Stanisław Kostka Starowieyski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Gruzin (dyskusja | edycje) o 11:50, 7 kwi 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Błogosławiony
Stanisław
męczennik
Ilustracja
Stanisław Kostka Starowieyski
Data i miejsce urodzenia

11 maja 1895
Ustrobna

Data i miejsce śmierci

13 kwietnia 1941
Dachau

Czczony przez

Kościół katolicki

Beatyfikacja

13 czerwca 1999
Warszawa
przez Jana Pawła II

Wspomnienie

12 czerwca

Patron

Akcji Katolickiej w Polsce

Stanisław Kostka Starowieyski
kapitan artylerii kapitan artylerii
Data i miejsce urodzenia

11 maja 1895
Ustrobna

Data i miejsce śmierci

13 kwietnia
Dachau

Przebieg służby
Lata służby

1914-1921

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie II RP

Jednostki

9 Pułk Artylerii Polowej

Stanowiska

dowódca baterii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska (bitwa o Lwów)
wojna polsko-bolszewicka (wyprawa kijowska, bitwa warszawska)

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941)
Odznaka Honorowa „Orląta”Gwiazda Przemyśla
Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Kostka Starowieyski herbu Biberstein (ur. 11 maja 1895 w Ustrobnej koło Krosna, zm. 13 kwietnia 1941 w Dachau (KL)) – kapitan rezerwy artylerii Wojska Polskiego, uczestnik wojny polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej 1918-1920, kawaler Orderu Virtuti Militari. Działacz kościelny, społeczny i charytatywny, szambelan papieski. Więzień i ofiara obozu koncentracyjnego w Dachau, błogosławiony Kościoła katolickiego.

Życiorys

Urodził się jako trzecie dziecko Stanisława i Amelii, z domu Łubieńska[1]. Prawnuk siostry Aleksanda Fredry[1].

Dzieciństwo spędził w Bratkówce[1]. Naukę pobierał w domu rodzinnym, w Krośnie i w latach 1909–1914 w Zakładzie Naukowo-Wychowawczym Ojców Jezuitów w Chyrowie, gdzie wstąpił do Sodalicji Mariańskiej[1]. Po zdaniu matury w 1914 rozpoczął studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, lecz naukę uniemożliwił mu wybuch I wojny światowej[1].

15 września 1914 został zmobilizowany do armii austriackiej. Po ukończeniu szkoły oficerskiej, od 28 czerwca 1915 w szeregach pułku artylerii polowej walczył na froncie wschodnim w Rosji, gdzie brał udział w walkach o Lwów i Przemyśl. 3 marca 1918 przeniesiony został na zachód i walczył na froncie włoskim nad rzeką Piane[1]. Po powrocie do Polski, 1 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. W stopniu podporucznika uczestniczył w formowaniu Wojska Polskiego w Krakowie, następnie w czasie wojny polsko-ukraińskiej (1918–1919) na stanowisku dowódcy baterii walczył o Przemyśl, bronił cytadeli lwowskiej podczas walk o Lwów. Od czerwca 1919 współdziałał przy formowaniu 9 pułku artylerii polowej w Rembertowie. Następnie jako porucznik w jego szeregach od 3 grudnia 1919 uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, a w jej trakcie w wyprawie kijowskiej[1] oraz w bitwie warszawskiej 1920. Za bohaterskie zasługi na polu walki w postaci obrony dokonanej ze swoją baterią konną otrzymał Krzyż Walecznych i Srebrny Krzyż Orderu Virtuti Militari, nadane przez gen. Władysława Sikorskiego[1].

Został awansowany do stopnia kapitana, po zakończeniu walk ciężko zachorował na czerwonkę, a ponadto pozostały mu dolegliwości nóg[1]. W lipcu 1921 został zdemobilizowany i przeniesiony do rezerwy.

