Sulechów

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sulechów
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Powiat

zielonogórski

Gmina

Sulechów

Data założenia

XII wiek

Prawa miejskie

XIII wiek[1]

Burmistrz

Wojciech Sołtys

Powierzchnia

6,83 km²

Populacja (31.12.2022)
• liczba ludności
• gęstość


15 676[2]
2278 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 68

Kod pocztowy

66-100

Tablice rejestracyjne

FZI

Położenie na mapie gminy Sulechów
Mapa konturowa gminy Sulechów, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Sulechów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Sulechów”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Sulechów”
Położenie na mapie powiatu zielonogórskiego
Mapa konturowa powiatu zielonogórskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Sulechów”
Ziemia52°04′42″N 15°37′13″E/52,078333 15,620278
TERC (TERYT)

0809064

SIMC

0988595

Urząd miejski
Plac Ratuszowy 6
66-100 Sulechów
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
BIP

Sulechów (dawniej oraz tuż po wojnie Cylichów[3][4]; niem. Züllichau) – miasto w województwie lubuskim, w powiecie zielonogórskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Sulechów. Wchodzi w skład Lubuskiego Trójmiasta.

Według danych GUS z 31 grudnia 2022 w mieście zamieszkiwało 15 676 osób[2].

Położenie[edytuj | edytuj kod]

W ujęciu historycznym Sulechów zaliczany jest do Dolnego Śląska. Od 1234 r. należał do księstwa głogowskiego. W 1482 r. – wraz z księstwem krośnieńskim – został przyłączony do Nowej Marchii. W latach 1815–1945 zlokalizowany był natomiast w granicach prowincji Brandenburgia, zaś od 1945 r. do dziś usytuowany jest na terytorium Polski. W latach 1945–1950 administracyjnie należał do województwa poznańskiego, w latach 1950–1975 – do „dużego” województwa zielonogórskiego, zaś w latach 1975–1998 – do „małego” województwa zielonogórskiego. Od 1 stycznia 1999 leży w województwie lubuskim.

Według danych z 1 stycznia 2022 powierzchnia miasta w granicach geodezyjnych wynosi 6,83 km² (683 ha)[5].

Sulechów zlokalizowany jest w rozwidleniu dwóch dróg krajowych – drogi ekspresowej S3, łączącej Świnoujście z Lubawką oraz drogi krajowej nr 32, łączącej Poznań z Zieloną Górą[6]. W odległości 14 km od miasta znajduje się port lotniczy Zielona Góra-Babimost[7].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Mury obronne

Początki miasta sięgają czasów pierwszych Piastów. Sulechów wchodził w skład państwa Mieszka I. W XII wieku przeszedł pod władanie księstwa głogowskiego. Pod koniec XV wieku stał się częścią Marchii Brandenburskiej. W XVI wieku i XVII wieku miasto przeżywało rozkwit, dzięki rozwojowi handlu, rzemiosła i tkactwa. Sukna z Sulechowa sprzedawano w Wielkopolsce i na Śląsku. Król Prus Fryderyk Wilhelm I założył koszary i rozmieszczono w mieście wojsko. W 1723 r. założono dom dla sierot, a w 1766 r. powstało Królewskie Pedagogium. XIX wiek był okresem dynamicznego rozwoju Sulechowa, miasto wraz z okolicą w tym okresie było żywotnym ośrodkiem polskich migrantów. Początkiem XX wieku wykonano instalacje wodociągowe i kanalizacyjne, wybrukowano nawierzchnie, powstało wiele budynków, rozpoczął się proces nowoczesnego uprzemysłowienia. Miasto rozwijało się dynamicznie do likwidacji władzy niemieckiej. Z końcowym okresem II wojny światowej, wraz z wyparciem Wehrmachtu 30 stycznia 1945 r. Miasto Züllichau zostało zdobyte. Tego dokonały oddziały 9 Samodzielnego Korpusu Pancernego gen. por. Iwana Kiriczenki z 33 Armii 1 Frontu Białoruskiego. Po objęciu władzy przez Polaków, przy ul. Poznańskiej odsłonięto płytę pamiątkową ku czci poległych żołnierzy radzieckich[8]. Sulechów wraz z tzw. Ziemiami Zachodnimi został włączony do Polski, jego niemiecka ludność została wysiedlona w nowe terytoria państw niemieckich. Obecna nazwa miasta została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946 r.[9]

Siedziba powiatu[edytuj | edytuj kod]

Sulechów był ośrodkiem administracyjnym istniejącego w latach 1951–1975 Powiatu sulechowskiego na obszarze obecnych powiatów zielonogórskiego i nowosolskiego (województwo lubuskie). Powiat ten obejmował miasta Babimost i Kargowa oraz gminy Bojadła, Kolsko i Trzebiechów. Przy reformie administracyjnej w 1999 r. powiatu nie przywrócono, a Sulechów włączono do powiatu zielonogórskiego[10].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Panorama Sulechowa
Panorama Sulechowa z XVII wieku
Zabytki w Sulechowie
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego
Brama Krośnieńska
Ratusz miejski
Zbór kalwiński
Zamek w Sulechowie
Wieża ciśnień w Sulechowie

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[11][12]:

