Stara Wisła (łacha wiślana w Wawrze)
 Stara Wisła, na lewo Kępa Wieloryb | |
| łacha wiślana | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Obszary chronione |
Dolina Środkowej Wisły |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°11′43,99″N 21°07′00,78″E/52,195553 21,116883
| |
Stara Wisła[1][2][3] – łacha wiślana w prawobrzeżnej warszawskiej dzielnicy Wawer[1] w międzywalu Wisły w pobliżu osiedli Las, Zbytki[3] i Kuligów[a].
To stare koryto[1][2] zarówno źródło[3][1] jak i ujście[4][1] ma w Wiśle[a]. Początek znajduje się na wys. ul. Skalnicowej, koniec na wys. ul. Kadetów[1][a]. Jego długość wynosi około 4,3 km[6] (ok. 3 km[3]).
Podczas wysokich stanów Wisły jest zasilana jej wodami[3]. Tworzących je kilka odcinków wysychających starorzeczy[7] odcina od brzegu Wisły Kępę Wieloryb[3][b].
Brzeg od strony kępy jest wysoki (2-4 m), prawy niski, nieco dalej znajduje się ok. 5 m przeciwpowodziowy wał Miedzeszyński[3].
Do łachy uchodzą:
- Rów Miedzeszyński[3][4], na wysokości osiedla Zbytki[3][5][c]
- Kanał Nowe Ujście[2][3][4], również na wysokości osiedla Zbytki[5]
Stara Wisła położona jest na obszarze specjalnej ochrony ptaków (OSO) Natura 2000 „Dolina Środkowej Wisły” (PLB140004)[8][9][10][11] oraz Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 42/14.02.2007 r., poz. 870), w znacznej części na jego granicy[12][11].
Nazwą „Stara Wisła” określa się też znajdujące się w rejonie Lisów po drugiej stronie Wisły dawne zakole Wilanówki o promieniu ok. 1 km[3].
Na planie Wisły ukazującym stan jej koryta w 1892 roku czyli kilka lat po rozpoczęciu regulacji rzeki, odnoga Wisły odpowiadająca współczesnej Starej Wiśle łączy się z Wisłą dodatkowo w trzecim miejscu, pośrodku, rozbijając obecną Kępę Wieloryb na dwie wyspy, z których północna podpisana jest nazwą „Wyspa bezimienna”[13]. Jednak na rosyjskiej mapie Wisły z lat 1875-77 jest tam naniesiona tylko pojedyncza, wydłużona wyspa, a pomiędzy nią i prawym brzegiem Wisły kilka mniejszych wysepek[14].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych podaje jedynie m.in. współrzędne geograficzne źródła i ujścia Starej Wisły, ale bez nazw ulic, osiedli oraz nazw źródła i ujścia[1]. Nazwy ulic oraz nazwy Kuligów i Wisła pochodzą z planu Warszawy[5].
- ↑ Bogdanowicz 2000[7], ale nie jest używana nazwa „Stara Wisła”. Z kolei Biernacki 2000[3] nie stosuje terminu „starorzecze”.
- ↑ Nazwa Zbytki pochodzi z planu Warszawy, nie jest jednak na nim zaznaczony Rów Miedzeszyński[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024
- ↑ a b c Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 185, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Zdzisław Biernacki: IV. Geomorfologia i wody powierzchniowe. W: Wisła w Warszawie. Warszawa: Biuro Zarządu m.st. Warszawy, Wydział Planowania Przestrzennego i Architektury, Opracowanie graficzne, druk i oprawa: Dom Wydawniczy ELIPSA, 2000, s. 22-70. ISBN 83-907333-7-4. [dostęp 2014-10-18].
- ↑ a b c Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. Mapa topograficzna w skali 1:10 000
- ↑ a b c d Warszawa. Atlas miasta i okolic. Skala 1 : 20 000. Warszawa: Daunpol Sp. z.o.o. Wydawnictwo Kartograficzne, 2009.
- ↑ Program komputerowy GoogleEarth
- ↑ a b Ewa Bogdanowicz, Barbara Fal, Irena Dobrzyńska: II Charakterystyki hydrologiczne. W: Wisła w Warszawie. Warszawa: Biuro Zarządu m.st. Warszawy, Wydział Planowania Przestrzennego i Architektury, Opracowanie graficzne, druk i oprawa: Dom Wydawniczy ELIPSA, 2000, s. 9-13. ISBN 83-907333-7-4. [dostęp 2014-10-18].
- ↑ Dz.U. z 2004 r. nr 229, poz. 2313: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000. [uchylone] [data dostępu: 2014-10-18]
- ↑ Dz.U. z 2011 r. nr 25, poz. 133: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków. [data dostępu:2014-10-18]
- ↑ Mapa obszaru specjalnej ochrony ptaków Dolina Środkowej Wisły (PLB140004). Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2014-10-18]. [OSO_PLB140004_10_19.jpg, OSO_PLB140004_9_19.jpg]
- ↑ a b Geoserwis GDOŚ. [dostęp 2015-01-08].
- ↑ Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 42/14.02.2007 r., poz. 870: Rozporządzenie Nr 3 Wojewody Mazowieckiego z dnia 13 lutego 2007 r. w sprawie Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu; Załącznik nr 42 do rozporządzenia nr 3 Wojewody Mazowieckiego z dnia 13 lutego 2007 r. Opis przebiegu granicy Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu według mapy sygnatura Warszawa - Wawer/WOChK/y z dnia 15 grudnia 2000 r. [data dostępu: 2014-10-18]
- ↑ –. Roboty regulacyjne na r. Wiśle, pod Warszawą. „Przegląd Techniczny”. XXXI (Nr zeszytu VI), s. Tab. XXIV, 135-136, czerwiec 1894. [dostęp 2016-01-09]. W tym schematyczna mapa (na Tab. XXIV).
- ↑ Artur Magnuszewski, Piotr Kuźniar, Borys Bednarek: Ekspertyza hyfrologiczno–hydrotechniczna. W: Projekt „Ochrona siedlisk kluczowych gatunków ptaków Doliny Środkowej Wisły w warunkach intensywnej presji aglomeracji warszawskiej” (LIFE09 NAT/PL/000264). 12-2012, s. 142. [dostęp 2016-01-12]. Jednostka projektowa: Halcrow Group Oddział w Polsce Sp. z o.o.