Wybory parlamentarne w Polsce w 2015 roku

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wybory parlamentarne w Polsce w 2015 roku
Państwo

 Polska

Rodzaj

wybory parlamentarne

Data przeprowadzenia

25 października 2015

Data zarządzenia

17 lipca 2015
przez: Prezydenta RP
Bronisława Komorowskiego[1]

Podstawa prawna

kodeks wyborczy

Ordynacja wyborcza

proporcjonalna (Sejm), większościowa (Senat)

Koszt

111 640 905 zł[2]

Głosowanie
poprzednie:
2011 		następne:
2019
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Wybory parlamentarne w Polsce w 2015 roku – wybory do Sejmu i Senatu. Na mocy postanowienia prezydenta RP Bronisława Komorowskiego z dnia 17 lipca 2015, zmienionego postanowieniem z dnia 3 sierpnia 2015[3] odbyły się 25 października 2015[4][5].

Odbyły się one według zasad wprowadzonych przez Kodeks wyborczy z 5 stycznia 2011. Zakończyły się zwycięstwem Prawa i Sprawiedliwości. Do Sejmu dostały się także: Platforma Obywatelska, Kukiz’15, Nowoczesna i Polskie Stronnictwo Ludowe, jeden mandat przypadł Mniejszości Niemieckiej; w Senacie – poza zwycięzcami wyborów – mandaty uzyskały Platforma Obywatelska, Polskie Stronnictwo Ludowe i czterej kandydaci niezależni (komitety wyborcze wyborców).

Po raz pierwszy od 1989 roku zwycięski komitet wyborczy zdobył większość sejmową umożliwiającą sformowanie samodzielnego rządu.

Sytuacja na scenie politycznej przed wyborami[edytuj | edytuj kod]

Do ogłoszenia wyborów doszło podczas trwających od 2007 rządów koalicji PO-PSL (w momencie urzędowania rządu Ewy Kopacz, który w 2014 zastąpił drugi rząd Donalda Tuska). Wybory parlamentarne odbyły się kilka miesięcy po odbywających się w maju tego samego roku wyborach prezydenckich, w których do drugiej tury przeszli kandydat PiS Andrzej Duda (który zdobył 34,76% głosów) i urzędujący wtedy prezydent RP, popierany m.in. przez PO Bronisław Komorowski (z wynikiem 33,77% głosów), a trzecie miejsce zajął kandydat niezależny Paweł Kukiz (z wynikiem 20,80%), natomiast pozostali kandydaci uzyskali wyniki poniżej 5% głosów[6]. Wybory prezydenckie zakończyły się zwycięstwem Andrzeja Dudy, który pokonał w drugiej turze Bronisława Komorowskiego stosunkiem 51,55% do 48,45% głosów[7]. Komitety ogólnopolskie zarejestrowały tworzące koalicję rządzącą PO i PSL oraz opozycyjne PiS, Zjednoczona Lewica (powstała na te wybory koalicja Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Twojego Ruchu i trzech lewicowych partii pozaparlamentarnych[8]), a także powstałe w 2015 partie polityczne Nowoczesna, KORWiN i Razem oraz powstały na bazie sukcesu wyborczego Pawła Kukiza w wyborach prezydenckich ruch społeczny Kukiz’15.

Wybory zgodnie z przepisami kodeksu wyborczego[edytuj | edytuj kod]

Termin wyborów[edytuj | edytuj kod]

Wybory (wyznaczone na 25 października) zostały zarządzone 17 lipca 2015[4]. Innymi dopuszczalnymi terminami były 11 i 18 października oraz 1 listopada[9].

Wybory do Sejmu RP VIII kadencji[edytuj | edytuj kod]

Prawo do podziału mandatów przysługuje tym komitetom wyborczym, które osiągnęły wynik w skali kraju – co najmniej 5% ważnie oddanych głosów, dla koalicyjnych komitetów wyborczych – co najmniej 8% ważnie oddanych głosów. Z ww. progów zwolnione są mniejszości narodowe przy spełnieniu ustawowych warunków. Do Sejmu zostało wybranych 460 posłów w 41 wielomandatowych (co najmniej 7 w jednym okręgu) okręgach wyborczych przy zastosowaniu metody D’Hondta[10].

Wybory do Senatu RP IX kadencji[edytuj | edytuj kod]

Wybory do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w 2015 po raz drugi odbyły się w 100 jednomandatowych okręgach wyborczych, w których zostało wybranych 100 senatorów[11].

Kampania wyborcza[edytuj | edytuj kod]

Plakaty wyborcze w Krakowie

Zgodnie z kalendarzem wyborczym kampania wyborcza rozpoczęła się w dniu wejścia w życie postanowienia w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej i uległa zakończeniu na 24 godziny przed dniem głosowania, tj. 23 października 2015 o godz. 24:00[12].

Terminy wyborcze[edytuj | edytuj kod]

Wybory parlamentarne w Polsce w 2015; państwowa obwodowa komisja wyborcza w gmachu Zespołu Państwowych Szkół Plastycznych im. Wojciecha Gersona w Warszawie

Prezydent ustalił następujący kalendarz wyborczy[13]:

  • 7 września – złożenie zawiadomień o utworzeniu komitetów wyborczych
  • 15 września – zgłoszenie list kandydatów na posłów i kandydatur na senatorów
  • 25 września o godz 12:00 – losowanie numerów list kandydatów na posłów[14]
  • do 2 października – zgłaszanie przez armatorów wniosków o utworzenie obwodów głosowania na polskich statkach morskich
  • do 4 października
    • zgłaszanie kandydatów do obwodowych komisji wyborczych przez pełnomocników komitetów wyborczych
    • powołanie przez wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) obwodowych komisji wyborczych
    • podanie do wiadomości publicznej informacji o numerach i granicach obwodów głosowania utworzonych za granicą oraz siedzibach obwodowych komisji wyborczych, w tym o siedzibach obwodowych komisji wyborczych właściwych dla głosowania korespondencyjnego
    • sporządzenie spisów wyborców przez gminy
  • do 7 października – zgłaszanie konsulowi zamiaru głosowania korespondencyjnego za granicą
  • do 10 października – zgłaszanie wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) zamiaru głosowania korespondencyjnego w kraju, w tym przy pomocy nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille’a
  • od 10 października do 23 października do godz. 24:00 – nieodpłatne rozpowszechnianie audycji wyborczych w programach publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych przygotowanych przez komitety wyborcze
  • do 11 października – składanie przez żołnierzy pełniących zasadniczą lub okresową służbę wojskową oraz pełniących służbę w charakterze kandydatów na żołnierzy zawodowych lub odbywających ćwiczenia i przeszkolenie wojskowe, a także ratowników odbywających zasadniczą służbę wojskową w obronie cywilnej poza miejscem stałego zamieszkania oraz policjantów z jednostek skoszarowanych, funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej pełniących służbę w systemie skoszarowanym, wniosków o dopisanie do wybranego przez nich spisu wyborców sporządzanego dla miejscowości, w której odbywają służbę
  • do 15 października – podanie przez okręgowe komisje wyborcze, w formie obwieszczenia, informacji o zarejestrowanych listach kandydatów na posłów oraz zarejestrowanych kandydatach na senatorów
  • do 16 października – składanie wniosków o sporządzenie aktu pełnomocnictwa do głosowania
  • do 20 października
    • składanie wniosków o dopisanie do spisu wyborców w wybranym przez siebie obwodzie głosowania
    • składanie przez komitety wyborcze wyborców zrzeszonych w zarejestrowanych organizacjach mniejszości narodowych oświadczeń do Państwowej Komisji Wyborczej o korzystaniu ich list kandydatów na posłów ze zwolnienia z warunku określonego w art. 196 § 1 Kodeksu wyborczego, tj. obowiązku przekroczenia progu wyborczego
  • do 22 października
    • zgłaszanie przez wyborców przebywających za granicą wniosków o wpisanie do spisu wyborców w obwodach głosowania utworzonych za granicą
    • zgłaszanie przez wyborców przebywających na polskich statkach morskich wniosków o wpisanie do spisów wyborców w obwodach głosowania utworzonych na tych statkach
  • 23 października 2015 (godz. 24:00) – zakończenie kampanii wyborczej i rozpoczęcie tzw. ciszy wyborczej, która potrwa do zakończenia głosowania we wszystkich obwodach w Polsce
  • 25 października 2015 – głosowanie w godz. 7:00–21:00

Rejestracja komitetów wyborczych[edytuj | edytuj kod]

Komitety wyborcze w wyborach do Sejmu i Senatu mają prawo zgłaszać do Państwowej Komisji Wyborczej partie polityczne, ich koalicje oraz wyborcy. Termin zgłaszania komitetów upłynął 7 września 2015. Spośród 124 wniosków o rejestracje komitetu PKW zarejestrowała 115 komitetów[15], w tym: 2 koalicyjne komitety wyborcze, 25 komitetów wyborczych partii politycznych i 88 komitetów wyborczych wyborców. Spośród tych komitetów chęć zgłaszania kandydatów zarówno do Sejmu, jak i do Senatu zgłosiło 38 komitetów. 77 komitetów zgłosiło chęć wystawienia kandydatów tylko do Senatu. Zarejestrowane komitety miały czas na zgłoszenie do PKW list kandydatów na posłów i kandydatów na senatorów do godziny 24:00 15 września 2015.

Aby zarejestrować listę kandydatów do Sejmu w danym okręgu wyborczym, komitet musi dostarczyć do właściwej okręgowej komisji wyborczej listę kandydatów wraz z listą poparcia podpisaną przez co najmniej 5000 mieszkańców stale zamieszkujących dany okręg. Jeżeli komitetowi uda się zarejestrować listy kandydatów w co najmniej 21 okręgach, to taki komitet może zgłaszać listy kandydatów w pozostałych okręgach bez list poparcia[16]. Aby zarejestrować kandydata do Senatu w danym okręgu wyborczym, komitet musi dostarczyć do właściwej okręgowej komisji wyborczej, listę poparcia dla kandydata podpisaną przez co najmniej 2000 mieszkańców stale zamieszkujących dany okręg[17].

Komitety wyborcze do Sejmu i Senatu[edytuj | edytuj kod]

Komitety, które zarejestrowały listy do Sejmu w co najmniej połowie okręgów wyborczych
Nr listy Komitet wyborczy Lider Hasła wyborcze Kandydaci
na posłów 		Kandydaci
na senatorów
1 Prawo i Sprawiedliwość* Jarosław Kaczyński Damy radę;
Praca, nie obietnice 		919[18] 98[19]
2 Platforma Obywatelska RP* Ewa Kopacz Tak. Chodzi o Waszą przyszłość;
Silna gospodarka, wyższe płace 		916[20] 83[21]
3 Partia Razem brak Inna polityka jest możliwa 573[22] 0[23]
4 KORWiN* Janusz Korwin-Mikke Nowi ludzie, nowy porządek 898[24] 10[25]
5 Polskie Stronnictwo Ludowe Janusz Piechociński Blisko ludzkich spraw 916[26] 58[27]
6 KKW Zjednoczona Lewica SLD+TR+PPS+UP+Zieloni* Barbara Nowacka Szkoły budować, księży opodatkować 904[28] 31[29]
7 KWW Kukiz’15* Paweł Kukiz Potrafisz Polsko!;
Polska budzi się, z naszymi marzeniami! 		838[30] 9[31]
8 Nowoczesna Ryszarda Petru* Ryszard Petru Naprawmy Polskę! 858[32] 16[33]

* Inne partie startujące z list danych komitetów (w wypadku KWW wszystkie partie):

