Kasztan jadalny: Różnice pomiędzy wersjami

Kasztan jadalny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	klad różowych
Rząd	bukowce
Rodzina	bukowate
Rodzaj	kasztan
Gatunek	kasztan jadalny
	Nazwa systematyczna
	{{{nazwa łacińska}}} Mill.; Gard.Dict.ed.8, 1768
	[[wikispecies:{{{wikispecies}}}\|Systematyka w Wikispecies]]
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 11:13, 2 lis 2011

Kasztan jadalny (Castanea sativa Mill.) – gatunek rośliny z rodziny bukowatych (Fagaceae Dumort.).

Rozmieszczenie geograficzne

Kiedyś gatunek występujący tylko na południe od Alp, rozpowszechniony przez Rzymian w Europie Zachodniej i południowo-zachodniej Słowacji (obszar Małych Karpat). Obecnie rozpowszechniony w basenie Morza Śródziemnego, Azji Mniejszej i na Kaukazie. W Polsce nie występuje dziko; nieliczne egzemplarze rosną w ogrodach botanicznych i parkach, głównie na Pomorzu Zachodnim i Dolnym Śląsku.

Morfologia

Pokrój: Drzewo wysokości do 35 m, o pniu pokrytym brunatną, głęboko spękaną korowiną. Korona gęsta, kulista. Młode pędy delikatnie omszone, później nagie, o wzroście sympodialnym.
Pąki: Młode omszone, okryte 2–4 skrętoległymi łuskami. Brak pąków szczytowych (sympodium).
Liście: Ustawione w dwóch prostnicach, młode pod spodem delikatnie omszone, potem nagie, sztywne. Blaszka liściowa piłkowana o ilości nerwów równej ilości ząbków. Liść długości 10–25 cm podłużnie lancetowaty, o nasadzie szerokoklinowatej. Ogonek do 3 cm.
Kwiaty: Kwiaty męskie żółte, zebrane w stojące kwiatostany (kotki) do 35 cm, kwiaty żeńskie nieliczne, zebrane u podstawy. Kwitnie w czerwcu–lipcu.
Owoce: Orzechy. Okrywa owocowa zielona kupula, pokryta gęstymi, ostrymi kolcami, pękająca 3–4 klapami, zawierająca 2 lub 3 nasiona. Orzech pokryty jest cienką, brązową, błyszczącą skórką z wyraźnie zachowanymi na szczycie zeschniętymi resztkami szyjek słupka. Dojrzewają w październiku–listopadzie.
Nasiona: bezbielmowe (rezerwuarem węglowodanów są liścienie zarodka).

Zastosowanie

Świeże kasztany jadane są na surowo, wyschnięte spożywane są po upieczeniu oraz konserwowane jako kompoty. Na Węgrzech i Słowacji przetarta masa kasztanowa (węg. gesztenye püré, słow. gaštanové pyré), świeża albo mrożona, przeznaczona jest do bezpośredniego spożycia lub używana jako dodatek do wyrobów cukierniczych (wypieków, deserów), mięs. W Niemczech jedzona jest chętnie zupa kasztanowa.

Obecność w kulturze i symbolice

Kasztan jadalny symbolizuje mądrą przezorność^[2].

↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–. [dostęp 2010-01-05]. (ang.).
↑ Leksykon symboli. Warszawa: ROK Corporation, 1991. ISBN 83-85344-23-3.

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

Szablon:Link FA

[apweb-1] Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–. [dostęp 2010-01-05]. (ang.).

[Leksykon_symboli_(ISBN_83-85344-23-3)-2] Leksykon symboli. Warszawa: ROK Corporation, 1991. ISBN 83-85344-23-3.

[2]

@@ Linia 18: / Linia 18: @@
  | commons = Castanea sativa
 }}
-'''Kasztan jadalny''' (''Castanea sativa'' Mill.) – [[gatunek (biologia)|gatunek]] roślin z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[bukowate|bukowatych]] (''Fagaceae'' Dumort.). Kiedyś gatunek występujący tylko na [[południe]] od [[Alpy|Alp]], rozpowszechniony przez [[Starożytny Rzym|Rzymian]] w [[Europa Zachodnia|Europie Zachodniej]]. Obecnie rozpowszechniony w basenie [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]], [[Anatolia|Azji Mniejszej]] i na [[Kaukaz (kraina historyczna)|Kaukazie]]. W [[Polska|Polsce]] nie występuje dziko; nieliczne egzemplarze rosną w ogrodach botanicznych i parkach, głównie na [[Pomorze Zachodnie|Pomorzu Zachodnim]] i [[Dolny Śląsk|Dolnym Śląsku]].
+'''Kasztan jadalny''' (''Castanea sativa'' Mill.) – [[gatunek (biologia)|gatunek]] rośliny z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[bukowate|bukowatych]] (''Fagaceae'' Dumort.).
+=== Rozmieszczenie geograficzne ===
+Kiedyś gatunek występujący tylko na [[południe]] od [[Alpy|Alp]], rozpowszechniony przez [[Starożytny Rzym|Rzymian]] w [[Europa Zachodnia|Europie Zachodniej]] i południowo-zachodniej [[Słowacja|Słowacji]] (obszar [[Małe Karpaty|Małych Karpat]]). Obecnie rozpowszechniony w basenie [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]], [[Anatolia|Azji Mniejszej]] i na [[Kaukaz (kraina historyczna)|Kaukazie]]. W [[Polska|Polsce]] nie występuje dziko; nieliczne egzemplarze rosną w ogrodach botanicznych i parkach, głównie na [[Pomorze Zachodnie|Pomorzu Zachodnim]] i [[Dolny Śląsk|Dolnym Śląsku]].
 [[Plik:Castanea-sativa.JPG|thumb|180px|left|Pokrój]]
 [[Plik:Castanea sativa 20050703 433.jpg|thumb|180px|left|Kotki męskie]]
-[[Plik:Frucht der Edelkastanie.jpg|thumb|left|180px|Owoc kasztana]]
+[[Plik:Frucht der Edelkastanie.jpg|thumb|left|180px|Owoc]]
 === Morfologia ===