Staw Browarny (Gdańsk)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Staw Browarny
(nieistniejący)
Ilustracja
Staw Browarny, 2012
Położenie
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Lokalizacja

Wrzeszcz Dolny

Hydrologia
Rzeki zasilające

Strzyża

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, blisko centrum na lewo u góry znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Staw Browarny(nieistniejący)”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Staw Browarny(nieistniejący)”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Staw Browarny(nieistniejący)”
Ziemia54°22′58,2″N 18°36′21,6″E/54,382833 18,606000
Miejsce, w którym znajdował się staw (fot. z przełomu lat 2014/15)
Staw Browarny (Teich) na planie z 1899

Staw Browarnystaw parkowy w biegu potoku Strzyży, położony w Gdańsku Wrzeszczu, w dzielnicy Dolny Wrzeszcz (osiedle Kuźniczki). Do 2013 staw położony był w bezpośrednim sąsiedztwie dawnego browaru gdańskiego oraz stacji kolejowej Gdańsk Wrzeszcz, powstałej w miejscu ogrodów kwiatowych dawnego Parku Kuźniczki. Zasypany w 2011 roku.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W XVI wieku staw był centralnym akwenem posiadłości Kuźniczki, w ramach której spełniał funkcje gospodarcze, związane z funkcjonowaniem kuźni Klein Hammer położonej nad Strzyżą. Wkrótce stał się elementem krajobrazu wielkiego zespołu parkowego – Parku Kuźniczki z dworem.

Na koniec XVIII wieku datuje się początki położonego nad stawem i Strzyżą browaru gdańskiego. Staw stał się głównym źródłem pozyskiwania lodu dla celów technologicznych browaru; pozyskiwany lód był następnie przechowywany w głębokich piwnicach browaru pod warstwą ochronną trocin – w lodowniach. Staw także zabezpieczał w razie pożaru budynki browaru oraz spełniał funkcje retencyjne.

Mimo sąsiedztwa zakładu, staw i tereny nad nim pełniły funkcję rekreacyjną, stanowiąc element parku i ogrodów. W II połowie XIX wieku ogrody na południowy zachód od stawu zostały odsprzedane z przeznaczeniem na budowę linii kolejowej Gdańsk GłównyWejherowoKoszalin.

Wiek XX i XXI[edytuj | edytuj kod]

W wieku XX staw w dalszym ciągu służył zarówno browarowi, jak i rekreacji. Wspominany jest jako miejsce zabaw dzieci przez Güntera Grassa w książce Psie lata[1].

Ok. połowy XX wieku korygowano bieg Strzyży w taki sposób, że staw mógł być technicznie odcinany od zasilania wodą potoku. Na przełomie XX i XXI wieku dokonano odcięcia stawu na stałe, w związku z czym rozpoczął się proces jego dewastacji. Podjęto jednak proces rewitalizacji obszaru Kuźniczek, w ramach której dokonano odnowienia dworu oraz części Parku Kuźniczki oraz zapowiedziano rewitalizację dalszych obiektów[2]. Na zlecenie Urzędu Miejskiego w Gdańsku opracowano projekt rewitalizacji stawu jako zbiornika stanowiącego część terenu rekreacyjnego.

W 2011 roku władze Gdańska oceniły, że dewastacja terenu i ostateczna utrata przezeń funkcji umożliwiają likwidację stawu. Został on zasypany, w jego miejscu zaplanowane budowę w latach 2012–2014 zamkniętego zbiornika retencyjnego oraz obiektu handlowo-usługowego pod nazwą Centrum Hevelius[3]. W czerwcu 2015 roku odbyło się zawieszenie wiechy na obiekcie, którego ostateczna nazwa to Galeria Metropolia[4].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Günter Grass, Psie lata, wyd. polskie 1990, str. 183
  2. Unijne wsparcie dla rewitalizacji Dolnego Wrzeszcza. Wydawnictwo Nowy Przemysł, 12 kwietnia 2011. [dostęp 2012-01-22].
  3. A. Bielińska: Za trzy lata powstanie Centrum Hevelius. gdansk.naszemiasto.pl, 20 lipca 2011. [dostęp 2015-07-23].
  4. Wrzeszcz niby ten sam, a całkiem inny. gdansk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-24)]., gdansk.pl - oficjalny serwis www Miasta Gdańska, 26.06.2015 [dostęp: 23.07.2015]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Mieczysław Abramowicz: Gdańsk według Güntera Grassa. Urząd Miejski w Gdańsku, 2007.
  • Jan Daniluk, Jarosław Wasielewski: Strzyża. dolnywrzeszcz.pl, 2009. [dostęp 2014-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-16)]. (pol.).