Komitety, które zarejestrowały listy do Sejmu w niektórych okręgach
Nr listy Komitet wyborczy Lider Hasła wyborcze Liczba
okręgów 		Kandydaci
na posłów 		Kandydaci
na senatorów
9 KWW JOW Bezpartyjni* Robert Raczyński Zmieniamy Polskę 8 136[34] 6[35]
10 KWW Zbigniewa Stonogi Zbigniew Stonoga Twój strzał w „10” 19 297[36] 1[37]
11 KWW Ruch Społeczny Rzeczypospolitej Polskiej* Sławomir Izdebski 3 60[38] 2[39]
12 KWW Zjednoczeni dla Śląska** Dietmar Brehmer Ze Śląska. Nie z partii. 2 42[40] 0[41]
13 Samoobrona Lech Kuropatwiński Tylko razem zwyciężymy! 7 119[42] 2[43]
14 KWW Grzegorza Brauna „Szczęść Boże!”* Grzegorz Braun Wiara, rodzina, własność 12 202[44] 1[45]
15 Kongres Nowej Prawicy Michał Marusik 6 116[46] 8[47]
16 KWW Mniejszość Niemiecka** Ryszard Galla Dobra robota! 1 24[48] 3[49]
17 KWW Obywatele do Parlamentu* Jan Zbigniew Potocki Naród rządzi 1 40[50] 3[51]

* Inne partie startujące z list danych komitetów (w wypadku KWW wszystkie partie):

** Jako komitet mniejszości narodowej zwolniony z obowiązku przekraczania progu wyborczego.

Komitety, które wystawiły jedynie kandydatów do Senatu
Komitet wyborczy Lider Kandydaci
na senatorów
Narodowe Odrodzenie Polski Adam Gmurczyk 7
Obywatelski KWW Polskie Rodziny Razem Antoni Sosnowski 3
KWW Łukasza Gibały „Niezależni do Senatu” Łukasz Gibała 3
Polska Patriotyczna Ryszard Jarznicki 2
KWW Kruzel Andrzej – Wasz Senator Andrzej Kruzel 2
KWW Ślonzoki Razem Andrzej Roczniok 2
KWW Polska Obywatelska Krzysztof Topczewski 2
KWW Pakt Obywatelski Kamil Szarało 2
KWW Forum Obywatelskie Szczepan Bukłaho 2
Komitety z zarejestrowanym jednym kandydatem* 66

*W tym partie: Związek Słowiański, Stronnictwo Pracy, Piast – Jedność Myśli Europejskich Narodów, Partia Demokratyczna – demokraci.pl, Unia Polityki Realnej, Biało-Czerwoni, Ruch Narodowy

Listy wyborcze w poszczególnych okręgach oraz ich liderzy[edytuj | edytuj kod]

Poniższe zestawienie zostało opracowane na podstawie danych z serwisu informacyjnego PKW[52]

