Stowarzyszenie Na Rzecz Zabytków Fortyfikacji "Pro Fortalicium"
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Rodzaj stowarzyszenia | |
| Profil działalności | |
| Zasięg | |
| Prezes |
Dariusz Pietrucha |
| Członkowie |
141[1] |
| Nr KRS | |
| Data rejestracji | |
| Strona internetowa | |
Stowarzyszenie Na Rzecz Zabytków Fortyfikacji "Pro Fortalicium" – organizacja pozarządowa zrzeszająca osoby zainteresowane historią fortyfikacji i zabytkową architekturą obronną. Od 2001 roku Stowarzyszenie, z siedzibą w Bytomiu (dawniej w Piekarach Śląskich), szczególnie aktywne w województwie śląskim, ale działające także na terenie woj. mazowieckiego i małopolskiego. Główną działalnością "Pro Fortalicium" jest ratowanie zabytkowych obiektów fortecznych, wydawanie publikacji, organizacja imprez masowych, lekcji historii. Stowarzyszenie posiada swoją centralę w budynku ProFort Centrum w Bytomiu-Miechowicach, ul. Stolarzowicka 19. Pierwszym prezesem stowarzyszenia (w latach 2001-2006) był Waldemar Machoń z Piekar Śląskich (jednocześnie jeden z założycieli). Od 2006 r. do dziś (2021) prezesem jest Dariusz Pietrucha (Bytom, Piekary Śląskie).
Fortyfikacje[edytuj | edytuj kod]
W województwie śląskim przedmiotem starań o ochronę są zarówno polskie jak i niemieckie pozycje obronne, jak i inne zabytki. W remontowanych schronach bojowych tworzone są izby muzealne. Znajdują się one m.in. w Dobieszowicach, Będzinie[2], Wyrach-Gostyni[3], Świętochłowicach, Rybniku, Chorzowie, Piekarach Śląskich[4] (obiekty polskie) oraz Zbrosławicach (niemiecki). W gminie Bobrowniki powstała pierwsza ścieżka dydaktyczna poświęcona części polskiej linii obrony. W jej skład wchodzi najstarsza placówka muzealna Stowarzyszenia w Dobieszowicach[5]. Została ona uznana za w internetowym głosowaniu portalu nasze miasto.pl jedną z dziesięciu największych atrakcji turystycznych województwa śląskiego otrzymując tytuł "Perły w koronie 2009"[6]. Poza województwem śląskim istnieje koło terenowe "Przedmoście Warszawa" prowadzące m.in. izbę muzealną w niemieckim obiekcie w Dąbrowieckiej Górze[7][8] oraz działania na rzecz ochrony pozostałości obiektów wykorzystywanych podczas wojny polsko-bolszewickiej z roku 1920[9].
Publikacje i współpraca[edytuj | edytuj kod]
Corocznie ukazuje się "Śląski Rocznik Forteczny". Wydano także następujące pozycje:
- "Fortyfikacje Obszaru Warownego Śląsk. Historia, Przewodnik"
- "Fortyfikacje niemieckie z 1939 roku na Górnym Śląsku. Przewodnik. Technika. Historia. Budowa."
- "Przedmoście Warszawa w pasie działań 15 Dywizji Piechoty. Sierpień 1920. Przewodnik po odcinku WIĄZOWNIA "
- "Mapa fortyfikacji i miejsc pamięci na terenie powiatu będzińskiego"
- "Atlas Fortyfikacji Województwa Śląskiego"[10]
Większość wydawnictw powstała dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, które pomaga także w innych przedsięwzięciach Stowarzyszenia[11]. Kolejnymi ważnymi partnerami są Muzeum Śląskie i Górnośląskie[12], Muzeum Zagłębia[13], Biuro Edukacji Publicznej IPN w Katowicach[14], 34 DROP z Bytomia, a także liczne jednostki samorządu terytorialnego na terenie woj. śląskiego, mazowieckiego i małopolskiego.
Imprezy masowe i grupy rekonstrukcyjne[edytuj | edytuj kod]
Największym przedsięwzięciem, w jakim bierze udział "Pro Fortalicium", jest organizowana każdego roku "Bitwa Wyrska"[15], czyli inscenizacja upamiętniająca starcie starcie wojsk polskich z niemieckimi w rejonie wsi Gostyń i Wyry. Od kilku lat stowarzyszenie organizuje również duże widowisko historyczne "Walki o Miechowice 1945". W obrębie izb muzealnych Stowarzyszenie urządza własne "pikniki forteczne" (np. w Miechowicach, Zbrosławicach[16], Dobieszowicach[17], Świętochłowicach[18], Dąbrowieckiej Górze) lub współorganizuje dni otwarte w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa (Rybnik[19], Ruda Śląska[20]) oraz różne inne imprezy popularyzujące historię lub o charakterze prospołecznym.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ stan na 6 czerwca 2016 r.
- ↑ Wyborcza.pl [online], katowice.wyborcza.pl [dostęp 2017-11-26].
- ↑ Służba wartownicza 73 pp w schronie bojowym „Sowiniec”. - dobroni.pl. [dostęp 2011-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-07)].
- ↑ Schron w Dąbrówce Wielkiej jest odnowiony - NaszeMiasto.pl [online], piekaryslaskie.naszemiasto.pl [dostęp 2017-11-15] (pol.).
- ↑ http://bedzin.naszemiasto.pl/artyku/768100,pro-fortalicium-opracowalo-szlak,id,t.html
- ↑ Perły na moście, w aptece i elektrociepłowni - Naszemiasto.pl [online] [dostęp 2017-11-26].
- ↑ admin: Tysiące gości na Dąbrowieckiej Górze. otwock.24, 11.05.2010. [dostęp 2011-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-16)].
- ↑ admin: Co ci przypomina widok znajomy ten?. otwock.24, 14.08.2010. [dostęp 2011-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-16)].
- ↑ Udział przewodniczącego koła w programie telewizyjnym "Było nie minęło" Adam Sikorski: Było nie minęło. TVP, 2011-02-19. [dostęp 2011-02-22].
- ↑ Stowarzyszenie Na Rzecz Zabytków Fortyfikacji "Pro Fortalicium". [dostęp 2011-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-04)].
- ↑ BIP Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego [online], bip.slaskie.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Śląski Zeszyt Historyczny 2005, INFORT wydanie specjalne https://web.archive.org/web/20110221023820/http://www.fortyfikacja.com/polecamy.html
- ↑ Działy - Muzeum Zagłębia w Będzinie [online], www.muzeum.bedzin.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej [online], www.ipn.gov.pl [dostęp 2017-11-15] (pol.).
- ↑ Fiat 508 na Bitwie Wyrskiej 2010. - dobroni.pl. [dostęp 2011-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-26)].
- ↑ http://www.rawelin.org/rawelin/bylismy/zbroslawice%202009/d25.htmhttp://www.cytadela.aplus.pl/archiwum/07/relacja07.htm
- ↑ Obrona polskiego schronu w Dobieszowicach 2004 [online], www.cytadela.aplus.pl [dostęp 2017-11-26].
- ↑ Piknik Forteczny w Świętochłowicach (film) - TVS
- ↑ Schron na Wawoku otwarty • Kultura i rozrywka • www.rybnik.com.pl [online], www.rybnik.com.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Strona główna - Zabytek.pl [online], www.zabytek.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).