Straż pożarna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Logo Państwowej Straży Pożarnej
Wyposażenie straży pożarnej w Zurychu w 1939 roku[a]

Straż pożarna, dawniej straż ogniowa – zorganizowana formacja zajmująca się prewencją i walką z pożarami oraz pozostałymi zagrożeniami (innymi niż przestępczość) dla zdrowia i życia ludzkiego, dobytku oraz środowiska naturalnego. Do zadań straży pożarnej należy także usuwanie zagrożeń miejscowych oraz klęsk żywiołowych i katastrof.

Zakres działań[edytuj | edytuj kod]

Statek pożarniczy Portowej Straży Pożarnej w Gdyni
Strażacy z amerykańskich sił powietrznych walczący z pożarem
Straż pożarna w akcji, Korsyka
Interwencja straży pożarnej na miejscu wypadku drogowego w Warszawie
Grupa Ratownictwa Specjalnego z Nowego Sącza, strażacy z psami ratowniczymi

Do zadań specjalnych wykonywanych przez straż pożarną należy ratownictwo:

  • biologiczne (sprowadzające się do neutralizacji czynników zakaźnych oraz ochrony ludności i zwierząt gospodarskich w czasie ataków terrorystycznych z użyciem broni biologicznej),
  • chemiczne (sprowadzające się do neutralizacji czynników chemicznych oraz ochrony ludności, zwierząt gospodarskich i środowiska przyrodniczego w czasie ataków terrorystycznych z użyciem broni chemicznej, katastrof chemicznych i niektórych katastrof drogowych),
  • medyczne (sprowadzające się do udzielania kwalifikowanej pierwszej pomocy przed przybyciem fachowych służb medycznych lub w miejscach, gdzie służby te dotrzeć nie mogą),
  • poszukiwawcze (polegające na zlokalizowaniu i wydobyciu ludzi z zawalonych budynków w czasie katastrof budowlanych, trzęsień ziemi, zaginięć na terenach podmokłych),
  • radiologiczne (sprowadzające się do ochrony ludności, zwierząt gospodarskich i środowiska przyrodniczego przed promieniowaniem),
  • techniczne (wyciąganie, podnoszenie, zabezpieczanie podnoszenia środków transportu, uszczelnianie zbiorników i cystern, pompowanie substancji chemicznych),
  • wodne (sprowadzające się do wykonywania wszystkich niezbędnych działań na wodzie, jak i pod jej powierzchnią na obszarze wszystkich wód śródlądowych oraz rewirach jednostek portowych),
  • wysokościowe (ratowanie zagrożonego życia ludzkiego i mienia z wysokości).

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwotnie strażą pożarną (ogniową) nazywano oddział specjalizujący się głównie w walce z pożarami. Wraz z rozwojem tej formacji następowało rozszerzenie jej obowiązków o zmaganie się z innymi klęskami żywiołowymi.

Najstarszym ze znanych oddziałów wyspecjalizowanych w gaszeniu pożarów byli rzymscy Vigiles, zorganizowani w 6 r. n.e. przez cesarza Oktawiana Augusta.

24 sierpnia 1991 roku powołano Państwową Straż Pożarną.

Patronem straży pożarnej jest św. Florian. Od 1999 roku 4 maja jest Międzynarodowym Dniem Strażaka.

Organizacja[edytuj | edytuj kod]

Straż pożarna w wielu krajach, m.in. państwach Unii Europejskiej, a także w Kanadzie, Nowej Zelandii, Rosji, Stanach Zjednoczonych, działa jako organizacja oparta na straży zawodowej oraz straży społecznej.

Niektóre przedsiębiorstwa w ramach swojej działalności organizują zakładowe straże pożarne (np. lotniskową straż pożarną).

