Stanisław Arczyński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Jan Arczyński
pułkownik saperów pułkownik saperów
Data i miejsce urodzenia

24 czerwca 1895
Luboszewy

Data i miejsce śmierci

3 stycznia 1958
Londyn

Przebieg służby
Lata służby

1915–1947

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

1 Pułk Inżynieryjny,
3 Dywizja Piechoty Legionów,
2 Pułk Saperów Kaniowskich,
Ministerstwo Spraw Wojskowych,
Szkoła Podchorążych Saperów,
Wyższa Szkoła Inżynierii,
Centrum Wyszkolenia Saperów we Francji

Stanowiska

dowódca kompanii,
dowódca batalionu,
zastępca dowódcy pułku,
szef saperów M.S.Wojsk.,
komendant SPSap,
komendant WSInż.,
komendant CWSap,
dowódca saperów

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-ukraińska,
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej

Stanisław Jan Arczyński (ur. 24 czerwca 1895 w Luboszewach[1], pow. Brzeziny, zm. 3 stycznia 1958[2] w Londynie) – pułkownik saperów Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Stanisław Jan Arczyński urodził się 24 czerwca 1895 w Luboszewach, w rodzinie Mirosława i Jadwigi z Szelągowskich[1]. W latach 1907–1914 uczęszczał do Gimnazjum Mariana Rychłowskiego w Warszawie, które ukończył z wyróżnieniem (cum eximia laude)[3]. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił w 1915 do Aleksandrowskiej Szkoły Inżynierii w Kijowie. Od 1916 do grudnia 1917 służył jako oficer w rosyjskim 4 batalionie saperów. Następnie wstąpił do I Korpusu Polskiego w Rosji, w którym służył w 1 baonie pontonowym. Uczestniczył wówczas w walkach z bolszewikami. Po rozwiązaniu Korpusu był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej i należał do organizacji „Zarzewie”.

W listopadzie 1918 wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. Początkowo został dowódcą plutonu, a potem kompanii pontonowej w 1 pułku inżynieryjnym. W 1919 brał udział w walkach o Lwów i Małopolskę Wschodnią jako dowódca grupy pontonowej w 3 Dywizji Piechoty Legionów. Następnie wraz ze swoim pododdziałem został przerzucony na północno-wschodni odcinek frontu, gdzie wyróżnił się szybkim wybudowaniem mostów na Świsłoczy i Niemnie, za co po wojnie odznaczono go Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.

Po zakończeniu działań wojennych przeszedł w 1921 kurs uzupełniający oficerów sztabu. Od 1922 do 1925 był dowódcą III batalionu w 2 pułku saperów Kaniowskich, a następnie do 1927 zastępcą dowódcy tegoż pułku. W latach 1927–1929 dowodził batalionem szkolnym saperów w Modlinie. W 1929 ukończył kurs dla oficerów sztabu saperów w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Do 5 grudnia 1934 był szefem saperów przy II wiceministrze spraw wojskowych. Otrzymał wówczas podziękowanie od I wiceministra spraw wojskowych gen. bryg. Tadeusza Kasprzyckiego za podniesienie poziomu wyszkolenia wojsk saperskich i sprawne kierowanie nimi podczas powodzi oraz odbudowę mostów, dróg i regulację rzek. Ze względu na swoje zasługi został mianowany komendantem Szkoły Podchorążych Saperów[4], a w 1936 został komendantem Wyższej Szkoły Inżynierii w Warszawie. Funkcję tę sprawował do wybuchu wojny obronnej 1939.

Po klęsce wrześniowej przedostał się do Francji, gdzie został komendantem polskiego Centrum Wyszkolenia Saperów przy francuskim 6 pułku saperów w Angres. Po upadku Francji ewakuował się do Wielkiej Brytanii. Był dowódcą saperów w sztabie Najwyższego Wodza. Po zakończeniu wojny i demobilizacji osiedlił się w Anglii. Zmarł 3 stycznia 1959 w Londynie.

Opinie[edytuj | edytuj kod]

  • Charakter twardy. Umie zaparcie dążyć do celu. Umie rozkazywać i wymusić posłuszeństwo. Jako saper taktycznie przygotowany na dcę saperów armii. Technicznie b.dobry. Jako Komendant Wojskowej Szkoły Inżynieryjnej b.dobry. Nadaje się na dowódcę grupy saperów. W czasie wojny na dowódcę saperów armii. Wyróżnia się jako dowódca. Byłoby bardzo dobrze, żeby mógł ukończyć Centrum Wyższych Studiów Wojskowych co by rozwinęło i ugruntowało jego przygotowanie do współpracy ze sztabami wyższych dowództw i jego zdolności dowódcy. /13 września 1937r. / /-/ gen. Dąbkowski.
  • Doskonały dowódca o silnym charakterze i spokojnym usposobieniu. Nadaje się również dobrze do pracy w sztabach. Na obecnym stanowisku b.dobry. Nadaje się na dowódcę grupy saperów i dowódcę saperów armii. 14 grudnia 1938/. /-/ gen. Dąbkowski.

Awanse[edytuj | edytuj kod]

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 12.
  2. Adam Szugajew: Saperzy w służbie Polsce. Londyn: Stowarzyszenie Polskich Saperów na Obczyźnie, 1985, s. 580. OCLC 69303009.
  3. Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1914. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2020-08-14].
  4. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 14 z 22 grudnia 1934.
  5. Rocznik Oficerski 1923, s. 907.
  6. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 32 z 2 kwietnia 1924, s. 170.
  7. Rocznik oficerski 1939, s. 242.
  8. Dekret Wodza Naczelnego L. 2980 z 17 maja 1921, Dziennik Personalny z 1921, nr 21, poz. 820.
  9. M.P. z 1932 r. nr 140, poz. 172 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  10. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr. 8 z 4 lipca 1932.
  11. M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  12. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 2 z 11 listopada 1936.
  13. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
  14. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 15 z 11 listopada 1928.
  15. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Rocznik Oficerski 1923, s. 907.
  • Rocznik Oficerski 1924, s. 800, 829.
  • Rocznik Oficerski 1928, s. 582, 592.
  • Rocznik Oficerski 1932, s. 248, 442.
  • Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 12. [dostęp 2021-01-04].
  • Adam Szugajew: Saperzy w służbie Polsce. Londyn: Stowarzyszenie Polskich Saperów na Obczyźnie, 1985. OCLC 69303009.
  • Zdzisław Barszczewski, Władysław Jasieński: Sylwetki saperów. Warszawa: Dom Wydawniczy „Bellona”, 2001. ISBN 83-11-09287-7.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939; stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Księgarnia Akademicka Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2006. ISBN 83-7188-899-6.