Skarżysko-Kamienna (stacja kolejowa)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skarżysko-Kamienna
Ilustracja
Budynek dworca – widok od strony peronów nocą
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Miejscowość

Skarżysko-Kamienna

Lokalizacja

Osiedle Przydworcowe

Data otwarcia

1885

Poprzednie nazwy

Бзин (1885–1897)
Скаржиско (1897–1916)
Skarzysko (1916-1918)
Skarżysko (1918-1928)
Skarżysko Kamienna (1928–1939)
Skarzysko Kamienna (Skarżysko Kamienna) (1939–1945)
Skarżysko Kamienna (1945–2016)

Rodzaj

stacja kolejowa

Dane techniczne
Liczba peronów

4

Liczba krawędzi
peronowych

6

Kasy

T

Linie kolejowe
Położenie na mapie Skarżyska-Kamiennej
Mapa konturowa Skarżyska-Kamiennej, w centrum znajduje się punkt z opisem „Skarżysko-Kamienna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Skarżysko-Kamienna”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Skarżysko-Kamienna”
Położenie na mapie powiatu skarżyskiego
Mapa konturowa powiatu skarżyskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Skarżysko-Kamienna”
Ziemia51°06′57″N 20°52′54″E/51,115833 20,881667
Multimedia w Wikimedia Commons
Stacja około 1909 r.
Stacja Skarżysko-Kamienna nocą - widoczne wszystkie perony (od lewej: 3, 2, 1, w głębi przedłużenie peronu 1 - peron 1a)

Skarżysko-Kamienna – stacja kolejowa w Skarżysku-Kamiennej, w województwie świętokrzyskim, w Polsce. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca regionalnego[1]. Powstała w 1885 roku w ramach budowy kolei Iwangorodzko-Dąbrowskiej. Jedna z czterech stacji kolejowych w Polsce posiadających status stacji rozrządowej i jednocześnie jeden z większych[od czego?] kolejowych węzłów towarowych w kraju.

Położenie stacji kolejowej oraz jej znaczne rozmiary uwarunkowały specyficzne rozwiązania komunikacyjne w mieście. Część osobowa stacji znajduje się w centralnej części miasta, pomiędzy osiedlami: Przydworcowym i Dolna Kamienna, a część towarowa w północno-wschodniej części, przy granicy ze Skarżyskiem Kościelnym[2]. Dworzec kolejowy znajduje się przy Al. Niepodległości 90A[3].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Historia stacji kolejowej w Skarżysku-Kamiennej sięga końca XIX wieku – w 1885 roku nastąpiło uruchomienie linii Iwangorodzko-Dąbrowskiej. W ówczesnej miejscowości Kamienna, która dała początek obecnemu miastu, linia ta rozgałęziała się w kierunku wschodnim – do Ostrowca i Bodzechowa, oraz zachodnim – do Koluszek. W miejscu rozwidlenia zbudowano stację II klasy, której nadano nazwę pobliskiej wsi Bzin, chociaż obiekt zlokalizowany był na terenie Kamiennej. Obiekt posiadał parowozownie, warsztaty naprawy taboru kolejowego, 3 remizy, kuźnię, pompownię oraz warsztat obróbki metalu. Nazwa Skarżysko dla stacji przyjęła się w 1897 r. po upaństwowieniu kolei.

Ruch pasażerski[edytuj | edytuj kod]

Rok Wymiana roczna Wymiana pasażerska na dobę miejsce w Polsce
2017[4] 913 000 2 500 97
2018[5] 913 000 2 500
2019[4] 1 060 000 2 900 94
2020[4] 769 000 2 100 78
2021[4] 913 000 2 500 80
2022[6] 3 500 98

Linie kolejowe[edytuj | edytuj kod]

Stacja Skarżysko-Kamienna ma charakter stacji węzłowej. Przebiegają przez nią dwie linie kolejowe o znaczeniu państwowym: linia kolejowa nr 8 Warszawa Zachodnia – Kraków Główny i linia kolejowa nr 25 Łódź Kaliska – Dębica. Z wyjątkiem odcinka linii nr 25 od Skarżyska do Tomaszowa Mazowieckiego, obie linie są zelektryfikowane i dwutorowe. Kilometraże linii przebiegających przez stację Skarżysko-Kamienna przedstawia poniższa tabela[7]:

Nr Nazwa km stacji
pocz. osi końca
8 Warszawa Zachodnia – Kraków Główny 142,923 143,442 144,452
25 Łódź Kaliska – Dębica 142,552 143,513 144,366

Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]

Budynek dworca[edytuj | edytuj kod]

Podczas I wojny światowej w 1916 r. budynek dworca został spalony przez Rosjan – odbudowano go jednak w podobnym kształcie i do dnia dzisiejszego spełnia on swoją funkcję. Wewnątrz znajduje się czynna całodobowo hala poczekalni, gdzie znajduje się kiosk i sklepiki, a także dwie kasy biletowe spółki PKP Intercity, prowadzące również sprzedaż biletów spółki Polregio oraz Kolei Mazowieckich. W budynku dworca swoją siedzibę ma ponadto Świętokrzyski Oddział Przewozów Regionalnych[8] oraz Zespół Drużyn Konduktorskich Zakładu Południowego spółki PKP Intercity.

Perony[edytuj | edytuj kod]

Stacja posiada 3 perony – 1, 2 oraz 3[9]. Dawniej funkcjonował peron 1a, zatrzymywały się przy nim pociągi do Łodzi i Tomaszowa Mazowieckiego[10].

Wszystkie perony wykonane są z utwardzonej nawierzchni bitumicznej[9]. Do peronu pierwszego dojście możliwe jest z ulicy oraz z budynku dworca[9]. Do pozostałych peronów dostęp jest przez kładkę dla pieszych oraz przejścia w poziomie szyn[9]

Szczegółowy wykaz wszystkich peronów na stacji znajduje się w poniższej tabeli[9].

Nr linii
kolejowej 		Nr peronu Rodzaj Wysokość
[m] 		Długość [m] Nr toru Nawierzchnia Architektura
strona
lewa 		strona
prawa 		strona
lewa 		strona
prawa
8 1 peron jednokrawędziowy wysoki 0,76 – 245 – 3 płyty peronowe zadaszenie; ławki; nagłośnienie
b.d. 1a peron wyspowy niski 0,30 b.d. b.d. 7 3 naw. bitumiczna ławki; nagłośnienie
8 2 peron wyspowy wysoki 0,76 400 400 1 2 płyty peronowe zadaszenie; ławki; nagłośnienie
25 3 peron wyspowy wysoki 0,76 400 400 6 8 płyty peronowe zadaszenie; ławki; nagłośnienie

W przeszłości, począwszy od drugiej połowy lat 80. XX w., stacja wyposażona była ponadto w paletowe tablice informacyjne typu „Pragotron”[11]. Obecnie na stacji brak tego typu urządzeń.

Urządzenia sterowania ruchem kolejowym[edytuj | edytuj kod]

Część rozrządowa[edytuj | edytuj kod]

Ruch w części rozrządowej stacji obsługiwany jest z nastawni SKA, SKB, SKC i SKE. W przeszłości wykorzystywana była także nastawnia SKD, obecnie przeznaczona do rozbiórki[12]. Rozrządem wagonów na górce rozrządowej steruje nastawnia rorządowa SKBr[13].

Przed modernizacją stacja rozrządowa wyposażona była w dwie górki rozrządowe, pracujące na kierunku północ-południe, oddzielone głównymi torami zasadniczymi. Obie górki, tzw. „warszawska” i „dęblińska” wyposażone były w mechaniczne urządzenia sterowania ruchem kolejowym. Stacja rozrządowa przeszła modernizację w latach 1986–1988. Zmodernizowana stacja jest stacją jednokierunkową dwugrupową, o kierunku pracy północ-południe. Obecnie wyposażona jest w jedną górkę rozrządową wraz z całością infrastruktury towarzyszącej[13]:

  • 16 torów przyjazdowych,
  • 32 tory kierunkowo-odjazdowe,
  • 3 tory odjazdowe do Radomia,
  • 3 tory odjazdowe do Stalowej Woli Rozwadowa,
  • 2 tory wyciągowe,
  • 2 tory komunikacyjne w grupie kierunkowo-odjazdowej,
  • 1 tor komunikacyjny w grupie przyjazdowej,
  • 1 tor na górce rozrządowej.