Obecność list komitetów wyborczych w poszczególnych okręgach w wyborach do Sejmu. Tam, gdzie komitet zarejestrował listę, podano imię i nazwisko kandydata z nr 1
Okręg PiS PO Razem KORWiN PSL ZL Kukiz’15 Nowoczesna JOW Bezpartyjni Stonoga RS RP ZdŚ Samoobrona „Szczęść Boże!” KNP
1 Adam Lipiński Stanisław Huskowski Szymon Surmacz Klaudia Witczak Ilona Antoniszyn-Klik Ryszard Zbrzyzny Robert Winnicki Elżbieta Stępień – – – – – – –
2 Michał Dworczyk Tomasz Siemoniak Anna Stabrowska Beata Żołnieruk Stanisław Longawa Marek Dyduch Ireneusz Zyska Jacek Iwancz Patryk Wild – – – – – –
3 Mirosława Stachowiak-Różecka Alicja Chybicka Roland Zarzycki Henryk Nowakowski Ewa Mańkowska Małgorzata Tracz Kornel Morawiecki Krzysztof Mieszkowski – Kamil Całek – – – Tadeusz Marczak –
4 Tomasz Latos Zbigniew Pawłowicz Bartosz Nowaczyk Marcin Sypniewski Eugeniusz Kłopotek Krzysztof Gawkowski Paweł Skutecki Michał Stasiński – Leszek Posłuszny – – – – –
5 Krzysztof Czabański Arkadiusz Myrcha Marek Gogołkiewicz Agata Banasik Zbigniew Sosnowski Jerzy Wenderlich Paweł Szramka Joanna Scheuring-Wielgus – Marcin Lewandowski – – Lech Kuropatwiński – –
6 Elżbieta Kruk Joanna Mucha Tomasz Warzocha Michał Rozpendowski Jan Łopata Janusz Palikot Jakub Kulesza Urszula Bury – – Joanna Szadura – Marian Widz Ryszard Milewski –
7 Beata Mazurek Grzegorz Raniewicz Magdalena Zelent Rafał Bukowski Genowefa Tokarska Riad Haidar Jarosław Sachajko Mateusz Prucnal – – – – Henryk Małysz – –
8 Marek Ast Stefan Niesiołowski Michał Szmytkowski Robert Anacki Jolanta Fedak Bogusław Wontor Jarosław Porwich Paweł Pudłowski – Mateusz Klejdysz – – – – –
9 Piotr Gliński Włodzimierz Nykiel Wojciech Szymański Jacek Dobiesz Marek Działoszyński Dariusz Joński Piotr Apel Katarzyna Lubnauer – – – – – – –
10 Antoni Macierewicz Dorota Rutkowska Wioleta Krysiak Leszek Kędzierski Dariusz Klimczak Artur Ostrowski Rafał Wójcikowski Agnieszka Łuczak – – – – – – –
11 Witold Waszczykowski Cezary Tomczyk Mateusz Mirys Waldemar Utecht Paweł Bejda Cezary Olejniczak Tomasz Rzymkowski Adam Rogala-Lewicki – Bartosz Bąbrych – – Andrzej Urbaniak Marek Kaźmierczak –
12 Beata Szydło Marek Sowa Monika Szymańska Piotr Krawczyk Józef Kała Zdzisława Piątkowska Józef Brynkus Anna Miklaszewska – – – – – – –
13 Małgorzata Wassermann Rafał Trzaskowski Jakub Baran Konrad Berkowicz Wojciech Kozak Kazimiera Szczuka Agnieszka Ścigaj Jerzy Meysztowicz – – – – – Ryszard Kozłowski Lech Walicki
14 Piotr Naimski Andrzej Czerwiński Dorota Budacz Kazimierz Fałowski Bronisław Dutka Joanna Leja Elżbieta Borowska Tomasz Gabryś – Barbara Kleszyk – – – – Andrzej Paciej
15 Włodzimierz Bernacki Urszula Augustyn Piotr Plebańczyk Artur Gondek Władysław Kosiniak-Kamysz Piotr Górnikiewicz Norbert Kaczmarczyk Krzysztof Nowak – Dariusz Klich – – – – Krystian Dworak
16 Wojciech Jasiński Marcin Kierwiński Magdalena Malińska Tomasz Górski Piotr Zgorzelski Włodzimierz Czarzasty Marek Jakubiak Marcin Podsędek – – – – – – –
17 Marek Suski Leszek Ruszczyk Alicja Czubek Stefan Błaszczyk Mirosław Maliszewski Elżbieta Fornalczyk Robert Mordak Katarzyna Kalinowska – Artur Grzybowski – – – – Marek Auguścik
18 Marek Zagórski Jolanta Hibner Marta Nowak Paweł Wyrzykowski Marek Sawicki Paulina Piechna-Więckiewicz Anna Siarkowska Magdalena Daniel Zenon Paśnicki – Robert Banasiuk – – Krzysztof Goławski –
19 Jarosław Kaczyński Ewa Kopacz Adrian Zandberg Janusz Korwin-Mikke Tomasz Jędrzejczak Barbara Nowacka Paweł Kukiz Ryszard Petru – – Piotr Ikonowicz – – – –
20 Mariusz Błaszczak Małgorzata Kidawa-Błońska Justyna Samolińska Piotr Bryczkowski Janusz Piechociński Wanda Nowicka Stanisław Tyszka Kamila Gasiuk-Pihowicz – Mateusz Młynarczyk – – – – –
21 Jerzy Żyżyński Leszek Korzeniowski Joanna Bronowicka Łukasz Szewczyk Stanisław Rakoczy Anna Kubica Janusz Sanocki Witold Zembaczyński Piotr Purul – – – – Łukasz Fomicz –
22 Marek Kuchciński Marek Rząsa Kamila Mackiewicz-Rossmanith Błażej Wilk Mieczysław Kasprzak Ewa Wasiewicz Wojciech Bakun Jan Fuks Marek Ćwiąkała Łukasz Mrugał – – – – –
23 Józefa Hrynkiewicz Krystyna Skowrońska Martin Irzyk Damian Małek Jan Bury Tomasz Kamiński Maciej Masłowski Mirosław Nowak – Rafał Sikora – – – Ryszard Bachórz Leszek Samborski
24 Krzysztof Jurgiel Robert Tyszkiewicz Seweryn Prokopiuk Szczepan Barszczewski Mieczysław Baszko Krzysztof Bil-Jaruzelski Adam Andruszkiewicz Krzysztof Truskolaski – Dawid Maruszewski – – Andrzej Chmielewski Dawid Maruszewski Piotr Rakowski
25 Jarosław Sellin Adam Korol Aleksandra Krotowska-Cacha Karol Rabenda Józef Sarnowski Joanna Senyszyn Magdalena Błeńska Ewa Lieder – Danuta Hojarska – – – – –
26 Jolanta Szczypińska Marek Biernacki Maciej Konieczny Zbigniew Wysocki Hubert Lewna Leszek Miller Małgorzata Zwiercan Grzegorz Furgo – Jarosław Gromadzki – – – – –
27 Stanisław Szwed Mirosława Nykiel Mateusz Trzeciak Tomasz Żuk Mirosław Szemla Przemysław Koperski Jerzy Jachnik Mirosław Suchoń – – – – – – –
28 Szymon Giżyński Izabela Leszczyna Jarosław Soja Przemysław Ficenes Stanisław Gmitruk Marek Balt Tomasz Jaskóła Anetta Ujma – Rafał Gil – – – Norbert Zadora –
29 Wojciech Szarama Borys Budka Łukasz Moll Mariusz Pruszko Andrzej Pilot Tomasz Kalita Paweł Kobyliński Marta Golbik – – – – – Michał Gaj –
30 Izabela Kloc Gabriela Lenartowicz Żaneta Matuszek Adam Pustelnik Bronisław Karasek Patryk Kosela Krzysztof Sitarski Wojciech Kałuża – – – Anna Ronin – Roman Fritz –
31 Grzegorz Tobiszowski Marian Zembala Marcelina Zawisza Przemysław Wipler Jerzy Ziętek Zbyszek Zaborowski Grzegorz Długi Monika Rosa – – – Zbigniew Kadłubek – – –
32 Ewa Malik Beata Małecka-Libera Jakub Danecki Dominik Charasim Stanisław Dąbrowa Jerzy Borkowski Barbara Chrobak Barbara Dolniak – – – – – – –
33 Anna Krupka Grzegorz Schetyna Paulina Borek Dawid Lewicki Kazimierz Kotowski Andrzej Szejna Piotr Liroy-Marzec Adam Cyrański Jan Jagielski Antoni Gromadzki – – Janusz Lamer Rafał Mossakowski –
34 Leonard Krasulski Jacek Protas Barbara Brzezicka Artur Kalbarczyk Piotr Żuchowski Małgorzata Prokop-Paczkowska Andrzej Kobylarz Róża Krześniak Barbara Kalbarczyk Paweł Czerwiński – – – – –
35 Iwona Arent Janusz Cichoń Emilia Konwerska Mariusz Filipowicz Urszula Pasławska Tadeusz Iwiński Andrzej Maciejewski Mirosław Pampuch – Damian Dobkowski – – – – –
36 Joanna Lichocka Mariusz Witczak Marta Tycner-Wolicka Zygmunt Kopacz Andżelika Możdżanowska Leszek Aleksandrzak Jerzy Kozłowski Adam Szłapka Andrzej Aumiller Krzysztof Przybylak – – Ewa Bergmann – –
37 Witold Czarnecki Paweł Arndt Małgorzata Adamczyk Przemysław Piasta Eugeniusz Grzeszczak Tadeusz Tomaszewski Bartosz Józwiak Paulina Hennig-Kloska – – – – – – –
38 Maks Kraczkowski Maria Janyska Anna Siuda Piotr Wawrzyniak Krzysztof Paszyk Romuald Ajchler Błażej Parda Bartosz Adaszewski – Zbigniew Kubicki – – – – –
39 Tadeusz Dziuba Szymon Ziółkowski Leszek Kwiatkowski Artur Bednarz Wojciech Jankowiak Waldemar Witkowski Michał Pilc Joanna Schmidt Michał Tkaczuk – – – – – –
40 Czesław Hoc Marek Hok Jacek Wezgraj Robert Bodendorf Cezary Szeliga Stanisław Wziątek Stefan Romecki Radosław Lubczyk – – – – – – –
41 Joachim Brudziński Norbert Obrycki Maciej Dżus Paweł Szut Jarosław Rzepa Adam Ostolski Sylwester Chruszcz Piotr Misiło – – – – – – –
Okręg wyborczy Nazwa Komitetu Numer 1 na liście
21
Opole 		KWW Mniejszość Niemiecka Ryszard Galla
19
Warszawa 		KWW Obywatele do Parlamentu Mariola Rabczon-Mazowiecka

