Stobierna (powiat dębicki)
50°01′48″N 21°29′23″E/50,030000 21,489722| wieś | |
 Budynek Ochotniczej Straży Pożarnej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
1000[2] |
| Strefa numeracyjna |
14 |
| Kod pocztowy |
39-200[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RDE |
| SIMC |
0818723[4] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Dębica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu dębickiego  | |
| 50°01′48″N 21°29′23″E/50,030000 21,489722[1]
| |
Stobierna – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Dębica[4].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0818769 | Budy Łopuchowskie | przysiółek |
| 0818730 | Dolna Stobierna | część wsi |
| 0818746 | Górna Stobierna | część wsi |
| 0818752 | Laskowa | część wsi |
| 0818775 | Łupiny | przysiółek |
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Miejscowości dawnego powiatu dębickiego, w tym Stobierna, leżą na pograniczu Pogórza Karpackiego i Kotliny Sandomierskiej. Najstarsze ślady osadnictwa na terenie Stobiernej sięgają czasów młodszej epoki kamiennej (neolitu), o czym świadczą znalezione tutaj siekierki gładzone z półkolistym ostrzem. Ich właściciele – przedstawiciele kultury ceramiki wstęgowej rytej, kreskowo – kłutej lub lendzielskiej prowadzili osiadły tryb życia, osiedlali się chętnie na glebach urodzajnych, w pobliżu rzek i małych cieków wodnych, na łagodnych wzniesieniach terenowych lub dobrze nasłonecznionych zboczach. Trudnili się garncarstwem oraz wyrobem narzędzi z krzemienia i kości zwierząt, rolnictwem, hodowlą, a także łowiectwem i zbieractwem.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Geneza Stobiernej, podobnie jak wielu innych wsi ziemi dębickiej, sięga czasów Kazimierza Wielkiego (XIV wiek), kiedy po zajęciu przez Polskę Rusi Czerwonej, rozpoczęto proces zasiedlania nadgranicznego obszaru pomiędzy Wisłoką a Wisłokiem, wydzierając połacie lasu puszczy sandomierskiej. Wtedy powstała Stobierna, która była wówczas wsią prywatną[6]. Jan Długosz wymienia ją jako wieś należącą do parafii Lubzina (XV wiek). Prawdopodobnie należała ona początkowo do rodu Gryfitów, którzy posiadali w okolicy Dębicy wiele posiadłości, natomiast od 1536 r. przechodzi we władanie rodu Ligęzów (Piotra Ligęzy) herbu Półkozic.
Przez ten okres Stobierna dzieliła losy całej ziemi dębickiej – w tym klęski żywiołowe, takie jak powodzie i epidemie oraz najazdy wrogów.
W 1772 r., w wyniku pierwszego rozbioru wieś znalazła się w granicach Austrii. Od 1784 roku Stobierna stały się własnością rodu Raczyńskich. W 1791 r. Stobierna wraz ze Stasówką i Nagawczyną weszły do nowo utworzonej parafii z Zawadzie, gdzie rozwijał się kult cudownego obrazu Matki Boskiej i gdzie przybywały rzesze pielgrzymów. W 1899 roku hrabia Karol Raczyński założył w Stobiernej ochronkę oddaną w opiekę Sióstr Służebniczek z Dębicy. W 1919 powstała tam szkoła.
Podczas I wojny światowej obszar Stobiernej stał się miejscem zaciekłych walk pomiędzy amiami rosyjską i austriacką, co spowodowało duże zniszczenia[6].
Okres dwudziestolecie międzywojennego nie spowodował większego rozwoju wsi, mimo że w pobliskiej Dębicy i Pustkowiu realizowano główne inwestycje COP-u. Stobierna pozostał wsią o walorach turystycznych.
W czasie II wojny światowej obszar Stobiernej był terenem działania licznych grup partyzanckich, ze względu na swoje położenie i bliskość lasów. Partyzanci atakowali transporty niemieckie na trasie Zawada – Stobierna. 21 lipca 1943 do wsi przybyło Gestapo i żandarmeria niemiecka w poszukiwaniu partyzantów. Niemcy zatrzymali kilkunastu ludzi, trzech z nich rozstrzelali a resztę wywieźli do Dębicy, gdzie część z zatrzymanych została zamordowana[7]. 6 sierpnia 1944 roku dokonano udanego ataku na kolumnę niemiecką prowadzącą zrabowane w Stobiernej konie. Aktywność partyzantów powodowała, jednak represję ze strony okupantów. Wielu mieszkańców poniosło śmierć.
Po drugiej wojnie światowej odbudowano szkołę, zniszczoną w czasie wojny. 1 września 1964 roku otwarto nowy budynek (obecnie nosi nazwę ZS im. Jana Pawła II).
W 1970 r. liczyła 1081 mieszkańców. Dzięki wybudowaniu asfaltowej drogi uzyskała lepsze połączenie komunikacyjne z Dębicą, co ułatwiło zatrudnianie się mieszkańców w dębickich zakładach pracy oraz kształcenie młodzieży w szkołach średnich.
Ostatnimi laty podjęto staranie, by w lepszy sposób wykorzystać walory letniskowe i turystyczne Stobiernej. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku powstał wyciąg narciarski. Atrakcjami turystycznymi są też muzeum owadów oraz rekonstrukcja osady słowiańskiej.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
- Rekonstrukcja osady słowiańskiej
-
Brama wejściowa -
Strażnica -
Chata
- Inne atrakcje
-
Wyciąg narciarski -
Park owadów
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 131188
- ↑ Raport o stanie Gminy Dębica za 2020 rok s. 10
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1207 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b Artur Bata, Henryk Lawera: Dębica i Ziemia Dębicka. Krosno: Wydawnictwo Roksana, 1997.
- ↑ Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 422
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Stobierna (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 345.
- Strona internetowa ZS Stobierna
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
