świerczewski
    • drugi: Wnurowski
    • trzeci: Józef Cygan
  • Palacz: Kazimierz Postek
  • Kucharz: Stanisławski

Ostatnia[edytuj | edytuj kod]

  • Kapitan: Michał Sadłowski (od 2005 na emeryturze)

Kalendarium[edytuj | edytuj kod]

  • 15 września 1947: rozpoczęcie trasowania
  • 1948
  • 1949
    • 24 września o godzinie 9.55: pierwszy rejs próbny – wyprowadził pilot portu gdańskiego, kapitan Laskowski, za pomocą holowników: „Atlas” na dziobie i „Cyklop” na rufie
    • 21 października: przekazanie do eksploatacji
    • 22–24 października: pierwszy rejs Gdańsk – Szczecin (Wały Chrobrego)
    • 25 października godz. 12: uroczyste podniesienie bandery
    • 26-30 października: pierwszy rejs z ładunkiem do Gandawy w Belgii z 2200 t węgla
  • 1952 wymiana maszyny parowej spowodowana awarią
  • 30 grudnia 1980: opuszczenie bandery i przekazanie jako hulk muzealny Muzeum Szczecińskiemu
  • 28 kwietnia 1981: przekazanie Centralnemu Muzeum Morskiemu w Gdańsku.
  • od 17 lipca 1985: Statek muzeum
  • 17 października – 19 grudnia 2020: przegląd techniczny i największy od 35 lat remont w Gdańskiej Stoczni „Remontowa”[9][10]; w ładowniach nr 3 i 4 otwarto nową wystawę stałą pt. "Sołdek i jego czasy". Udostępniono także nową przestrzeń ekspozycyjną w ładowni nr 2 na dziobie statku[11][12].

Plany i modele[edytuj | edytuj kod]

Statki typu B30[edytuj | edytuj kod]

Pod polską banderą[edytuj | edytuj kod]

  • Sołdek (numer stoczniowy B30/1) – przy wodowaniu otrzymał imię osoby żyjącej; od 1981 statek muzeum
  • Jedność Robotnicza (B30/2) – w 1979 złomowany w Glasgow
  • Brygada Makowskiego (B30/3) – w 1979 złomowany w Glasgow (pierwszy statek pod polską banderą o zbiorowym patronie)
  • 1 Maja (B30/4) – bezpośrednio po ukończeniu przekazany ZSRR i nazwany Pervomaysk
  • Pstrowski (B30/5) – przy wodowaniu otrzymał imię osoby żyjącej; w 1978 złomowany w Glasgow
  • Wieczorek (B30/6) – w 1978 sprzedany do Wielkiej Brytanii i używany w Glasgow jako pomocnicza jednostka portowa. Data skasowania i oddania na złom nieznana[1].

Sprzedane ZSRR[edytuj | edytuj kod]

(B30/7) – Zaporoge, (B30/8) – Krivoy Rog, (B30/9) – Kramatorsk, (B30/10) – Makeevka, (B30/11) – Gorlovka, (B30/12) – Novo-Shahtinsk, (B30/13) – Solikamsk, (B30/14) – Kurgan, (B30/15) – Zlatoust, (B30/16) – Minusinsk, (B30/17) – Pavlodar, (B30/18) – Jenakiyevo, (B30/19) – Nikitovka, (B30/20) – Novocherkassk, (B30/21) – Volnovacha, (B30/22) – Vitegra, (B30/23) – Tovda, (B30/24) – Kalar, (B30/25) – Azovstal, (B30/26) – Tkvarcheli, (B30/27) – Zangezur, (B30/28) – Malaia Zemlia, (B30/29) – Pereyeslav Khmielnitsky.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b J. Piwowoński, Flota spod biało-czerwonej, ss.104-107
  2. Ignacy Siennicki, "SOŁDEK", 2009, s. 33, ISBN 978-83-924360-6-5.
  3. Żydowska tułaczka, „Daorientacja”, 7 marca 2015 [dostęp 2016-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-22] (pol.).
  4. Rekordowy rok 2016, „Biuletyn Informacyjny Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku”, styczeń 2017 [dostęp 2017-09-28].
  5. Narodowe Muzeum Morskie: 469 836 zwiedzających
  6. Ignacy Siennicki, Statek-muzeum SOŁDEK, s. 33, ISBN 978-83-924360-6-5.
  7. Wyszkowski, S.: Elektrotechnika w przemyśle okrętowym w pierwszych latach PRL. Budownictwo Okrętowe, nr 3/1985. str.: 97 - 100.
  8. Pustoła, J.: Wspomnienia o przemyśle elektrotechnicznym XX wieku. Wyd. POMMARD, Łomianki 2011. str.: 29 (na str. 30 zdjęcie pracowników firmy przy prądnicy),http://www.ee.pw.edu.pl/sep-ow/PLI/wspom1/pustola_XXw/WspomnOprzemEl-techXXw_JPustola.pdf
  9. Transport s/s "Sołdek" do stoczni Remontowa Holding [online], youtube.com [dostęp 2020-10-18].
  10. "Sołdek" wraca po remoncie, ale ze zwiedzaniem trzeba będzie poczekać
  11. Gdańsk. Sołdek zniknie z Motławy. Ale wróci. I to mocno odmieniony
  12. "Sołdek" znów będzie otwarty. Remont za 2,8 mln zł i nowa wystawa

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]