Serafin (jezioro)
Jezioro Serafin[1] (dawniej Jezioro Krusko[2]) – nieistniejący dziś naturalny zbiornik polodowcowy[1] na Kurpiach Zielonych, ok. 1,5 km na północ od wsi Serafin (powiat ostrołęcki, gmina Łyse) i na południe od wsi Pupkowizna, znacznych rozmiarów i o niewielkiej głębokości[2].
Pierwotnie zajmowało obszar wśród wysokich wydm i wzniesień morenowych z okresu ostatniego zlodowacenia[1].
W latach 1854-1862 prowadzono w okolicy prace melioracyjne, które przez doprowadzenie wód do Pisy sprawiły, że jezioro uległo spłyceniu[2]. Pod koniec XIX wieku lustro jeziora szacowano na 900 mórg[3]. Otwarte lustro wody utrzymało się do lat 50. XX wieku[1]. Obecnie w znacznym stopniu osuszone i zamienione w łąki; pozostała część jeziora zarosła[2] i zmieniła się w bagno i torfowisko[1]. W 1998 utworzony tu rezerwat przyrody Torfowisko Serafin o pow. 184,92 ha w celu ochrony roślinności torfowiskowej i stanowisk żurawia[1]. Tereny są zagospodarowane turystycznie (kładka i wieża obserwacyjna)[1].
Dawna nazwa jeziora brzmiała Krusko[2][3] i pochodziła zapewne od rzeki Kruszy[4]. Uznaniem cieszyły się miejscowe karasie[2][3], ale żyły też liny, okonie, płocie i szczupaki[4]. Prawo wolnego połowu mieli m.in. miejscowi Kurpie oraz nowogrodzcy[3][4]. Początkowo wchodziło w skład dóbr starostwa łomżyńskiego, następnie narodowych Mały Płock, a od 1855 do dóbr Kolno[3]. Przed 1912 rokiem jezioro należało do wsi Serafin i Pupkowizna, lecz ze względu na brak porozumienia między mieszkańcami było dzierżawione, a gospodarka rybacka dzierżawcy uchodziła za "rabunkową"[4].
Nad wschodnim brzegiem jeziora znajdował się jeden z trzech dworów myśliwskich książąt mazowieckich na terenie Puszczy Zagajnicy, zarządzany przez wybranych bartników[3][2][4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Tomasz Darmochwał, Kurpie. Mapa turystyczna, Anna Filak, wyd. 1, Warszawa–Białystok: TD MAPY, 2014, s. 1–2, ISBN 978-83-88859-72-4 (pol.).
- ↑ a b c d e f g Tomasz Krzywicki, Elżbieta Mlącka: Pisz: mapa topograficzna Polski. Wyd. 2. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 2006, s. 1-2. ISBN 978-83-7135-226-3.
- ↑ a b c d e f Serafin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 434.
- ↑ a b c d e Adam Chętnik, Jezioro Serafin, „Tygodnik Krajoznawczy "Ziemia"”, Warszawa, 21 września 1912 [dostęp 2023-10-08] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Jezioro Serafin (dawniej Krusko). [w:] Pupkowizna.pl [on-line]. [dostęp 2011-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-30)].