Afrojerzyk mysi
| Schoutedenapus myoptilus[1] | |||
| (Salvadori, 1888) | |||
.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
afrojerzyk mysi | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Afrojerzyk mysi[4] (Schoutedenapus myoptilus) – gatunek małego ptaka z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae), zamieszkujący Afrykę Subsaharyjską. Nie jest zagrożony.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Afrojerzyk mysi występuje w zależności od podgatunku[5]:
- S. myoptilus poensis – Bioko (Zatoka Gwinejska) i Kamerun.
- S. myoptilus chapini – wschodnia Demokratyczna Republika Konga, Rwanda i południowo-zachodnia Uganda.
- S. myoptilus myoptilus – rozproszone populacje od Kenii na południe do Zimbabwe; obserwacje także w Etiopii, Sudanie Południowym, Angoli i Afryce Południowej.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy opisał w 1888 roku włoski ornitolog Tommaso Salvadori, nadając mu nazwę Cypselus myoptilus[6]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Salvadori wskazał Let Marefię w Szeua w Etiopii[6]. Holotypem była młodociana samica odłowiona 10 października 1886 roku[6]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Schoutedenapus opisanego w 1968 roku przez belgijskiego ornitologa Antoona Emerica Marcela De Roo[2][4][7]. Wyróżniono trzy podgatunki[5][7].
Wyróżniany przez niektóre ujęcia systematyczne S. schoutedeni (Prigogine, 1960) (afrojerzyk kongijski[4]) według badań Fishpoola z 2019 roku, jest prawdopodobnie ciemno upierzonym młodym ptakiem należącym do podgatunku chapini; również traktowanie S. schoutedeni jako podgatunku S. myoptilus jest wysoce nieprawdopodobne[8].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Schoutedenapus: dr Henri Eugène Alphonse Hubert Schouteden (1881–1972), belgijski zoolog, badacz Konga; rodzaj Apus Scopoli, 1777 (jerzyk)[9].
- myoptilus: gr. μυς mus, μυος muos „mysz” (tj. szary jak mysz); πτιλον ptilon „upierzenie”[10].
- poensis: wyspa Fernando Póo lub Fernando Pó, Zatoka Gwinejska (obecnie Bioko, Gwinea Równikowa). Wyspa została zaobserwowana przez portugalskiego nawigatora Fernão do Pó w 1470 roku[11].
- chapini: dr James Paul Chapin (1889–1964), amerykański ornitolog, artysta, kolekcjoner z Konga Belgijskiego, kustosz Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej[12].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 16,5 cm; masa ciała samców 28–29,5 g, samic 22–30 g[5].
Status[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje afrojerzyka mysiego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność światowej populacji nie została oszacowana, ale w obrębie swego zasięgu występowania ptak ten rozmieszczony jest bardzo nierównomiernie. BirdLife International uznaje globalny trend liczebności populacji za stabilny ze względu na brak istotnych zagrożeń i dowodów na spadki liczebności[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Schoutedenapus myoptilus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b A.E.M. de Roo. Taxonomie notes on swifts, with description of a new genus (Aves: Apodidae). „Revue de Zoologie et de Botanique Africaines”. 77, s. 413, 1968. (ang.).
- ↑ a b Schoutedenapus myoptilus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Apodini Olphe-Galliard, 1887 (1836) (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-09-13].
- ↑ a b c P. Chantler & G.M. Kirwan: Scarce Swift (Schoutedenapus myoptilus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2020. [dostęp 2020-02-16]. (ang.).
- ↑ a b c T. Salvadori. Catalogo di una collezione di uccelli dello scioa fatta dal dott. Vincenzo Kagazzi negli anni 1884, 1885, 1886. „Annali del Museo Civico di Storia Naturale di Genova”. Serie 2.a. 26, s. 228–229, 1888. (wł.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-09-13]. (ang.).
- ↑ L.D.C. Fishpool. A reappraisal of Schouteden’s Swift Schoutedenapus schoutedeni. „ABC Bulletin”. 26 (1), s. 38–57, 2019. (ang.).
- ↑ Jobling 2021 ↓, s. Schoutedenapus.
- ↑ Jobling 2021 ↓, s. myoptilus.
- ↑ Jobling 2021 ↓, s. poense / poensis.
- ↑ Jobling 2021 ↓, s. chapini.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).