Stanisław Oktawiusz Małachowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Oktawiusz Małachowski
Ilustracja
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

1 stycznia 1882
Białozórka, gubernia wołyńska, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

3 listopada 1971
Santiago, Chile

Przebieg służby
Lata służby

1903–1945

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie

Jednostki

4 Dywizja Strzelców Polskich (WP na Wschodzie), XX Brygada Piechoty (II RP), 10 Dywizja Piechoty (II RP)

Główne wojny i bitwy

Obrona Modlina (1939)

Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Komandor Orderu Orła Białego (Serbia) Komandor Orderu Chrystusa Krzyż Komandorski Orderu Białej Róży Finlandii Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny (Francja) Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)
grób Stanisława Nałęcza-Małachowskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Stanisław Oktawiusz Małachowski h. Nałęcz (ur. 1 stycznia 1882 w Białozórce, zm. 3 listopada 1971 w Santiago) – generał brygady Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Od 1903 był oficerem piechoty Armii Imperium Rosyjskiego. W trakcie I wojny światowej dowodził pułkiem, a w styczniu 1917 awansował na stopień pułkownika.

Po rewolucji lutowej i obaleniu caratu brał udział w Związkach Wojskowych Polaków w Rosji. Po przewrocie bolszewickim (rewolucji październikowej) wstąpił we wrześniu 1918 do tzw. Oddziału Polskiego utworzonego na Kubaniu przy Armii Ochotniczej generała Michaiła Aleksiejewa. Po przekształceniu w październiku 1918 oddziału w 4 Dywizję Strzelców Polskich wszedł w jej skład. Od listopada 1918 dowodził samodzielną Brygadą Strzelców Polskich. Po przetransportowaniu w grudniu 1918 4 Dywizji Strzelców do Odessy i jej reorganizacji został dowódcą 14 pułku strzelców, od marca 1919 zastępca dowódcy dywizji, generała Lucjana Żeligowskiego.

Wraz z dywizją poprzez Besarabię, Bukowinę przybył w połowie czerwca 1919 do Galicji Wschodniej. Uczestniczył w końcowej fazie wojny polsko-ukraińskiej, następnie w wojnie polsko-bolszewickiej. Od lipca 1919 do lutego 1920 dowodził XX Brygadą Piechoty, a od 1 marca do 10 września 1920 XIX Brygadą Piechoty. 28 września 1920 objął dowództwo 10 Dywizji Piechoty i sprawował je do 15 lipca 1927. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919, a 31 marca 1924 awansowany na generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 20. lokatą w korpusie generałów. Od lipca 1927 do września 1934 był dowódcą Okręgu Korpusu IV w Łodzi. Zarówno w dywizji, jak i w DOK jego adiutantem był kpt. Kazimierz Czyhiryn[1]. Od 31 grudnia 1934 Stanisław Małachowski w stanie spoczynku – osiadł w Łodzi.

Od stycznia 1924 do stycznia 1925 był prezesem Łódzkiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej[2].

Posiadał status osadnika wojskowego i ziemię w osadzie Chlewiszcze (gmina Braszewicze)[3].

Po napaści Niemiec na Polskę w 1939 roku zgłosił się do służby – zorganizował obronę Modlina i czasowo nią dowodził, a potem został zastępcą dowódcy obrony Modlina, generała Wiktora Thommée, do czasu kapitulacji. Po kampanii wrześniowej przebywał w niewoli niemieckiej (oflagi Murnau i Königstein) do roku 1945.

Po uwolnieniu udał się do Francji, a w 1952 do Chile. Tam pracował społecznie wśród Polonii i kombatantów i tam zmarł 3 listopada 1971[4]. Zgodnie z życzeniem zwłoki zostały spopielone, sprowadzone do kraju i 15 lutego 1972 złożone na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 28CII-2-1)[5].

Żona, z pochodzenia Szwedka, Anna-Lisa Pettersen–Riedberg[6] i jedyny syn Raul[6].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Kpt. Kazimierz Czyhiryn opuszcza Łódź, przenosząc się do Lwowa. „Republika”, s. 6, nr 40 z 10 lutego 1938. 
  2. Mariusz Goss, Bożena Lidia Szmel, Łódzki OZPN. 80 lat. 1920–2000. Ludzie, fakty, kluby, wyd. gia, Katowice 2000, s. 169.
  3. Osadnicy wojskowi – lista kompletna. kresy.genealodzy.pl. s. 119. [dostęp 2015-04-05].
  4. Krzysztof Smolana. Dzieje Polaków w Chile. „Studia Polonijne”. Tom 14, s. 95, 1992. 
  5. Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
  6. a b Michał Haykowski, Szwedzkimi śladami w Polsce (cz. 14). Żona generała, matka Polaka; [w:] „Polonia”, nr 3/1997.
  7. a b c d e f g h i Czy wiesz kto to jest?. Stanisław Łoza (red.). Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 462.
  8. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 630 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
  9. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 15 z 11 listopada 1928.
  10. M.P. z 1932 r. nr 64, poz. 82 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  11. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 26.
  12. M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
  13. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 12 z 4 lutego 1925.
  14. Portugalskie odznaczenia: MALACHOWSKI Stanislas.
  15. Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1717 z 28 maja 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1208).

Bibliografia, linki[edytuj | edytuj kod]