Spacer w Andaluzji
| |
| Autor |
Francisco Goya |
|---|---|
| Data powstania | |
| Medium |
olej na płótnie |
| Wymiary |
275 × 190 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
,_1777,_Colecci%C3%B3n_particular,_Madrid.jpg)
Spacer w Andaluzji[1] lub Maja i mężczyźni w pelerynach[1] (hiszp. El paseo por Andalucía lub La maja y los embozados) – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi.
Seria kartonów do tapiserii[edytuj | edytuj kod]
To dzieło należało do serii kartonów do tapiserii – olejnych obrazów o znacznych rozmiarach przygotowywanych jako wzór dla warsztatów tkackich Królewskiej Manufaktury Tapiserii Santa Bárbara w Madrycie. Na ich podstawie tkano barwne gobeliny, które zdobiły wnętrza królewskich posiadłości[2]. Przeznaczenie kartonów przedstawiało dla pracy malarza pewne ograniczenia, gdyż wykonany przez niego projekt musiał być odpowiednio łatwy do zastosowania w warsztacie tkackim. Obraz nie mógł przedstawiać zbyt wielu detali lub ulubionych przez Goyę przenikających się delikatnych odcieni barw[3].
Goya wykonał tę serię dla Karola IV (wtedy jeszcze infanta, księcia Asturii), i jego żony Marii Ludwiki Parmeńskiej, z przeznaczeniem do jadalni Królewskiego Pałacu El Pardo. Pracował nad tą serią w latach 1776–1778, a większość prac ukończył latem 1777 roku. Oprócz Spaceru w Andaluzji w skład serii wchodziły także: Parasolka, Bójka przed Nową Karczmą, Podwieczorek na wsi, Pijący, Tańce w San Antonio de la Florida, Latawiec, Gracze w karty, Dzieci zrywające owoce i Dzieci nadymające pęcherz. Tematem serii były pogodne scenki rodzajowe, ukazujące hiszpańskie zwyczaje i zabawy[4]. Goya wycenił jeden z najbardziej udanych kartonów – Parasolkę – na 500 reali (reales de vellón), a za całą serię otrzymał ich 18 000. Była to druga seria kartonów wykonana przez Goyę dla książęcej pary. Pierwsza, ukończona w 1775 roku przedstawiała motywy związane z łowami, między innymi Polowanie na przepiórki[5]. O ile pierwsza seria opierała się na szkicach nadwornego malarza Francisco Bayeu i silnie imitowała jego styl, druga zawierała oryginalne projekty Goi i ujawniała jego rozwijający się talent malarski.
Szkic do tego kartonu o wymiarach 39 x 29 cm znajduje się w prywatnej kolekcji[6].
Analiza[edytuj | edytuj kod]
Goya przedstawił scenkę rodzajową o ludowym charakterze. Jak wskazuje tytuł ccena rozgrywa się w Andaluzji na otoczonej drzewami drodze poza miastem. Po lewej stronie widać fragment muru. Przedstawione postaci to hiszpańscy majos i majas – osoby z niższych warstw społecznych, które charakteryzował m.in. oryginalny kolorowy strój. Młoda kobieta nakłania jednego z mężczyzn do dalszej drogi. Jej towarzysz ma na sobie strój typowy dla torreadora z Grenady i tak jak pozostali ma przy sobie długą szablę. Inny mężczyzna skrywając twarz za peleryną złowrogo przygląda się parze, być może jest zazdrosny o wybranka dziewczyny. Siedzący nieopodal kobiety i mężczyźni czekają na rozwój wydarzeń[7].
Goya namalował stroje przedstawionych postaci z wiernością i dbałością o szegóły. Uwagę przykuwa zwłaszcza kolorowy strój kobiety, oraz hafty na pończochach mężczyzn. Mężczyźni noszą tradycyjne kapelusze i pelerynę, którą zakrywają twarz. Ten zapewniający anonimowość sposób ubierania był szeroko rozpowrzechniony w czasach Goi. Ze względów bezpieczeństwa Karol III próbował zabronić takiego ubioru. Jego zakaz został bardzo źle przyjęty przez społeczeństwo (uznano go za zamach na hiszpańskie tradycje) i w 1766 roku wywołał bunt mieszczan[7].
Sugerowano, że pierwowzorem kobiety z obrazu mogła być muza Goi księżna de Alba, gdyż znane były jej romanse z dwoma sławnymi torreadorami. W rzeczywistości Goya poznał księżną dopiero 11 lat po namalowaniu tego obrazu[7].
Podobne sceny, których tematem są miłość i zazdrość pojawią się później w zbiorze rycin Goi zatytułowanym Kaprysy.
Historia obrazu[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy gobelin na jego podstawie tego projektu utkano już w 1777 roku, a następne dwa kolejno w latach 1795 i 1800[7]. Około 1856-1857 roku razem z innymi kartonami do tapiserii obraz trafił do piwnic madryckiego Pałacu Królewskiego. Odnaleziony przez Gregoria Cruzadę Villaamila obraz został włączony do zbiorów Muzeum Prado w 1870 roku[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Paola Rapelli: Wielcy malarze: Goya. T. 30. Edipresse Polska, 2017, s. 8–9. ISBN 978-83-7945-578-2.
- ↑ Rose Marie Hagen, Rainer Hagen: Francisco Goya. Taschen, 2003, s. 7–12. ISBN 83-89192-40-3.
- ↑ Francisco Goya. Poznań: Oxford Educational, 2006. ISBN 83-7425-497-1.
- ↑ José Enrique García Melero: Arte español de la Ilustración y del siglo XIX: En torno a la imagen del pasado. Encuentro, 1998, s. 115. ISBN 84-7490-478-1.
- ↑ José Manuel Arnaiz: Francisco de Goya, cartones y tapices. Espasa Calpe, 1987, s. 80–82. ISBN 84-2395-284-3.
- ↑ Pierre Gassier: Goya dans les collections suisses. Martigny: Fondation Pierre Gianadda, 1982, s. 34–35.
- ↑ a b c d Gregorio Cruzada Villaamil: Los tapices de Goya. Madryt: M. Rivadeneyra, 1870, s. 114–116.
- ↑ El paseo de Andalucía o La maja y los embozados. Museo Nacional del Prado. [dostęp 2021-11-06]. (hiszp. • ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Michael Howard: Goya. London: Eagle Editions Ltd., 2003, s. 18–19, seria: History & Techniques of the Great Masters. ISBN 1-86160-478-5.