Skrwilno (gmina)

Skrwilno
	gmina wiejska
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	rypiński
TERC	0412052
Wójt	Dariusz Kolczyński (2006)
Powierzchnia	124,35 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 5980
• gęstość	48,7 os./km²
Nr kierunkowy	54
Tablice rejestracyjne	CRY
	Adres urzędu:ul. Rypińska 7; 87-510 Skrwilno
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	19
	Położenie na mapie powiatu;
	53°01′00″N 19°37′30″E/53,016667 19,625000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Skrwilno – gmina wiejska w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie rypińskim. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa włocławskiego.

Siedzibą gminy jest Skrwilno.

Według danych z 31 grudnia 2013^[2] gminę zamieszkiwało 6096 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2019 roku^[3] gminę zamieszkiwało 5845 osób.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Gmina Skrwilno powstała w 1867 roku w powiecie rypińskim w guberni płockiej. W okresie międzywojennym gmina Skrwilno należała do powiatu rypińskiego w woj. warszawskim. Siedzibą gminy było Szczutowo^[4]. W 1933 roku gminę podzielono na 16 gromad^[5]. 1 kwietnia 1938 roku gminę Skrwilno wraz z całym powiatem rypińskim przeniesiono do woj. pomorskiego^[6].

Podczas II wojny światowej gminę włączono do nowej Rzeszy i nazwano Reselerwalde^[7]^[8]^[9].

Po wojnie, dekretem PKWN z 21 sierpnia 1944 o trybie powołania władz administracji ogólnej I-ej i II-ej instancji, uchylono wszelki zmiany w podziale administracyjnym państwa wprowadzone przez okupanta (Art. 11)^[10]. Gmina Skrwilno weszła w skład terytorialnie zmienionego woj. pomorskiego, przemianowanego 6 lipca 1950 na woj. bydgoskie^[11]. Według stanu z 1 lipca 1952 roku gmina Skrwilno składała się z 16 gromad^[12]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[13].

Gminę Skrwilno reaktywowano ponownie 1 stycznia 1973 (w powiecie rypińskim), w związku z kolejną reformą administracyjną^[14].

Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]

Według danych z roku 2002^[15] gmina Skrwilno ma obszar 124,35 km², w tym:

użytki rolne: 66%
użytki leśne: 25%

Gmina stanowi 21,18% powierzchni powiatu.

Ochrona przyrody[edytuj | edytuj kod]

Na terenie gminy znajduje się rezerwat przyrody Okalewo chroniący las z przewagą świerka na jego krańcowym zasięgu.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Dane z 31 grudnia 2013^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	6096	100	3070	50,4	3026	49,6
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	49		24,7		24,3

Piramida wieku mieszkańców gminy Skrwilno w 2014 roku^[1].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Wykaz zarejestrowanych zabytków nieruchomych na terenie gminy^[16]:

zespół pałacowy w Okalewie, obejmujący: pałac z przełomu XVIII/XIX w.; park z początku XIX w., nr 13/A z 17.02.1981 roku
zespół kościelny parafii pod wezwaniem św. Anny w Skrwilnie, obejmujący: kościół z 1852 roku; dzwonnicę (kaplicę); ogrodzenie z bramą, nr A/426/1-3 z 08.03.1988 roku
park dworski z drugiej połowy XIX w. w Skrwilnie, nr 294/A z 24.11.1992 roku.

Sołectwa[edytuj | edytuj kod]

Budziska, Czarnia Duża, Czarnia Mała, Kotowy, Mościska, Okalewo, Otocznia, Przywitowo, Rak, Ruda, Skrwilno, Skudzawy, Szczawno, Szucie, Szustek, Urszulewo, Wólka, Zambrzyca, Zofiewo.

Miejscowości niesołeckie[edytuj | edytuj kod]

Baba, Baranie Góry, Borki, Czerwonka, Gumowszczyzna, Karczemka, Klepczarnia, Modlin, Niemcowizna Okalewska, Niemcowizna Szustkowska, Nowe Skudzawy, Nowy Młyn, Szucie Okalewskie, Toki, Warszawka, Warszawka-Kolonia.

Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]

Lubowidz, Lutocin, Rogowo, Rościszewo, Rypin, Szczutowo, Świedziebnia

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Gmina Skrwilno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ ^a ^b Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2013 r. (stan w dniu 31 XII). GUS. [dostęp 2014-10-05]. (pol.).
↑ Gmina Skrwilno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-11-04] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
↑ Warszawski Dziennik Wojewódzki : dla obszaru Województwa Warszawskiego. 1933, nr 14, poz. 136
↑ Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240
↑ Amtsbezirk Reselerwalde
↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.
↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
↑ Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8
↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ Uchwała Nr XVIII/88/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 6 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 9 grudnia 1972, Nr. 17, Poz. 200).
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Rejestr zabytków nieruchomych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego stan na dzień 31 grudnia 2011 roku, s. 69. [dostęp 2012-02-23].

