Sudak

Sudak

Судак

Herb
Państwo	Rosja / Ukraina
Republika	Republika Krymu / Autonomiczna Republika Krymu
Wysokość	~ 50 m n.p.m.
Populacja (2001) • liczba ludności	15 050
Nr kierunkowy	6566
Kod pocztowy	98000 – 98015
Położenie na mapie Krymu Sudak
44°51′05″N 34°58′21″E
Strona internetowa

Panorama Sudaku, widok z murów twierdzy

Wybrzeże Sudaku

Zachodnia część miasta przy murze twierdzy

Sudak (ukr. Судак, krm. Sudaq, ros. Судак) – miasto w południowo-wschodniej części Krymu nad Morzem Czarnym.

Historia

Miasto być może zostało założone w 212 przez Alanów na terenie greckiego Królestwa Bosporu. Port w Sudaku był największym portem na Krymie należącym do tego plemienia, a osada – ważnym ośrodkiem handlowym. Alanowie rozpoczęli też tutaj uprawę winorośli, których szczepy ściągnęli z południowej Europy. Następnie w Sudaku rządzili Bizantyjczycy, którzy na polecenie Justyniana I zbudowali tu w VI wieku zamek. W VII wieku opanowali go Chazarowie, jednak w VIII wieku był wzmiankowany jako zależny od Bizancjum.

W czasach chazarskich rozwinął się w duży ośrodek polityczny i handlowy – rezydował tutaj chazarski zarządca (tudun), a do miasta ściągnęła liczna ludność napływowa, głównie Grecy, uciekający z Bizancjum w czasach ikonoklazmu. Pod koniec X wieku miasto i port opanowali władcy Rusi Kijowskiej, nadając mu nazwę słowiańską Suroż. Miasto stało się jednym z największych ośrodków handlowych Słowiańszczyzny, pośrednicząc w handlu Rusi z Europą zachodnią.

Epoka największego rozkwitu to przełom XII i XIII wieku, kiedy Sudak był pod władzą Połowców. Miasto stało się dużym ośrodkiem handlowym, w którym szczególną rolę odgrywał handel żywym towarem. W XIV wieku działała tutaj wenecka faktoria handlowa.

W 1365 władzę przejęli Genueńczycy, którzy zbudowali potężną twierdzę na nadmorskich wzniesieniach. Poza murami twierdzy znajdowało się przedmieście (borgo), które dało początek współczesnemu miastu. W okresie genueńskim Sudak (nazywany wówczas Soldają) zajmował, obok Kaffy, czołową pozycję gospodarczą i strategiczną w strukturach genueńskiej Gazarii. Według arabskiego podróżnika Muhammada Ibn Battuty, był uważany za jeden z ważniejszych portów ówczesnego świata. Władza Genueńczyków skończyła się w 1475, z chwilą opanowania miasta, wówczas już ostatniego bastionu Genui na Krymie, przez Turków osmańskich.

Od tego czasu Sudak utracił znaczenie polityczne i handlowe, przekształcając się stopniowo w niewielką osadę. Nie zmieniło tego faktu przyłączenie tych obszarów do Rosji w 1783. W XIX wieku był lokalnym portem i ośrodkiem uprawy winorośli. W 1804 utworzono tu pierwszą w Rosji szkołę winiarską. Rozwój miasta jako kurortu rozpoczął się na początku XX wieku wraz z budową sieci dróg do Symferopola, Teodozji i Ałuszty. Od 1920 pod władzą sowiecką, od 1954 w składzie Ukrainy. Prawa miejskie uzyskał w 1982.

Kurort

Obecnie jest to znane kąpielisko morskie, położone w dolinie pomiędzy górami, posiadające liczne, pokryte drobnymi kamieniami, plaże. W obrębie miasta, na wzgórzu znajduje się główna atrakcja turystyczna miasta – twierdza genueńska. W pobliżu miasta, w Nowym Świecie (ukr. Новий Світ), znajduje się otoczona skałami Carska Plaża (ukr. Царський Пляж), dostępna tylko od morza lub poprzez wąwóz. Nazwę otrzymała w 1912 roku po wizycie u księcia Lwa Golicyna cara Mikołaja II.

Bibliografia

• Adam Dylewski: Krym. Bielsko-Biała: Pascal, 2003, s. 132-133. ISBN 83-7304-155-9.
• Rafał. Hryszko: Z Genui nad Morze Czarne: z kart genueńskiej obecności gospodarczej na północno-zachodnich wybrzeżach Morza Czarnego u schyłku średniowiecza. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze "Historia Iagellonica", 2004, s. 91-92. ISBN 83-88737-76-7.

Linki zewnętrzne

• Sudak, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 548 .