Stanisław Ptaszycki

Stanisław Ptaszycki
Data i miejsce urodzenia	12 kwietnia 1853 ; Kuzowo
Data i miejsce śmierci	20 grudnia 1933 ; Warszawa
Zawód, zajęcie	polski historyk i historyk literatury
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach

Stanisław Ptaszycki (ur. 12 kwietnia 1853 w Kuzowie, zm. 20 grudnia 1933 w Warszawie) – polski historyk, historyk literatury polskiej, wydawca, archiwista.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie szlacheckiej, szkołę średnią ukończył w Wilnie. W 1877 skończył studia na wydziale Historyczno-Filologicznym Uniwersytetu Petersburskiego. Następnie podjął pracę jako asystent przy katedrze filologii słowiańskiej, równolegle pracując w latach 1879–1912 jako nauczyciel języka rosyjskiego i łaciny w petersburskich prywatnych gimnazjach. W Petersburgu został też zatrudniony jako tłumacz-archiwista i opiekun Metryki Litewskiej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Wykładał także w wileńskim seminarium duchownym. Po wybuchu I wojny światowej uczestniczył w pracach Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny.

Po odzyskaniu niepodległości wrócił do Polski, gdzie został współorganizatorem Uniwersytetu Lubelskiego (późniejszego KUL): piastował tu stanowisko profesora, dziekana Wydziału Humanistycznego, dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej, następnie był profesorem nauk pomocniczych historii na Uniwersytecie w Wilnie.

W latach 1918–1926 był dyrektorem Archiwum Państwowego w Lublinie, potem objął stanowisko naczelnego dyrektora Wydziału Archiwów Państwowych w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Był bardzo aktywny na różnych polach: uczestniczył w pracach rewindykacyjnych materiałów wywiezionych do Rosji, prowadził kursy archiwalne, był pierwszym redaktorem czasopisma „Archeion”.

Autor ponad 130 publikacji, przede wszystkim „Encyklopedii nauk pomocniczych historii i literatury polskiej” (wyd. 1919 i 1922) oraz inwentarza Metryki Litewskiej (wyd. 1887). W swoich opracowaniach poruszał różnorodną tematykę, m.in. dzieje literatury polskiej, historię Litwy, drukarstwa i bibliotek, w swoim dorobku ma też liczne recenzje i omówienia.

Był członkiem licznych towarzystw naukowych, uczestnikiem wielu zjazdów i konferencji.

Udzielał się w pracy społecznej: jeszcze w Petersburgu był kuratorem taniej kuchni dla polskiej młodzieży z ramienia Towarzystwa Dobroczynności i Zarządu Kościoła św. Katarzyny oraz prezesem Towarzystwa Polskiej Macierzy Szkolnej.

Żonaty z Zofią Wyrzykowską (zm. 1906), miał z nią syna Stanisława (ur. 1892, w okresie międzywojennym konsul RP w Pile i Opolu).

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu w Bielsku Podlaskim.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (30 kwietnia 1927)^[1]
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)^[2]
Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1933)^[3]
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1928)
Krzyż „Pro fide et Ecclesia in Russia merito” (1931)
Krzyż Kawalerski Orderu św. Grzegorza Wielkiego (Watykan, 1920)

Dzieła[edytuj | edytuj kod]

Encyklopedja nauk pomocniczych historji i literatury polskiej (1921).

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ M.P. z 1927 r. nr 100, poz. 245 „za długoletnią i owocną pracę na polu naukowem”.
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 36.
↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 278 „za zasługi na polu pracy naukowej”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. I 1918–1984, Warszawa–Łódź 1988.
Dariusz Matelski, Stanisław Ptaszycki (1853–1933). Wspomnienie, „Gazeta Wyborcza Poznań”, nr 15 (4529) z 19 stycznia 2004, s. 8.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Publikacje S. Ptaszyckiego w Federacji Bibliotek Cyfrowych
Prace Stanisława Ptaszyckiego w serwisie Polona.pl

[1] M.P. z 1927 r. nr 100, poz. 245 „za długoletnią i owocną pracę na polu naukowem”.

[2] Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 36.

[3] M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 278 „za zasługi na polu pracy naukowej”.

[1]

[2]

[3]