Damarzyk

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Shorea)
Damarzyk
Ilustracja
Shorea congestiflora
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

ślazowce

Rodzina

dwuskrzydłowate

Rodzaj

damarzyk

Nazwa systematyczna
Shorea Roxburgh ex C. F. Gaertner
Suppl. Carp. 47. 24-26 Jun 1805[3]
Typ nomenklatoryczny

S. robusta C. F. Gaertner[3]

Synonimy
  • Anthoshorea Pierre
  • Caryolobis Gaertn.
  • Doona Thwaites
  • Isoptera Scheff. ex Burck
  • Parahopea F.[4]
  • Pentacme A. Candolle[4][5]
  • Richetia F.Heim
  • Saul Roxb. ex Wight & Arn.[4]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Shorea bracteolata
Shorea leprosula

Damarzyk[6] (Shorea) – rodzaj roślin z rodziny dwuskrzydłowatych (Dipterocarpaceae). Obejmuje 189[4]–196[7] gatunków. Rośliny te występują w Azji Południowo-Wschodniej na obszarze od Cejlonu po południowe Chiny, Małe Wyspy Sundajskie i Moluki[7]. Największe zróżnicowanie gatunkowe jest na wyspie Borneo, gdzie rośnie 138 gatunków z tego rodzaju, w tym 91 endemitów[7]. Drzewa rosnące w lasach równikowych[7].

Jest to najważniejszy dla produkcji drewna rodzaj drzew w południowej Azji. Potężne okazy Shorea acuminata z Sumatry dostarczają dość drewna by z jednego drzewa wykonać jedno domostwo wraz z wszystkimi meblami[7]. Do istotnych ze względów użytkowych gatunków należą: S. almon, S. contorta, S. glauca, S. kunstleri, S. negrosensis, S. polysperma i damarzyk mocny S. robusta[7].

Ze względu na eksploatację i wylesienia aż 168 gatunków z tego rodzaju jest zagrożonych i ujętych na czerwonej liście IUCN (stan w 2019)[8].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Shorea roxburghii
Shorea maxima
Shorea ovalis
Pokrój
Drzewa, często okazałe i z wydatnymi korzeniami szkarpowymi. Kora łuszcząca się płatkami[5].
Liście
U nasady z okazałymi lub drobnymi, odpadającymi przylistkami. Liście skórzaste, całobrzegie[5].
Kwiaty
Zebrane w wierzchotkowate kwiatostany tworzące złożone kwiatostany wiechowate wyrastające w kątach liści i na szczytach pędów. Przysadki u części gatunków obecne (trwałe lub odpadające), u części brak. Kielich z nierównymi działkami – trzy zewnętrzne większe od dwóch wewnętrznych. Płatki korony białe, żółte lub różowe, zwykle omszone. Pręciki liczne (15, 20 lub więcej). Zalążnia jajowata, omszona, z szydłowatą szyjką słupka, na końcu z niepodzielonym lub trójdzielnym znamieniem[5].
Owoce
Jednonasienne, zamknięte w trwałym i powiększonym kielichu, którego trzy większe, działki działają jako aparat lotny[5].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Shorea sumatrana
Wykaz gatunków[4]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-12-04] (ang.).
  3. ↑ a b Shorea. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-12-04].
  4. ↑ a b c d e Shorea Roxb. ex C.F.Gaertn.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Kew Gardens. [dostęp 2019-12-03].
  5. ↑ a b c d e Shorea Roxburgh ex C. F. Gaertner. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-12-03].
  6. ↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. wydanie II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 183. ISBN 83-214-1305-6.
  7. ↑ a b c d e f David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 853-854, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. ↑ Shorea. [w:] The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2019-2 [on-line]. IUCN. [dostęp 2019-12-04].
  9. ↑ a b Tony Russell, Catherine Cutler, Martin Walters: Ilustrowana encyklopedia. Drzewa świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 452-453. ISBN 978-83-242-0842-5.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Damarzyk&oldid=70133116”