Głosowanie, frekwencja i wyniki wyborów[edytuj | edytuj kod]

Wyniki wyborów do Sejmu RP[edytuj | edytuj kod]

Wyniki wyborów do Sejmu 1991–2023
 Osobny artykuł: Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej VIII kadencji.
Zwycięzcy w poszczególnych okręgach w wyborach do Sejmu RP
Wyniki wyborów do Sejmu RP w poszczególnych powiatach
Komitet wyborczy[53] Głosy Mandaty
Liczba % +/− Liczba +/− %
Prawo i Sprawiedliwość 5 711 687 37,58 7,68 235 78 51,09
Platforma Obywatelska RP 3 661 474 24,09 15,09 138 69 30,00
KWW Kukiz’15 1 339 094 8,81 – 42 – 9,13
Nowoczesna Ryszarda Petru 1 155 370 7,60 – 28 – 6,09
Polskie Stronnictwo Ludowe 779 875 5,13 3,23 16 12 3,48
KWW Mniejszość Niemiecka 27 530 0,18 0,01 1 0,22
KKW Zjednoczona Lewica SLD+TR+PPS+UP+Zieloni[a] 1 147 102 7,55 10,71[b] – 67[c] –
KORWiN 722 999 4,76 – – – –
Partia Razem 550 349 3,62 – – – –
KWW Zbigniewa Stonogi 42 731 0,28 – – – –
KWW Zjednoczeni dla Śląska 18 668 0,12 – – – –
KWW JOW Bezpartyjni 15 656 0,10 – – – –
KWW Grzegorza Brauna „Szczęść Boże!” 13 113 0,09 – – – –
Kongres Nowej Prawicy 4852 0,03 1,03[d] – – –
Samoobrona 4266 0,03 0,04 – – –
KWW Ruch Społeczny Rzeczypospolitej Polskiej 3941 0,03 – – – –
KWW Obywatele do Parlamentu 1964 0,01 – – – –
Ogółem 15 200 671 100,00 – 460 – 100,00
Głosy nieważne 394 664 2,53 1,99
Frekwencja 15 595 335 50,92 2,00

Podział mandatów i rozkład procentowy poparcia w wyniku wyborów z uwzględnieniem podziału na późniejszą większość rządzącą w kolejności: ugrupowanie rządowe, opozycja parlamentarna i pozaparlamentarna (komitety, które nie przekroczyły 1% poparcia w skali kraju, potraktowano zbiorczo):

↓
235 138 42 28 16
PiS PO K’15 .N PSL
PiS PO K’15 .N PSL ZL
  • Rozkład mandatów
    Rozkład mandatów

Wyniki głosowania w skali okręgów[edytuj | edytuj kod]

