Siły zbrojne
Siły zbrojne (inaczej: wojsko, armia) – siły i środki wydzielane przez państwo do zabezpieczenia jego interesów i prowadzenia walki zbrojnej, obrony, ujęte w całość organizacyjną, składającą się z różnych rodzajów wojsk i służb.
Podział sił zbrojnych, ze względu na skład
- wojsko z poboru[potrzebny przypis] – bazująca na powszechnym obowiązku odbywania służby wojskowej przez obywateli, głównie mężczyzn (w Izraelu również kobiety są objęte poborem[1]);
- wojsko zawodowe[potrzebny przypis] – żołnierze dobrowolnie zgadzają się na służbę np. przez określony czas w zamian za wynagrodzenie; takie rozwiązanie stosują m.in. Wielka Brytania, Francja, USA, Chińska Republika Ludowa, a także Polska od 2009 roku[2];
- wojsko najemne – służba podobna do zawodowej, ale żołnierze z reguły są obcokrajowcami (np. Gwardia Szwajcarska w Watykanie)[potrzebny przypis].
Rodzaje sił zbrojnych
W czasach obecnych większość państw posiadających siły zbrojne dzieli je na następujące rodzaje[potrzebny przypis]:
W niektórych siłach zbrojnych wydzielonymi rodzajami sił mogą być także[potrzebny przypis]:
- wojska kosmiczne (np. Siły Powietrzno-Kosmiczne w Rosji)[potrzebny przypis]
- wojska obrony powietrznej (np. Wojska Obrony Powietrznej Kraju w Polsce w latach 1962-1990)[potrzebny przypis]
- wojska piechoty morskiej (np. Piechota Morska w USA[potrzebny przypis]
- siły specjalne (np. Wojska Specjalne w Polsce)[potrzebny przypis].
-
Żołnierze ChAL-W w szyku paradnym
-
Żołnierze amerykańskiej piechoty na patrolu
Funkcje
Siły zbrojne mają za cel odstraszyć przeciwnika od agresji, a dopiero w razie konieczności ich zadaniem jest prowadzenie walki zbrojnej dla osiągnięcia celu politycznego[3]. Są zatem instrumentem prowadzenia polityki państwa oraz jego nieodzownym elementem umożliwiającym funkcjonowanie. Istnieją ze względu na potrzebę ochrony kraju przed atakiem z zewnątrz (uruchamiane do celów obronnych, a także ofensywnych). Czuwają nad niepodzielnością terytorium państwowego oraz ochroną jego niepodległości.
Przy uwzględnieniu kryterium zasięgu przestrzennego wyróżnia się funkcję:
- zewnętrzną
- wewnętrzną.
Są one bezpośrednio związane z funkcjami państwa. Osiągnięcie i utrzymanie ładu społecznego w zakresie organizacji państwowej zawiera się w funkcji wewnętrznej. Analizuje się ją z uwzględnieniem następujących kategorii jako: środka przemocy (związanego z pamięcią historyczną), środka pomocy (dla ratowania życia, zdrowia i mienia ludności, wykorzystywane w akcjach ratunkowych) i instytucji służącej integracji społeczeństwa (jako czynnik państwotwórczy). W ramach funkcji zewnętrznej realizowane jest utrzymywanie bezpieczeństwa zewnętrznego państwa oraz ochrona jego żywotnych interesów (przyczynia się do trwania i rozwoju państwa pod postacią członka społeczności międzynarodowej)[4].
Do zadań sił zbrojnych w zakresie obrony państwa należą[5]:
- Zagwarantowanie nienaruszalności terytorium.
- Obrona dobra narodowego i państwowego w sytuacji silnego niepokoju.
- Eliminowanie, zapobieganie i ograniczanie zagrożeń i konfliktów.
- Zapewnienie wyłączności w zakresie egzekwowania prawa na terytorium państwa.
- Realizowanie zobowiązań sojuszniczych w zakresie użycia sił zbrojnych.
- Propagowanie polityki i wspieranie obrony interesów państwowych na arenie międzynarodowej.
- Aktywna walka w obronie pokoju narodowego oraz zaangażowanie w działania pokojowe.
W sytuacji znacznego zagrożenia spokoju publicznego, zamieszek politycznych, konfliktów narodowościowych i etnicznych na dużą skalę, których opanowanie przekracza możliwości interwencyjne policji – konieczne może być użycie wojska, którego zadaniem jest przywrócenie ładu, stabilizacji i integralności państwowej.
Przypisy
- ↑ Przemysław Majka: Kobiety w Izraelskich Siłach Obronnych. [dostęp 2011-02-19]. (pol.).
- ↑ Od 2009 nie będzie poboru do wojska. Gazeta.pl. [dostęp 2011-02-19]. (pol.).
- ↑ B. Balcerowicz, Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON, Warszawa 2000, s. 124.
- ↑ B.Balcerowicz, Siły zbrojne w stanie pokoju, kryzysu, wojny, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2010, s. 24-34.
- ↑ Ibidem.