Stanisław Okoniewski (duchowny)

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	25 kwietnia 1926
Konsekrator	Antoni Julian Nowowiejski
Współkonsekratorzy	Stanisław Kostka Łukomski; August Hlond
Konsekrowani biskupi
Konstantyn Dominik	25 marca 1928
Współkonsekrowani biskupi
Arkadiusz Lisiecki	24 października 1926
Karol Radoński	29 maja 1927
Leon Wetmański	22 kwietnia 1928
Bernard Dembek	5 października 1930

Stanisław Okoniewski
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	21 kwietnia 1870 ; Popowo, Królestwo Prus
Data i miejsce śmierci	1 maja 1944 ; Lizbona, Portugalia
	Biskup diecezjalny chełmiński
Okres sprawowania	1926–1944
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	23 czerwca 1895
Nominacja biskupia	16 marca 1926
Sakra biskupia	25 kwietnia 1926
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Wojciech Okoniewski (ur. 21 kwietnia 1870 w Popowie, zm. 1 maja 1944 w Lizbonie) – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup chełmiński w latach 1926–1944.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Najstarszy syn nauczyciela Jana i Stanisławy z Likowskich (siostry arcybiskupa Edwarda Likowskiego). W latach 1882–1884 uczył się w progimnazjum w Trzemesznie, później w Gimnazjum im. Św. Marii Magdaleny w Poznaniu, gdzie organizował konspiracyjne kółka Towarzystwa Tomasza Zana. Od 1891 studiował teologię w seminariach duchownych w Poznaniu i Gnieźnie. 23 czerwca 1895 przyjął w Poznaniu święcenia kapłańskie, pracował następnie jako wikary w Biezdrowie. Był proboszczem w Bninie i Kościelcu, redagował „Przegląd Kościelny”. Przez 3 semestry słuchał wykładów filozofii i ekonomii w Królewskiej Akademii w Poznaniu. Od 20 lipca 1905 wiceprezes nowo założonego „Towarzystwa Kultury i Literatów Polskich na Rzeszę Niemiecką Celem Wzajemnej Pomocy” w Poznaniu, w 1906 wystąpił w obronie nauczania języka polskiego w nauczaniu religii podczas strajków szkolnych, za co 6 marca 1907 został skazany na 6 tygodni więzienia we Wronkach. Wziął udział w kongresach eucharystycznych w Kolonii (1909) i Wiedniu (1913) i w pielgrzymkach do Rzymu (1908 i 1913), gdzie uzyskał godność szambelana papieskiego. W czasopismach teologicznych opublikował kilkanaście artykułów i recenzji oraz oddzielne tłumaczenie encykliki Piusa X „O zasadach modernistów” (1908) i biografię ks. Augustyna Jaskulskiego i jego prace „O wychowaniu” (1909) i „Materiały do odczytów w Towarzystwach Robotników” (1909). W 1912, w 300. rocznicę śmierci ks. Piotra Skargi wydał w Poznaniu dzieło pt. „Pismo święte w dziełach X Piotra Skargi”. Napisał też kilka artykułów na temat działalności ks. Skargi. Członek Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i współzałożyciel (1916) jego Wydziału Teologicznego.

14 grudnia 1924 został mianowany biskupem tytularnym Podalia i koadiutorem (następcą) biskupa chełmińskiego Augustyna Rosentretera. W 1926 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Sakrę biskupią otrzymał 25 kwietnia 1926, przejął zwierzchnictwo nad diecezją (ze stolicą w Pelplinie) po śmierci Rosentretera 4 października 1926. Był pierwszym polskim biskupem chełmińskim od czasu zaborów (biskup Rosentreter był pochodzenia niemieckiego). Zaangażował się w odnowienie życia religijnego, przeprowadził w 1928 synod diecezjalny, zreorganizował urzędy kościelne, a także założył Muzeum Diecezjalne w Pelplinie. Wspierał działalność charytatywną i duszpasterstwo ludzi morza (w 1930 poświęcił „Dar Pomorza”). W związku z uczestnictwem w wielu uroczystościach poświęcenia okrętów i statków polskich lubił nazywać się „biskupem morskim”. Propagował w diecezji kult eucharystyczny i Najświętszego Serca Jezusowego. 13 grudnia 1938 w Pelplinie został odznaczony „Białym Krukiem” i Wielką Wstęgą Inkunabułu in Folio z cymeliami za zasługi na polu bibliofilskim, bibliotekarskim i naukowym^[1]. Członek Prezydium Pomorskiego Wojewódzkiego Komitetu Funduszu Obrony Narodowej w Toruniu w 1938 roku^[2].