[populacja2016-1] Gmina Skrwilno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[autonazwa2-2] Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2013 r. (stan w dniu 31 XII). GUS. [dostęp 2014-10-05]. (pol.).

[3] Gmina Skrwilno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-11-04] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[gus-4] Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933

[5] Warszawski Dziennik Wojewódzki : dla obszaru Województwa Warszawskiego. 1933, nr 14, poz. 136

[6] Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240

[reselerwalde-7] Amtsbezirk Reselerwalde

[srokowski-8] Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.

[9] Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.

[anulowanie-10] Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8

[11] Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255

[12] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[13] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[14] Uchwała Nr XVIII/88/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 6 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 9 grudnia 1972, Nr. 17, Poz. 200).

[autonazwa1-15] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[16] Rejestr zabytków nieruchomych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego stan na dzień 31 grudnia 2011 roku, s. 69. [dostęp 2012-02-23].

[a-17] de facto 1941

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[A]

Siedziba gminy	Skrwilno
Wsie	Baba Borki Budziska Czarnia Duża Czarnia Mała Kotowy Mościska Nowe Skudzawy Okalewo Otocznia Przywitowo Rak Ruda Skudzawy Szczawno Szucie Szustek Urszulewo Wólka Zambrzyca Zofiewo
Kolonie	Czerwonka Klepczarnia Szucie Okalewskie Toki
Osady	Baranie Góry Gumowszczyzna Karczemka Modlin Niemcowizna Okalewska Niemcowizna Szustkowska Nowy Młyn Warszawka Warszawka-Kolonia
Integralne części wsi	Baraki Boruchy Budy Budy Szustkowskie Budziska Przywitowskie Kasprowizna Kolonia Okalewska Kolonia Przywitowska Kotórz Lisia Górka Nad Kotarzem Nad Kowalką Nowe Parcele Nowy Rak Odnoga Osina Piaski Pod Babę Pod Czerwonkę Pod Niemcowiznę Pod Obórkami Pod Otocznią Pod Rakiem Pod Rudę Pod Zambrzycę Przylasek Rudziska Rumunki Kotowskie Stare Parcele Ugoda W Łąkach Za Bagnem Zofiewko

Miasta	Rypin
Gminy miejskie	Rypin
Gminy wiejskie	Brzuze Rogowo Rypin Skrwilno Wąpielsk

Przynależność wojewódzka	gubernia płocka (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–38) woj. pomorskie (II RP) (1938–39) woj. pomorskie (PRL) (1945–50) woj. bydgoskie (1950–75)
Miasta	Dobrzyń nad Drwęcą (do 1870 i 1919–51^[A] →) Rypin
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Brzuze (od 1973) Chrostkowo (do 1954) Czermin (do 1942) Dobrzyń nad Drwęcą (1870–1919) Dzierzno (do 1940) Gójsk (do 1924 →) Okalewo (do 1954) Osiek Płonne (do 1940) Pręczki (do 1940 i 1944–54) Radomin (1940–54) Radziki Duże (1941–54) Rogowo Rypin (1940–1944 i od 1973) Sadłowo (1942–54) Skrwilno Sokołowo (do 1940) Starorypin (do 1940) Strzygi (1944–54) Szczutowo (do 1954) Świedziebnia (od 1940) Wąpielsk (do 1940 i od 1973) Zbójno (1940–54) Żałe (do 1954)
Gromady (1954–72)	Brzuze (1972) Chrapoń (1954–55 →) Chrostkowo (1954–55 →) Czarnia Duża (1954–55 →) Czumsk Duży (1954–71) Długie (1954–61) Dulsk (1954–55 →) Głowińsk (1954–59) Janowo (1954–61) Jasiony (1954–55 →) Kobrzyniec Stary (1954–61) Kretki Małe (1954–59) Mleczówka (1954–55 →) Okalewo (1954–71) Osiek (1954–72) Ostrowite (1954–71) Pręczki (1954–71) Radomin (1954–55 →) Radziki Duże (1954–71) Rogowo (1954–72) Róże (1954–55 →) Rypin (1972) Sadłowo (1954–72) Skrwilno (1954–72) Skudzawy (1954–61) Stalmierz (1954–55 →) Starorypin (1954–71) Stępowo (1954–68) Strzygi (1954–71) Szafarnia (1954–55 →) Szczutowo (1954–55 →) Świedziebnia (1954–72) Trąbin (1954–59) Ugoszcz (1954–71) Wąpielsk (1954–68) Wąpielsk (1972) Wola Stara (1954–55 →) Zbójno (1954–55 →) Żałe (1954–71)