Wszystkie dane wyrażono w procentach

Okręg Nazwa Frekwencja
PiS PO Kukiz’15 .N ZL PSL KORWiN Razem MN Inni
1 Legnica 35,70 25,24 9,59 7,15 10,45 3,89 4,32 3,64 – – 46,71
2 Wałbrzych 31,15 32,65 8,81 6,64 8,76 3,18 4,30 3,41 – 1,09 44,83
3 Wrocław 31,21 30,49 8,74 10,65 6,10 2,60 5,22 4,21 – 0,77 54,08
4 Bydgoszcz 30,20 29,64 7,77 7,30 10,04 6,07 4,54 3,76 – 0,68 47,87
5 Toruń 33,57 25,77 8,32 6,50 10,76 6,75 3,90 3,65 – 0,78 44,90
6 Lublin 47,57 16,59 9,32 4,54 5,98 7,74 5,00 2,75 – 0,52 52,01
7 Chełm 48,02 12,31 10,47 3,75 7,11 11,39 4,37 2,39 – 0,18 45,30
8 Zielona Góra 28,27 28,21 8,75 9,99 10,02 5,12 4,99 3,99 – 0,65 44,63
9 Łódź 29,90 31,28 7,24 8,99 10,48 2,70 4,78 4,63 – – 56,74
10 Piotrków Trybunalski 46,95 15,46 10,08 5,59 7,47 7,48 3,91 3,06 – – 50,26
11 Sieradz 39,93 21,18 8,92 5,32 8,18 7,86 4,10 3,54 – 0,98 48,47
12 Kraków I 49,05 20,42 8,67 5,79 5,33 3,03 4,45 3,26 – – 54,46
13 Kraków II 38,62 24,61 7,26 9,73 6,38 2,70 6,35 3,88 – 0,48 58,81
14 Nowy Sącz 60,56 13,95 7,83 3,69 2,55 4,16 4,31 2,13 – 0,80 52,18
15 Tarnów 51,99 14,71 9,60 4,54 3,41 8,08 4,72 2,43 – 0,53 51,85
16 Płock 43,78 16,44 8,41 5,15 8,14 10,66 4,07 3,35 – – 46,22
17 Radom 47,49 17,55 8,41 4,81 4,82 9,42 3,91 2,62 – 0,98 49,38
18 Siedlce 51,10 13,55 8,36 4,63 4,35 10,23 4,35 2,66 – 0,76 50,56
19 Warszawa I 29,89 27,54 7,76 13,39 8,55 0,72 6,18 5,54 – 0,43 70,80
20 Warszawa II 38,80 25,12 7,22 10,01 5,66 3,80 4,81 3,85 – 0,73 60,00
21 Opole 27,77 26,23 12,57 7,14 6,75 3,68 3,95 3,02 8,14 0,75 43,12
22 Krosno 53,51 13,76 9,15 3,97 4,56 7,28 4,28 2,32 – 1,17 47,47
23 Rzeszów 56,11 13,11 9,28 4,16 4,42 4,67 4,96 2,29 – 1,00 52,56
24 Białystok 45,38 16,74 9,07 5,37 7,35 8,07 4,66 2,59 – 0,77 47,10
25 Gdańsk 29,61 34,72 7,15 9,17 6,59 3,02 5,00 3,98 – 0,75 52,55
26 Gdynia 31,22 33,46 8,02 8,22 6,64 3,23 4,43 4,05 – 0,75 51,28
27 Bielsko-Biała 40,42 23,57 9,36 8,27 6,56 3,42 4,68 3,72 – – 56,35
28 Częstochowa 35,82 20,95 11,63 6,74 11,12 4,99 4,27 3,64 – 0,84 49,83
29 Gliwice 30,51 28,99 12,19 8,90 7,21 2,50 5,09 4,15 – 0,48 49,12
30 Rybnik 39,59 24,21 11,31 6,33 5,93 1,79 4,53 3,33 – 2,98 51,82
31 Katowice 32,92 28,37 10,05 8,66 6,77 0,99 5,55 4,08 – 2,61 53,92
32 Sosnowiec 29,65 25,56 10,24 8,97 13,97 2,35 4,81 4,44 – – 51,41
33 Kielce 42,81 17,25 9,41 4,98 7,87 9,51 4,14 2,80 – 1,23 46,82
34 Elbląg 31,56 30,12 8,24 5,82 7,69 6,69 4,73 3,80 – 1,34 41,30
35 Olsztyn 30,42 27,07 8,97 6,82 8,76 8,44 5,10 3,74 – 0,68 43,13
36 Kalisz 31,85 24,69 7,98 7,04 8,82 10,98 4,25 3,17 – 1,23 47,27
37 Konin 37,41 20,23 8,83 6,94 11,77 6,86 3,99 3,98 – – 46,64
38 Piła 27,26 31,02 9,01 6,98 9,15 7,66 4,07 3,92 – 0,93 46,07
39 Poznań 23,90 35,65 6,06 14,49 8,07 1,91 4,77 4,60 – 0,55 60,23
40 Koszalin 28,58 30,07 9,41 8,06 11,38 4,13 4,46 3,90 – – 43,63
41 Szczecin 29,09 31,93 8,42 8,66 8,56 3,88 5,33 4,12 – – 47,27
Polska 37,58 24,09 8,81 7,60 7,55 5,13 4,76 3,62 0,18 0,69 50,92

Podział mandatów w skali okręgów[edytuj | edytuj kod]

Okręg Nazwa Łącznie
PiS PO Kukiz’15 .N PSL MN
1 Legnica 6 4 1 1 – – 12
2 Wałbrzych 3 4 1 – – – 8
3 Wrocław 6 5 1 2 – – 14
4 Bydgoszcz 5 4 1 1 1 – 12
5 Toruń 6 4 1 1 1 – 13
6 Lublin 10 3 1 – 1 – 15
7 Chełm 8 2 1 – 1 – 12
8 Zielona Góra 5 5 1 1 – – 12
9 Łódź 4 4 1 1 – – 10
10 Piotrków Trybunalski 6 2 1 – – – 9
11 Sieradz 7 3 1 – 1 – 12
12 Kraków I 5 2 1 – – – 8
13 Kraków II 7 5 1 1 – – 14
14 Nowy Sącz 8 1 1 – – – 10
15 Tarnów 6 1 1 – 1 – 9
16 Płock 6 2 1 – 1 – 10
17 Radom 5 2 1 – 1 – 9
18 Siedlce 8 2 1 – 1 – 12
19 Warszawa I 8 7 2 3 – – 20
20 Warszawa II 6 4 1 1 – – 12
21 Opole 4 4 2 1 – 1 12
22 Krosno 7 2 1 – 1 – 11
23 Rzeszów 12 2 1 – – – 15
24 Białystok 8 3 1 1 1 – 14
25 Gdańsk 5 5 1 1 – – 12
26 Gdynia 6 6 1 1 – – 14
27 Bielsko-Biała 5 2 1 1 – – 9
28 Częstochowa 4 2 1 – – – 7
29 Gliwice 4 3 1 1 – – 9
30 Rybnik 5 3 1 – – – 9
31 Katowice 5 5 1 1 – – 12
32 Sosnowiec 4 3 1 1 – – 9
33 Kielce 9 3 1 1 2 – 16
34 Elbląg 4 3 1 – – – 8
35 Olsztyn 4 3 1 1 1 – 10
36 Kalisz 5 4 1 1 1 – 12
37 Konin 5 2 1 1 – – 9
38 Piła 3 4 1 – 1 – 9
39 Poznań 3 5 – 2 – – 10
40 Koszalin 3 3 1 1 – – 8
41 Szczecin 5 5 1 1 – – 12
Polska 235 138 42 28 16 1 460