Po wybuchu wojny wyjechał do Rumunii, następnie do Włoch, Francji i Portugalii. Zmarł w Lizbonie w 17. rocznicę ingresu na tron biskupi – 1 maja 1944. Pochowany w grobowcu rodziny da Silva Belo na cmentarzu Prazeres, a stamtąd jego prochy zostały przewiezione do Polski i uroczyście pochowane w podziemiach katedry w Pelplinie 6 listopada 1972. Zwierzchnictwo nad diecezją – po wyjeździe Okoniewskiego – od września do grudnia 1939 sprawował biskup Konstantyn Dominik, a następnie przejął jako administrator apostolski w grudniu 1939 niemiecki biskup gdański Karol Maria Splett. Od roku 1945 diecezją administrował biskup Andrzej Wronka.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (27 czerwca 1936)^[3]
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (28 grudnia 1927)^[4]
Krzyż Niepodległości (20 grudnia 1932)^[5]
Złoty Krzyż Zasługi^[6]
Komandor Orderu Krzyża Południa (Brazylia, 1934)^[6]^[7]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Odznaczenie ks. biskupa dr. Okoniewskiego. „Gazeta Lwowska”. Nr 283, s. 3, 14 grudnia 1938.
↑ Pomorski Wojewódzki Komitet Funduszu Obrony Narodowej w Toruniu : Obywatele! [Inc.:] W dniach 19 i 20 czerwca 1938 r., Pomorze święcić będzie w obecności Pana Marszałka Edwarda Śmigłego Rydza, dzień wielkiego tryumfu ofiarności [...]
↑ M.P. z 1936 r. nr 148, poz. 260 „za wybitne zasługi na polu pracy społecznej”.
↑ M.P. z 1927 r. nr 298, poz. 825 sprostowanie: zamiast nadanego 10 listopada 1927 Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski (M.P. z 1927 r. nr 258, poz. 707) „za działalność naukową i zasługi około utrwalenia idei państwowości polskiej na Pomorzu”.
↑ M.P. z 1932 r. nr 293, poz. 341 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ ^a ^b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 219. [dostęp 2021-08-24].
↑ Diário Oficial da União (DOU). 1934-10-26. [dostęp 2014-06-22]. (port.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Polski Słownik Biograficzny t. XXIII, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978.
PiotrP. Nitecki PiotrP., Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999, HenrykH. Gulbinowicz, Warszawa: „Pax”, 2000, ISBN 83-211-1311-7, OCLC 189782455 .
KazimierzK. Małkowski KazimierzK., Bedeker Gdyński, Gdańsk: „Polnord - Oskar”, 1995, ISBN 83-86181-18-4, OCLC 750806642 .

[1] Odznaczenie ks. biskupa dr. Okoniewskiego. „Gazeta Lwowska”. Nr 283, s. 3, 14 grudnia 1938.

[2] Pomorski Wojewódzki Komitet Funduszu Obrony Narodowej w Toruniu : Obywatele! [Inc.:] W dniach 19 i 20 czerwca 1938 r., Pomorze święcić będzie w obecności Pana Marszałka Edwarda Śmigłego Rydza, dzień wielkiego tryumfu ofiarności [...]

[3] M.P. z 1936 r. nr 148, poz. 260 „za wybitne zasługi na polu pracy społecznej”.

[4] M.P. z 1927 r. nr 298, poz. 825 sprostowanie: zamiast nadanego 10 listopada 1927 Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski (M.P. z 1927 r. nr 258, poz. 707) „za działalność naukową i zasługi około utrwalenia idei państwowości polskiej na Pomorzu”.

[5] M.P. z 1932 r. nr 293, poz. 341 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[:0-6] Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 219. [dostęp 2021-08-24].

[7] Diário Oficial da União (DOU). 1934-10-26. [dostęp 2014-06-22]. (port.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]