Polska[edytuj | edytuj kod]

W Polsce straż pożarna jest organizowana przez Krajowy system ratowniczo-gaśniczy dzieli się głównie na dwie grupy - zawodowe formacje Państwowej Straży Pożarnej (PSP) oraz ochotnicze jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej (OSP). Jednostki PSP działają w oparciu o strukturę powiatową (Komendy Powiatowe/Miejskie PSP). W każdym mieście na prawach powiatu lub powiecie znajduje się jedna lub kilka Jednostek Ratowniczo-Gaśniczych (JRG), w których strażacy PSP pełnią dyżury 24h na dobę przez wszystkie dni w roku, w gotowości do natychmiastowego wyjazdu. Jednostki OSP również są dysponowane przez Miejskie/Powiatowe stanowiska kierowania PSP, które to w większości przypadków są jako pierwsze przy działaniach ratowniczo-gaśniczych. Ponadto jednostki OSP udzielają wsparcia w ludziach i sprzęcie PSP. PSP używa hełmów koloru czerwonego, a OSP używają przeważnie hełmów koloru białego.

Rodzaje jednostek straży pożarnej w Polsce:

Szkolnictwo pożarnicze[edytuj | edytuj kod]

Trening amerykańskich strażaków

W Polsce oficerów pożarnictwa kształci Akademia Pożarnicza w Warszawie, aspirantów zaś Centralna Szkoła Państwowej Straży Pożarnej w Częstochowie, Szkoła Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu, Szkoła Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie, zaś podoficerów i szeregowych Szkoła Podoficerska Państwowej Straży Pożarnej w Bydgoszczy. Szeregowców kształcą liczne przeznaczone do tego ośrodki szkolenia, np. w Bornem Sulinowie.

W Niemczech działają szkoły strażackie w krajach związkowych Landesfeuerwehrschulen, podobnie w Austrii.

Współpraca międzynarodowa[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowy Komitet Techniczny Prewencji i Zwalczania Pożarów grupuje 48 krajów.

Moduł GFFFV[1] działający w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności[2]

Grupa USAR[3] specjalistyczna grupa poszukiwawczo – ratownicza przeznaczona do działań na terenach zurbanizowanych poza granicami Polski.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Straż pożarna na przełomie wieków
Strażak w mundurze z drugiej połowy XIX wieku
Ochotnicza Straż Pożarna w Praszce powstała w 1882 roku
Budynek straży pożarnej we Lwowie
Ochotnicza Straż Pożarna w Błoniu koło Łęczycy, Zdjęcie zrobione około 1920 roku
Straż pożarna 1 Pułku Strzelców Konnych
Wóz straży pożarnej, eksponat przy komendzie straży w Gdańsku Wrzeszczu
Zabytkowy wóz strażacki przy OSP Żużela
Zabytkowy wóz strażacki przy OSP Samocice
Zabytkowy wóz strażacki przy OSP Rostarzewo
Ochotnicza straż pożarna w Kętach, 1934
Samochód pożarniczy SDA-25/16 Magirus w Muzeum Pożarnictwa w Alwerni
Ochotnicza Straż Pożarna w Niewachlowie
Strażak PSP w umundurowaniu specjalnym (typu nomex) w stopniu młodszego ogniomistrza
Średni samochód gaśniczy Straży Pożarnej
Wóz Chrzanowskiej Straży Pożarnej na Rynku w Chrzanowie
Strażacy w trakcie ćwiczeń
Strażacy usuwają niebezpieczny śnieg

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Przed II wojną światową nie istniały w Szwajcarii sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i obrotowych, ale był tylko jeden czerwony reflektor z białą literą F, ze światłem stałym[4]. W Niemczech od 1937 stosowano jeden reflektor ze światłem stałym w kolorze błękitu kobaltowego[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Moduł GFFFV - Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Ostrzeszowie - Portal Gov.pl [online], Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Ostrzeszowie [dostęp 2024-02-16] (pol.).
  2. Unijny Mechanizm Ochrony Ludności - Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji [dostęp 2024-02-16] (pol.).
  3. Łukasz Sienicki, USAR, HUSAR, MUSAR. Co to właściwie jest? Odpowiadamy! [online], remiza.com.pl, 12 lutego 2023 [dostęp 2024-02-16] (pol.).
  4. https://www.berufsfeuerwehr.ch/fw-fahrzeuge.html
  5. http://www.polizeihistorischesammlung-paul.de/wissenswertes/blaulicht_&_martinshorn.htm

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Wyjazd samochodów ratowniczo-gaśniczych z JRG nr 1 w Szczecinie.
(Obejrzyj klip wideo w lepszej rozdzielczości)