Stanisław Harasymowicz

Stanisław Wacław Harasymowicz

Lalka, Zyrafa

Stanisław Harasymowicz (ze zbiorów NAC)
podporucznik
Data i miejsce urodzenia	26 października 1917 Lwów
Data i miejsce śmierci	10 sierpnia 1944 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1939–1944
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Jednostki	1 Pułk Obrony Warszawy, 1 Pułk Artylerii Ciężkiej, Okręg Polesie AK – 30 Dywizja Piechoty AK, Batalion Czata 49
Stanowiska	dowódca pododdziału, dowódca plutonu „Mieczyków”
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa, powstanie warszawskie
Odznaczenia

Stanisław Wacław Harasymowicz, ps. „Lalka”, „Żyrafa” (ur. 26 października 1917 we Lwowie, zm. 10 sierpnia 1944 w Warszawie) – żołnierz Wojska Polskiego II RP, podporucznik artylerii Polskich Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, cichociemny. Znajomość języków: niemiecki, angielski. Zwykły Znak Spadochronowy nr 3137. Przyrodni brat cichociemnego Jerzego Buyny.

Życiorys

Był synem Wacława, inżyniera, i Heleny z Lewandowskich, i przyrodnim bratem Jerzego Buyny. Uczył się w Korpusie Kadetów . W 1939 roku zdał maturę w Gimnazjum i Liceum im. Stefana Żeromskiego w Warszawie.

We wrześniu 1939 roku nie został zmobilizowany, ale ochotniczo walczył w 1 Pułku Obrony Warszawy. W nocy 1/2 listopada przekroczył wraz z przyrodnim bratem granicę ze Słowacją, następnie z Węgrami, 18 listopada 1939 dotarli do Francji. 20 listopada 1939 w Camp de Coëtquidan wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych, skierowany do Szkoły Podchorążych Piechoty w Camblessac, a następnie Szkoły Podchorążych Artylerii w Camp de Coëtquidan. Po upadku Francji ewakuowany wraz ze szkołą, od czerwca 1940 w Wielkiej Brytanii. Skierowany do Centrum Wyszkolenia Artylerii, a następnie przydzielony jako bombardier, od 2 stycznia 1941 jako działonowy, później jako zastępca oficera technicznego 1 Pułku Artylerii Ciężkiej. Od 18 stycznia 1943 uczestnik kursu techniczno – samochodowego dla oficerów i podchorążych w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernej, po jego ukończeniu od 3 czerwca 1943 na stażu w oddziałach brytyjskich. Awansowany na stopień plutonowego podchorążego w grudniu 1942..

Zgłosił się do służby w kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, m.in na kursach specjalnych dla kandydatów na cichociemnych, m.in.: propagandy, spadochronowym, walki konspiracyjnej, odprawowym (STS 43, Audley End), i in. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 5 listopada 1943 w Chicheley przez szefa Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, przerzucony na stację wyczekiwania Głównej Bazy Przerzutowej w Latiano nieopodal Brindisi we Włoszech.

Skoczył ze spadochronem do Polski w nocy 16/17 kwietnia 1944, w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej„Weller 15”, samolotu Halifax JP-236 „A” (1586 Eskadra PAF), na placówkę odbiorczą „Obraz” 318 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), za ujściem Bugu – Narwi, w okolicach miejscowości Krawcowizna, 12 km od Tłuszcza. Razem z nim skoczyli: por. Jerzy Buyno ps. Gżegżółka (jego brat przyrodni), st. sierż. Mieczysław Psykała ps. Kalwadosik, mjr. dypl. Jerzy Szymański ps. Boga.

Po skoku i aklimatyzacji do realiów okupacyjnych przydzielony do Okręgu Polesie AK, do bazy „Start II” Centrali Zaopatrzenia Terenu 30 Dywizji Piechoty AK.

W Powstaniu Warszawskim jako dowódca plutonu kompanii „Zgoda” batalionu „Czata 49", od 9 sierpnia jako dowódca plutonu „Mieczyków” (po rannym „Mieczu”). 10 sierpnia został ciężko ranny w okolicy ul. Stawki. Poległ, trafiony ponownie w czasie transportu z pola walki. Według innej relacji zmarł 11 sierpnia w szpitalu Jana Bożego.

Został pochowany w Warszawie.

Tablica w kościele św. Jacka w Warszawie, upamiętniająca poległych cichociemnych, w tym Stanisława Harasymowicza

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (pośmiertnie, 2 października 1944).

Upamiętnienie

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Stanisław Harasymowicz.

Bibliografia

• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 318. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 207–208.
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 56–57. ISBN 83-902499-5-2.