Skrzyńsko
51°22′30″N 20°38′57″E/51,375000 20,649167| wieś | |
.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
48 |
| Kod pocztowy |
26-400[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WPY |
| SIMC |
0633946[5] |
Położenie na mapie gminy Przysucha  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu przysuskiego  | |
| 51°22′30″N 20°38′57″E/51,375000 20,649167[1]
| |
Skrzyńsko, dawniej też Skrzynno[potrzebny przypis] – wieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim, w gminie Przysucha[6][5]. Leży na ziemi sandomierskiej, która jest częścią Małopolski.
Do 1954 roku siedziba gminy Skrzyńsko. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.
Skrzyńsko było pierwszą siedzibą kasztelanii skrzyńskiej (przeniesioną do pobliskiego Skrzynna ok. 1120)[potrzebny przypis]. Za rządów Konrada Mazowieckiego księstwo łęczyckie utraciło w 1239 lub 1243 kasztelanię skrzyńską wraz z dwoma innymi kasztelaniami zapiliczańskimi (położonymi na prawym brzegu Pilicy: żarnowską i małogoską), które na stałe przeszły do księstwa sandomierskiego[7][8][9].
Skrzyńsko jest siedzibą parafii św. Wojciecha będącej najstarszym ośrodkiem kultu maryjnego w regionie radomskim[potrzebny przypis].
11 listopada 2022 roku patronem Publicznej Szkoły Podstawowej w Skrzyńsku został kard. Stefan Wyszyński. Uroczystość została połączona z obchodami Święta Niepodległości. Msza święta została odprawiona w kościele św. Wojciecha, gdzie mieści się sanktuarium Matki Bożej Staroskrzyńskiej – Pani Pięknej Miłości. W trakcie uroczystości został poświęcony sztandar szkoły i wizerunek Prymasa Tysiąclecia[10].
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 1058272 | Stajków | część wsi |
| 1058303 | Stefanówka | przysiółek |
| 1058332 | Tamta Wieś | część wsi |
| 1058361 | Za Torem | część wsi |
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Kościół św. Wojciecha w Skrzyńsku (późnobarokowy, z lat 1760–1768) ufundowany przez starostę uszyckiego Karola Szydłowskiego[11][12][13]. Kościół jest otoczony starodrzewiem.
- Mur otaczający kościół z barokowymi epitafiami rodu Tynieckich.
Sanktuarium[edytuj | edytuj kod]
W kościele parafialnym pw. św. Wojciecha znajduje się Sanktuarium Matki Bożej Staroskrzyńskiej z wizerunkiem Matki Bożej Staroskrzyńskiej. Kościół zbudowany jest w stylu późnobarokowym, usytuowany na wzgórzu przy drodze z Przysuchy do Potworowa.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Przysucha – stacja kolejowa w Skrzyńsku
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 124214
- ↑ Wieś Skrzyńsko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-02-18] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-02-17].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1158 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Marek Koter, Historyczno-geograficzne podstawy oraz proces kształtowania się regionu łódzkiego., [w:] T. Marszał (red.), Miasto – region – gospodarka w badaniach geograficznych. W stulecie urodzin Profesora Ludwika Straszewicza, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016, s. 131–161.
- ↑ Paweł Zięba, Przynależność administracyjno-terytorialna Przedborza na przestrzeni wieków [online], przedborz.com.pl [dostęp 2019-09-16].
- ↑ Żarnów: Historia miejscowości [online], sztetl.org.pl (Wirtualny Sztetl) [dostęp 2019-09-16].
- ↑ Radosław Mizera, Kard. Wyszyński patronem szkoły podstawowej w Skrzyńsku [online], radioplus.com.pl [dostęp 2022-11-11] (pol.).
- ↑ Lechowicz Z., Sikora J., 2009, Jeden z siedemdziesięciu (?). Relikty budowli romańskiej w Skrzyńsku, [w:] Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje.Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno, 9–11 kwietnia 2008 roku, red. T. Janiak, Gniezno, s. 573–585.
- ↑ (with Z. Lechowicz) Kościół w Skrzyńsku w świetle nowych studiów [w:] Początki architektury sakralnej w Polsce Centralnej, red. L. Kajzer, Łódź-Warszawa 2013 | Jerzy ... [online], www.academia.edu [dostęp 2017-11-26] (ang.).
- ↑ Zygmunt Świechowski: Katalog architektury romańskiej w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2009. ISBN 978-83-7181-200-2.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Skrzyńsko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 731.
- Dzieje terytorium regionu radomskiego na stronie Radomskiego Towarzystwa Naukowego
- Siedziba gminy: Przysucha
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Kolonie | |
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Części miasta | |
| Części wsi |
|
| Przysiółki wsi |
|
| Nieoficjalna część miasta | |
| Nieistniejące wsie |