24 sierpnia 1921 poślubił w Łabuniach Marię Szeptycką (1894–1976, prawnuczkę Aleksanda Fredry w linii prostej), z którą zamieszkali w majątku we wsi Łaszczów[1], który stanowił jej ślubny posag. Mieli sześcioro dzieci: Ignacy (1922), Aleksander (1923–1944, poległ w Powstaniu Warszawskim), Maria (1925), Stanisław (1927), Elżbieta (1929), Andrzej (1931),

Nie podjął studiów prawa, natomiast ukończył kurs rolniczy[1]. Działał wówczas społecznie i charytatywnie, wspierał finansowo kształcenie katolików świeckich, zorganizował ośrodek szkoleniowo-rekolekcyjny, stworzył Koło Porad Sąsiedzkich, salę teatralną dla Kółka Miłośników Sceny[1], organizował Koła Inteligencji Katolickiej i zainicjował ich zjazdy, we wrześniu 1934 współorganizował diecezjalny Kongres Eucharystyczny w Chełmie. Działał głównie w ramach Akcji Katolickiej, od 1932 był wiceprezesem, a od 1935 prezesem Diecezjalnego Instytutu AK w Lublinie. Uczestniczył w międzynarodowych kongresach kościelnych. W 1934 papież Pius XI nadał mu tytuł szambelana papieskiego.

Po wybuchu II wojny światowej w czasie kampanii wrześniowej 1939 jego dom był schronieniem dla uciekinierów. Po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 i wkroczeniu wojsk radzieckich na tereny Lubelszczyzny, jego dwór był rabowany przez Sowietów, a Stanisław Starowieyski i jego brat Marian zostali aresztowani. Początkowo osadzeni w areszcie, następnie oswobodzili się uciekając podczas transportu do Tomaszowa Lubelskiego. Po wycofaniu się Sowietów za linię Bugu Starowieyski powrócił pod koniec września 1939 do swojego majątku. Podczas okupacji niemieckiej działał charytatywnie, wspierał Kurię Diecezjalną w Lublinie. 19 czerwca 1940 został aresztowany przez Gestapo i uwięziony w Rotundzie Zamojskiej, potem na Zamku w Lublinie, po czym przewieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, gdzie otrzymał numer 25711 i został umieszczony w bloku 49. We wrześniu 1940 został przewieziony do obozu w Dachau, gdzie otrzymał numer 16532 (inne źródło podaje 22403[1]) i trafił do bloku 23. Wśród współwięźniów prowadził działalność apostolską oraz udzielał im pomocy. Jako przedstawiciel ziemiaństwa i działacz katolicki był surowiej prześladowany w obozie. Jego stan zdrowia ulegał pogorszeniu, miał obrzęki nóg i krwotoki z żylaków, a w tym stanie został pobity przez funkcjonariuszy obozowych. Zmarł w nocy z Wielkiej Soboty na Niedzielę Wielkanocną 13 kwietnia 1941[1]. Urna z jego prochami została przesłana rodzinie przez władze obozu, po czym pochowana w grobowcu rodzinnym w Łabuniach.

Papież Jan Paweł II beatyfikował go 13 czerwca 1999 w Warszawie w grupie 108 błogosławionych męczenników.

Dziadek Małgorzaty Starowieyskiej, stryj Marka, Kazimierza i Franciszka Starowieyskich[potrzebny przypis].

Odznaczenia

Upamiętnienia

Stanisław Kostka Starowieyski jest patronem Akcji Katolickiej w Polsce[3].

Patronat jego imienia i nazwiska został nadany placówkom edukacyjnym: Szkoła Podstawowa w Bratkówce[1] i Liceum Ogólnokształcące w Łaszczowie (obecnie Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych)[4].

Od 18 czerwca 2017 r. w kościele Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Łaszczowie znajdują się jego relikwie II stopnia – różaniec święty, na którym się modlił, który został przechowany przez jego żonę po tym jak został aresztowany i wywieziony. Później różaniec był przechowywany w rodzinie, w ostatnich czasach w rodzinie pana Wojciecha Starowieyskiego z Łaszczowa, wnuka bł. Stanisława, który przekazał go do kościoła w Łaszczowie, za zgodą biskupa diecezji zamojsko-lubaczowskiej Mariana Rojka.[5]

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Patron szkoły. sp.bratkowka.w.interia.pl. [dostęp 28 grudnia 2013].
  2. ↑ „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych” 1922, 26 stycznia, nr 1, s. 9.
  3. ↑ Patron polskiej Akcji Katolickiej. przewodnik-katolicki.pl. [dostęp 27 grudnia 2013].
  4. ↑ Historia szkoły. zsp.laszczow.pl. [dostęp 14 marca 2014].
  5. ↑ Relikwie bł. Stanisława Starowieyskiego [online], Katolickie Radio Zamość [dostęp 2017-06-20] (pol.).

Bibliografia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Kostka_Starowieyski&oldid=53157646”