Wyniki wyborów do Senatu RP[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Senatorowie IX kadencji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.
Zwycięzcy w poszczególnych okręgach w wyborach do Senatu RP
Komitet wyborczy[54][55] Głosy Mandaty
Liczba % +/− Liczba +/−
Prawo i Sprawiedliwość 5 993 433 39,99 13,04 61 30
Platforma Obywatelska RP 4 323 789 28,85 6,75 34 29
Polskie Stronnictwo Ludowe 1 109 675 7,40 1,98 1 1
KWW Marka Borowskiego 124 064 0,83 0,11 1
KWW Jarosław Obremski – niezależny Senator z Wrocławia 89 699 0,60 – 1 –
KWW Lidia Staroń – Zawsze po stronie ludzi 63 870 0,43 – 1 –
KWW Grzegorza Biereckiego 42 862 0,29 – 1 –
KKW Zjednoczona Lewica SLD+TR+PPS+UP+Zieloni 595 206 3,97 5,03[e] – –
Nowoczesna Ryszarda Petru 394 817 2,63 – – –
KWW Kukiz’15 207 156 1,38 – – –
KORWiN 186 510 1,24 – – –
KWW JOW Bezpartyjni 113 669 0,76 – – –
KWW Obywatele do Parlamentu 84 246 0,56 – – –
Kongres Nowej Prawicy 79 946 0,53 0,03[d] – –
KWW Mniejszość Niemiecka 40 472 0,27 0,24 – –
Samoobrona 20 913 0,14 0,03 – –
KWW Ruch Społeczny Rzeczypospolitej Polskiej 14 316 0,10 – – –
KWW Zbigniewa Stonogi 10 167 0,07 – – –
KWW Grzegorza Brauna „Szczęść Boże!” 7916 0,05 – – –
Pozostałe komitety wyborcze partii 165 284 1,10 – – –
Pozostałe komitety wyborcze wyborców 1 320 076 8,81 – – –
Ogółem 14 988 086 100,00 – 100 –
Głosy nieważne 604 947 3,88 0,64
Frekwencja 15 593 033 50,91 1,99
↓
61 34 1 4
PiS PO   KWW
PiS PO PSL ZL

Frekwencja[edytuj | edytuj kod]

Do wzięcia udziału w głosowaniu uprawnionych było 30 732 398 osób, co stanowiło 82,12% z 37 423 576 mieszkańców[56]. Frekwencja do godz. 12:00 wyniosła 16,47%, a do godz. 17:00 – 38,97%[57], a by ostatecznie wynieść 50,92%. Wydano 15 595 335 kart wyborczych[58].

Ważność wyborów[edytuj | edytuj kod]

19 stycznia 2016, po rozpoznaniu wszystkich protestów wyborczych, Sąd Najwyższy rozstrzygnął o ważności wyborów[59]. Tego dnia Sąd Najwyższy w składzie Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych uchwałą uznał wybory za ważne[60].

Sondaże[edytuj | edytuj kod]

Porównanie dwóch ostatnich sondaży: exit poll i late poll (25.10.2015)

Od czasu wyborów parlamentarnych z 9 października 2011 najwyższe poparcie w sondażach odnotowywała Platforma Obywatelska[61]. Tendencja ta zaczęła się zmieniać 11 października 2012, kiedy to w sondażu Millward Brown odnotowano 30% poparcia dla Prawa i Sprawiedliwości, zaś PO uzyskała wówczas 27% poparcia[62]. Od tego czasu te dwie partie na zmianę uzyskiwały najwyższy wynik w sondażu. Od połowy stycznia 2015 PO zaczęła systematycznie uzyskiwać najwyższy wynik poparcia[63]. Stan ten trwał do momentu wyborów prezydenckich, kiedy to prezydentem RP został kandydat PiS Andrzej Duda. Od tego czasu do dnia wyborów sondaże wskazywały najwyższe poparcie właśnie dla tej partii[64] (z wyjątkiem sondażu IBRiS z 8 czerwca, kiedy na czele znalazł się nieformalny ruch Pawła Kukiza[65]).