W okręgach SKA, SKB i SKC stacji rozrządowej zabudowane zostały przekaźnikowe urządzenia typu E z napędami zwrotnicowymi EEA4 w łącznej ilości 149 sztuk[13]. Na górce rozrządowej (okręg SKBr) zastosowano urządzenia automatycznego rozrządu[13]:

  • systemy automatycznego sterowania hamulcami ZWH i HAD sterujące:
    • 4 hamulcami odstępowymi typu ETH-11026,
    • 32 hamulcami docelowymi typu ETH-10013;
  • system pomiaru wolnej długości torów kierunkowych SKT-1,
  • system indywidualnego nastawiania zwrotnic SNZ-2 (33 zwrotnice).

Od listopada 1998 roku systemy ZWH i HAD w okręgu SKBr są wyłączone z eksploatacji z powodu uszkodzenia pakietów cyfrowych MC02 i MA11 oraz braku możliwości ich naprawy (części zamienne nie są już produkowane). Z powodu uszkodzenia głowic EFM 2101 czujników ELS-7 wyłączono z eksploatacji także system licznikowy do stwierdzania zajętości rozjazdów EOL[13]. Sprawne są: system pomiaru wolnej długości torów kierunkowych SKT-1 oraz system sterowania hamulcami SHT-1. System nastawiania zwrotnic SNZ-2 wymaga regeneracji[13]. W wyniku prac wykonanych w latach 2004–2007 sprawność techniczna hamulców odstępowych oraz głównego rurociągu ich zasilającego została przywrócona[13].

Część osobowa[edytuj | edytuj kod]

Modernizacja stacji w latach 80. XX w. ominęła część osobową. Ruchem w tej części stacji zarządzają nastawnia dysponująca SY[14] i wykonawcza SY2. Te dwa okręgi nastawnicze do dziś wyposażone są w mechaniczne urządzenia SRK z sygnalizacją świetlną[13].

Połączenia[edytuj | edytuj kod]

Peron II na dworcu kolejowym

Obecnie (2022) ze stacji Skarżysko-Kamienna pociągami osobowymi Kolei Mazowieckich można dojechać do następujących stacji:[15]

Pociągami osobowymi Polregio można dojechać do następujących stacji:

Pociągami pośpiesznymi PKP InterCity można dojechać do następujących stacji:

Transport towarowy[edytuj | edytuj kod]

W północno-wschodniej części miasta znajduje się oddana do użytku we wrześniu 1988 r. stacja rozrządowa; Skarżysko-Kamienna jest siedzibą zakładu przewozów towarowych[16] oraz zakładu taboru[17] spółki PKP Cargo. Poniższa tabela przedstawia statystyki załadunku towarów na stacji Skarżysko-Kamienna w wybranych latach.

Załadunek masy
towarowej (tony) 		Liczba załadowanych
wagonów (szt.)
1985 149 300 8588
1990 82 000 3645
1995 42 595 1470
1997 29 665 1108
1998 28 215 1143
1999 22 551 868
2000 18 674 757
2001 10 418 487
2002 6279 343
2003 19 830 810
2004 18 976 767
2005 16 976 767
2006 22 833 1174

Komunikacja z dworcem[edytuj | edytuj kod]

W bezpośrednim sąsiedztwie dworca znajduje się bezpłatny parking oraz dworzec autobusowy przewoźników dalekobieżnych. Odjeżdżają stąd m.in. autokary Polskiego Busa[18], czy PKS Polonus. Po drugiej stronie al. Niepodległości znajduje się natomiast pętla autobusowa Miejskiej Komunikacji Samochodowej w Skarżysku-Kamiennej.

Przejścia[edytuj | edytuj kod]

Przejście pomiędzy osiedlami Przydworcowym i Dolna Kamienna zapewnia podziemne przejście częściowo oddane do użytku w 2022 r.[19] Połączenie drogowe między poszczególnymi osiedlami, rozdzielonymi stacją, jest nieco bardziej utrudnione[20]. Nad zachodnią głowicą stacji znajduje się wiadukt drogowy, a za północną głowicą przejazd kolejowy. W 2021 roku została zaczęta rozbiórka kładki nad torami[21]

Galeria[edytuj | edytuj kod]

  • Dworzec od strony miasta
    Dworzec od strony miasta
  • Peron 3
    Peron 3
  • peron 1a oraz szynobus SA139-019
    peron 1a oraz szynobus SA139-019
  • Wnętrze dworca (przed remontem, 2015)
    Wnętrze dworca (przed remontem, 2015)
  • Historia rozwoju węzła kolejowego
    Historia rozwoju węzła kolejowego
  • Tablica pamiątkowa
    Tablica pamiątkowa
  • Pt47-13
    Pt47-13

