Stanisław Gano
| |
 pułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
17 maja 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
5 lipca 1968 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
Oddział II SG |
| Stanowiska |
attaché wojskowy |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
     
| |
.png){kind=small}
Stanisław Włodzimierz Paweł Gano[1], ps. „Stanisław” (ur. 17 maja 1895[2] w Opatowie, zm. 5 lipca 1968 w Casablance) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego II RP i Polskich Sił Zbrojnych, szef Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza, mianowany generałem brygady w 1964 przez władze emigracyjne.
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Był synem Zachariasza Wacława Gano, notariusza w Opatowie[3] i Marii Heleny z Mroczkowskich. W 1931 r. w parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Warszawie zawarł związek małżeński z Bronisławą Władysławą ze Szczepańskich Mieszanowską[4], która w 1940 została wywieziona z okupowanej Warszawy do Francji przez kuriera Samsona Mikicińskiego[5].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Studiował w Instytucie Technologicznym w Moskwie. Podczas I wojny światowej był oficerem saperów w armii rosyjskiej, następnie w 4 Dywizji Strzelców Polskich, po odzyskaniu niepodległości w 2 Dywizji Piechoty Legionów. Był absolwentem Wyższej Szkoły Wojennej. Z dniem 1 października 1924 roku, po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, przydzielony został do Oddziału III Sztabu Generalnego. 16 grudnia 1925 roku został przesunięty ze stanowiska referenta na stanowisko kierownika referatu[6]. 24 lipca 1928 roku został przeniesiony z Biura Ogólno–Organizacyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie do Ekspozytury Nr 1 Oddziału II Sztabu Generalnego[7].
Z dniem 1 maja 1933 roku został przeniesiony ze Sztabu Głównego na stanowisko attaché wojskowego przy Poselstwie Polskim w Helsinkach[8]. Z dniem 30 czerwca 1935 roku został przeniesiony do dyspozycji szefa Biura Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych[9]. W grudniu tego roku został przeniesiony do 51 pułku piechoty Strzelców Kresowych w Brzeżanach stanowisko dowódcy batalionu. 19 marca 1937 roku został awansowany do stopnia podpułkownika ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 roku i 43. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W kwietniu tego roku został przeniesiony do 11 pułku piechoty w Tarnowskich Górach na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[10]. W lutym 1939 roku powrócił do Oddziału II Sztabu Głównego na stanowisko kierownika Samodzielnego Referatu Technicznego[10].
W czasie II wojny światowej był najpierw zastępcą szefa, a potem szefem Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza. Uważany jest za jednego z autorów sukcesów tej służby. Do stopnia pułkownika został awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1943 roku w korpusie oficerów piechoty.
W 1945 roku przekazał Brytyjczykom w depozyt - na ich żądanie - akta wywiadowcze II Oddziału Sztabu Naczelnego Wodza. Akta nie zawierały kartoteki agentów, którą płk Gano rozkazał spalić, by nie weszła w posiadanie Sowietów. Po demobilizacji osiedlił się w Maroku.
Uchwałą Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej z 26 września 1946 roku pozbawiony został obywatelstwa polskiego, które przywrócono mu pośmiertnie w 1971 roku.
Awansowany przez Naczelnego Wodza, gen. broni Władysława Andersa, generałem brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1964 roku w korpusie generałów[10].
Zmarł 5 lipca 1968 roku w Casablance[10].
Staraniem Ambasady RP w Rabacie w dniu 27 stycznia 2013 odsłonięto nowy pomnik nagrobny Generała na Cmentarzu chrześcijańskim w Casablance. W uroczystości uczestniczyli między innymi kierownik Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Stanisław Ciechanowski, wysoki komisarz do spraw kombatantów Królestwa Maroka Mustafa El Ktiri, konsul USA w Casablance Erica Magallon oraz burmistrz Opatowa Andrzej Chaniecki.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4553 (6 grudnia 1921)[11]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Medal Niepodległości (9 listopada 1933)[12]
- Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[13]
- Krzyż Oficerski Order Białej Róży Finlandii (Finlandia, przed 1936)[14]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W 1935 dokonano zmiany imienia ze Stanisław na Stanisław Włodzimierz Paweł. Stwierdzenia. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 8, s. 57, 1 czerwca 1935.
- ↑ Genealogia, Program indeksacji aktów stanu cywilnego i metryk kościelnych [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2018-05-31].
- ↑ Super User, Urząd Miasta i Gminy w Opatowie - Opatowskie ciekawostki [online], www.umopatow.pl [dostęp 2018-05-31] (pol.).
- ↑ Akt małżeństwa na genealodzy.pl, dostęp 2018-05-31, http://poczekalnia.genealodzy.pl/pliki/AP-Warszawa/USCWarszawa_JeszczeNieWAPW/0181_EwAugsburskie/EwAugsb_1931MZ/M/152-153.jpg
- ↑ Jakub Szczepański: Błyskotliwy agent czy zdrajca? Tajenica Samosna Mikicińskiego. Nasza Historia Gazeta online, 29.04.2016. [dostęp 2020-07-26].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 132 z 16 grudnia 1925 roku, s. 721.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 227.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 131.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 1 czerwca 1935 roku, s. 55.
- ↑ a b c d Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 94.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 6 grudnia 1921 roku, s. 1608.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 21, 11 listopada 1936.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Marek Lis. Generał Stanisław Gano (1895–1968). „Rocznik Muzeum Historyczno Archeologicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim”, s. Tom III, s. 173–194, 2000.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Attaché wojskowi II Rzeczypospolitej
- Generałowie brygady mianowani przez władze RP na uchodźstwie po 1947
- Ludzie urodzeni w Opatowie
- Ludzie związani z Opatowem
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
- Odznaczeni Medalem Niepodległości
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami
- Oficerowie 2 Pułku Piechoty Legionów
- Oficerowie II Korpusu Polskiego w Rosji
- Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej
- Podpułkownicy piechoty II Rzeczypospolitej
- Polacy – oficerowie Imperium Rosyjskiego
- Polacy odznaczeni Orderem Białej Róży Finlandii
- Pozbawieni obywatelstwa polskiego przez władze Polski Ludowej 1944–1989
- Przedstawiciele dyplomatyczni II Rzeczypospolitej w Finlandii
- Pułkownicy piechoty Polskich Sił Zbrojnych
- Szefowie wywiadu i kontrwywiadu II Rzeczypospolitej
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1895
- Zastępcy dowódcy 11 Pułku Piechoty (II RP)
- Zmarli w 1968
- Żołnierze Armii Polskiej we Francji 1917–1919
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji po II wojnie światowej