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Komitet nie przekroczył progu 8% głosów ważnych obowiązującego dla komitetów koalicyjnych.
  2. ↑ W porównaniu z sumarycznym wynikiem Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Ruchu Palikota z wyborów w 2011.
  3. ↑ W porównaniu z sumą mandatów Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Ruchu Palikota zdobytych w wyborach w 2011.
  4. ↑ a b W wyborach 2011 startował pod nazwą Nowa Prawica – Janusza Korwin-Mikke.
  5. ↑ W porównaniu z wynikiem Sojuszu Lewicy Demokratycznej z wyborów w 2011.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Dz.U. z 2015 r. poz. 1017.
  2. ↑ Informacja o wydatkach z budżetu państwa poniesionych na przygotowanie i przeprowadzenie wyborów. PKW, 23 marca 2016. [dostęp 2020-06-17].
  3. ↑ Dz.U. z 2015 r. poz. 1131.
  4. ↑ a b Dz.U. z 2015 r. poz. 1017.
  5. ↑ Bronisław Komorowski: wybory do Sejmu i Senatu odbędą się 25 października. TVP Parlament, 17 lipca 2015. [dostęp 2015-09-26].
  6. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 13 maja 2015 r. w sprawie zmiany obwieszczenia o wynikach głosowania i wyniku wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 10 maja 2015 r.. PKW. [dostęp 2015-05-29].
  7. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 25 maja 2015 r. o wynikach ponownego głosowania i wyniku wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. PKW, 25 maja 2015. [dostęp 2015-05-26].
  8. ↑ Zjednoczona Lewica szykuje się do ostrego boju. „Jedynki” już są. TVN24, 14 lipca 2015. [dostęp 2015-09-16].
  9. ↑ Wybory parlamentarne 2015 – termin. infor.pl. [dostęp 2015-10-25].
  10. ↑ Mariusz Śliwiński: Ordynacja wyborcza w Polsce. math.edu. [dostęp 2015-10-25].
  11. ↑ Dz.U. z 2022 r. poz. 1277, rozdz. 2.
  12. ↑ Dz.U. z 2022 r. poz. 1277, z późn. zm.
  13. ↑ Kalendarz wyborczy. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  14. ↑ Zasady losowania numerów dla list kandydatów na posłów. PKW. [dostęp 2015-09-17].
  15. ↑ Komunikat o komitetach wyborczych utworzonych w związku z wyborami do Sejmu i Senatu. PKW. [dostęp 2015-09-15].
  16. ↑ Informacja o zasadach i sposobie zgłaszania list kandydatów na posłów. PKW. [dostęp 2015-09-15].
  17. ↑ Informacja o zasadach i sposobie zgłaszania kandydatów na senatorów. PKW. [dostęp 2015-09-15].
  18. ↑ Wykaz komitetów wyborczych KW PiS. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  19. ↑ Wykaz komitetów wyborczych KW PiS. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  20. ↑ Wykaz komitetów wyborczych KW PO. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  21. ↑ Wykaz komitetów wyborczych KW PO. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  22. ↑ Wykaz komitetów wyborczych KW Razem. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  23. ↑ Wykaz komitetów wyborczych KW Razem. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  24. ↑ Wykaz komitetów wyborczych KW KORWiN. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  25. ↑ Wykaz komitetów wyborczych KW KORWiN. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  26. ↑ Wykaz komitetów wyborczych KW PSL. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  27. ↑ Wykaz komitetów wyborczych KW PSL. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  28. ↑ Wykaz komitetów wyborczych KW ZL. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  29. ↑ Wykaz komitetów wyborczych KW ZL. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  30. ↑ Wykaz komitetów wyborczych KW Kukiz’15. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  31. ↑ Wykaz komitetów wyborczych KW Kukiz’15. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  32. ↑ Wykaz komitetów wyborczych KW Nowoczesna Ryszarda Petru. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  33. ↑ Wykaz komitetów wyborczych KW Nowoczesna Ryszarda Petru. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  34. ↑ Liczba kandydatów KWW JOW Bezpartyjni na posłów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  35. ↑ Liczba kandydatów KWW JOW Bezpartyjni na senatorów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  36. ↑ Liczba kandydatów KWW Zbigniewa Stonogi na posłów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  37. ↑ Liczba kandydatów KWW Zbigniewa Stonogi na senatorów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  38. ↑ Liczba kandydatów KWW RS RP na posłów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  39. ↑ Liczba kandydatów KWW RS RP na senatorów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  40. ↑ Liczba kandydatów KWW ZdŚ na posłów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  41. ↑ Liczba kandydatów KWW ZdŚ na senatorów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  42. ↑ Liczba kandydatów Samoobrony na posłów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  43. ↑ Liczba kandydatów Samoobrony na senatorów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  44. ↑ Liczba kandydatów KWW Grzegorza Brauna „Szczęść Boże!” na posłów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  45. ↑ Liczba kandydatów KWW Grzegorza Brauna „Szczęść Boże!” na senatorów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  46. ↑ Liczba kandydatów KNP na posłów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  47. ↑ Liczba kandydatów KNP na senatorów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  48. ↑ Liczba kandydatów KWW MN na posłów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  49. ↑ Liczba kandydatów KWW MN na senatorów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  50. ↑ Liczba kandydatów OdP na posłów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  51. ↑ Liczba kandydatów OdP na senatorów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  52. ↑ Kandydaci na posłów. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  53. ↑ Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 2015. Wyniki wyborów do Sejmu RP. PKW. [dostęp 2015-10-29].
  54. ↑ Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 2015. Wyniki wyborów do Senatu RP. PKW. [dostęp 2015-10-29].
  55. ↑ Wyniki głosowania do Senatu RP 2015. [dostęp 2015-10-29].
  56. ↑ PKW: Wybory parlamentarne 2015 – statystyki. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  57. ↑ PKW: Wybory parlamentarne 2015 – frekwencja. PKW. [dostęp 2015-10-25].
  58. ↑ PKW: Wybory parlamentarne 2015 – frekwencja. PKW. [dostęp 2021-04-09].
  59. ↑ SN rozpoznał wszystkie protesty wyborcze. SN, 22 grudnia 2015. [dostęp 2016-01-09].
  60. ↑ Sąd Najwyższy stwierdził ważność wyborów do Sejmu RP i Senatu RP. SN. [dostęp 2016-01-19].
  61. ↑ Tracą PO, PiS, PSL i SLD; zyskuje Ruch Palikota. TVP Info, 20 października 2011. [dostęp 2015-09-22].
  62. ↑ PiS wciąż przed PO. Kolejne sondaże. TVN24, 11 października 2012. [dostęp 2015-09-22].
  63. ↑ TNS Polska: Platforma Obywatelska prowadzi w sondażach. onet.pl, 26 stycznia 2015. [dostęp 2015-09-22].
  64. ↑ Najnowszy sondaż: PiS na czele, partia Kukiza wyprzedza Platformę. Telewizja Republika, 29 maja 2015. [dostęp 2015-09-22].
  65. ↑ Kukiz liderem sondaży. Ma 24 proc. poparcia i wyprzedza PiS oraz PO. „Newsweek”, 8 czerwca 2015. [dostęp 2019-03-04].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Wybory, referenda i plebiscyty w Polsce od 1918
Prezydenckie[A]
Parlamentarne
Uzupełniające do Senatu
Do Parlamentu Europejskiego
Do Sejmu Śląskiego (1922–1935)
Samorządowe
Do rad narodowych (1954–1988)
Referenda, plebiscyty
Plebiscyty
Ogólnokrajowe
lokalne
Zobacz też

Urna wyborcza

  1. ↑ W latach 1922–1933 i w 1989 wyborów dokonywało Zgromadzenie Narodowe, w 1947 dokonał Sejm Ustawodawczy.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wybory_parlamentarne_w_Polsce_w_2015_roku&oldid=72979921#Sondaże”