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 403
  2. ↑ Skarżysko-Kamienna. mapa.targeo.pl. [dostęp 2016-06-26]. (pol.).
  3. ↑ Polskie Koleje Państwowe S.A.: Wykaz czynnych dworców kolejowych. 2016-05-31. [dostęp 2016-06-26]. (pol.).
  4. ↑ a b c d Urząd Transportu Kolejowego, Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).
  5. ↑ Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30].
  6. ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
  7. ↑ Załącznik 2.4. Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 2013 (pol.).
  8. ↑ Przewozy Regionalne: Kontakt - świętokrzyskie. przewozyregionalne.pl. [dostęp 2016-06-26]. (pol.).
  9. ↑ a b c d e Załącznik 2.4A Wykaz peronów. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 2013 (pol.).
  10. ↑ Skarżysko-Kamienna w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  11. ↑ Mieczysław Szczurkiewicz. Przygotowanie stacji kolejowych do wzmożonych przewozów letnich. „Eksploatacja kolei”, 1980. [dostęp 2016-06-26]. (pol.). 
  12. ↑ Załącznik nr 2 do: Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, Polskie Koleje Państwowe S.A., Oddział Gospodarowania Nieruchomościami.
  13. ↑ a b c d e f g h Aktualny stan techniczny urządzeń na stacji rozrządowej Skarżysko-Kamienna, okręg SKBr, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 2011 [dostęp 2016-12-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-20].
  14. ↑ MS: Życzenia dla Kolejarzy.... skarzysko24.pl, 2008-11-27. [dostęp 2016-06-27].
  15. ↑ Plakatowy rozkład jazdy - Wybór stacji - Portal Pasażera - PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. [online], portalpasazera.pl [dostęp 2022-02-19] (pol.).
  16. ↑ PKP Cargo - Zakład Przewozów Towarowych w Skarżysku-Kamiennej. [dostęp 2008-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-18)].
  17. ↑ PKP Cargo - Zakład Taboru w Skarżysku-Kamiennej. [dostęp 2008-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-18)].
  18. ↑ Souter Holdings Poland Sp. z o.o.: Rozkład jazdy. polskibus.com. [dostęp 2016-06-26].
  19. ↑ Mateusz Bolechowski, Historyczny dzień w Skarżysku - Kamiennej. Otwarto podziemne przejście pod torami (ZDJĘCIA) [online], Echo Dnia Świętokrzyskie, 26 sierpnia 2022 [dostęp 2022-10-18] (pol.).
  20. ↑ Mateusz Bolechowski: Ponad dwa miliardy na świętokrzyskie koleje. Będzie tunel pod torami w Skarżysku za 23,6 miliona. echodnia.eu, 2016-05-31. [dostęp 2016-06-26]. (pol.).
  21. ↑ Ruszyła rozbiórka kładki przy dworcu w Skarżysku. Przez tory przechodzimy inaczej [online], ProSkarżysko, 18 lipca 2021 [dostęp 2022-12-12] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Krzysztof Zemeła: Skarżysko-Kamienna – nadanie praw miejskich. Skarżysko-Kamienna: Muzeum im. Orła Białego, 2003. ISBN 83-918854-1-0. OCLC 749302248.
  • Miasto Skarżysko-Kamienna w statystyce, Urząd Miejski w Skarżysku-Kamiennej, 1987-1995
  • Miasto Skarżysko-Kamienna: Informator statystyczny, Urząd Miasta w Skarżysku-Kamiennej, 1999-2005

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Skarżysko-Kamienna
Linia 8 Warszawa Zachodnia – Kraków Główny (143,442 km)
Lipowe Pole
odległość: 4,754 km
odległość: 2,367 km
Linia 25 Łódź Kaliska – Dębica (143,513 km)
Skarżysko Milica
odległość: 2,364 km
odległość: 2,690 km
Transport kolejowy w powiecie skarżyskim
Czynne
stacje kolejowe
przystanki osobowe
linie kolejowe
Nieczynne
stacje kolejowe

Herb powiatu skarżyskiego

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Skarżysko-Kamienna_(stacja_kolejowa)&oldid=73238762”