  • miasto,
  • kościół parafialny pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego z XIV–XVII wieku,
  • plebania z XVIII wieku,
  • zbór kalwiński, obecnie Hala Widowiskowa, z połowy XVIII wieku, 1959 r., w ostatnich latach wyremontowany i zaadaptowany na salę kinowo-widowiskową, przy Alei Wielkopolskiej,
  • zamek z wieżą, ul. Wielkopolska 2, z XV–XVIII wieku, przy Alei Wielkopolskiej,
  • mury obronne, miejskie z połowy XIV wieku, XVI wieku, zbudowane z kamienia polnego i cegły, częściowo zniszczone, zachowane w znacznych fragmentach na granicy średniowiecznej części miasta,
  • brama Krośnieńska, niem. Crossener Tor, z 1704 r., jedyna zachowana z czterech istniejących niegdyś bram miejskich; ceglana, tynkowana konstrukcja z 1704 r. o typowych cechach barokowych, bogato zdobiona i połączona z fragmentami zachowanych murów obronnych,
  • ratusz miejski z XVIII/XIX wieku,
  • aleja lipowa, przy drodze Sulechów–Krężoły, z połowy XIX wieku,
  • aleja lipowo-klonowo-kasztanowcowa, przy drodze Sulechów–Skąpe, z XIX/XX wieku,
  • domy, ul. Armii Krajowej 1, 1a niezidentyfikowany, 7, 21 nie istnieje, 22/23, 25/26, 56, 57, 59, 61, 62, 67, 74, 75, z XIX/XX wieku,
  • zespół szkolny „Pedagogium”, ul. Armii Krajowej 46–51, z 1733 r., w połowie XIX wieku: gimnazjum „Pedagogium”, obecnie Wyższa Szkoła Administracji, ul. Armii Krajowej 51; szkoła, obecnie ośrodek szkolno-wychowawczy, ul. Armii Krajowej 50, internat, obecnie dom studenta, ul. Armii Krajowej 48, sala gimnastyczna, ul. Armii Krajowej 46, dom mieszkalny, ul. Armii Krajowej 46, park szkolny z XIX wieku,
  • dom, ul. Brama Piastowska 1, z połowy XIX wieku,
  • dom, ul. Handlowa 5, z XVIII wieku,
  • domy, ul. Łukasiewicza 12, 13, 14, z XIX/XX wieku,
  • domy, ul. Niepodległości 2 nie istnieje, 9, 10, 11, 15, 16, 25, 28, 29, 30 willa i budynek gospodarczy, ogród; 33, 35, 42, 43, z XIX/XX wieku,
  • domy, ul. Okrężna 4, 13, 14, z XVIII/XIX wieku,
  • dom, pl. Ratuszowy 7, z połowy XIX wieku,
  • domy, ul. Sikorskiego 5, 8, 9, 10, 20 kamienica, 21, 22, 25, z XIX/XX wieku,
  • domy, ul. Styczniowa 6, 21, 24, 27, 31 nie istnieje, 35, 39, z XIX/XX wieku,
  • dom, ul. Szkolna 5, szachulcowy, z XVIII wieku,
  • domy, ul. Jana Pawła II 2, 3, 11, 14, 16/17, 24, 25, 27, z XIX/XX wieku,
  • dom, ul. Wielkopolska 4, z XIX/XX wieku,
  • domy, ul. Zwycięstwa 15, 21a, 25, 32, z XIX/XX wieku,
  • domy, ul. Żeromskiego 12, 28, 33, 34, 35, 39, z XIX/XX wieku,
  • domy, ul. Żwirki i Wigury 7, 8, 10, z XIX/XX wieku,
  • wieża ciśnień, ul. Styczniowa, z końca XIX wieku,
  • kościół pw. św. Stanisława Kostki.

Obiekty zabytkowe niezachowane[edytuj | edytuj kod]

  • Brama Zielonogórska, niem. Grünberger Tor, średniowieczna, rozebrana w 1714 r., do czasów obecnych zachował się, dawniej przylegający do Bramy Zielonogórskiej, fragment murów przy skrzyżowaniu ulic Sikorskiego i Nowy Rynek (teren zwany był w przeszłości Grünberger Torplatz – Placem Bramy Zielonogórskiej)[13][14][15].
 Zobacz też kategorię: Architektura w Sulechowie.

Kultura[edytuj | edytuj kod]

  • Sulechowski Dom Kultury
    • Chór Cantabile
    • Studio Tańca „Dream”
    • Orkiestra rozrywkowa
    • Teatrzyk „Śpiewu i Tańca”
    • Studio piosenki
    • Orkiestra dęta
    • Sekcja szachowa
    • Sekcja historyczna
    • Młodzieżowa Rada Miasta
  • Sulechowskie Towarzystwo Kultury
  • Sulechowskie Towarzystwo Historyczne

Biblioteka[edytuj | edytuj kod]

Decyzję o utworzeniu miejskiej biblioteki publicznej w Sulechowie podjęto jesienią 1948 r., a jej uroczyste otwarcie nastąpiło 15 stycznia 1949 o godzinie 16 w sali kina „Orzeł”. Ówczesne zbiory biblioteczne składały się z 487 książek[16]. Według danych na koniec 2010 r. biblioteka, mieszcząca się przy ulicy Jana Pawła II posiada w swoim księgozbiorze 92 095 woluminów[17]. Na terenie miasta znajduje się 1 filia biblioteczna, a na pozostałym obszarze gminy 5 filii, położonych w Brodach, Cigacicach, Kalsku, Kijach i Pomorsku[18]. Głównym zadaniem biblioteki jest „zaspakajanie potrzeb czytelniczych społeczności miejskiej i gminnej”[19].

Media[edytuj | edytuj kod]

Od maja 2001 r. Urząd Miejski w Sulechowie wydaje bezpłatne czasopismo lokalne o charakterze informacyjnym „Biuletyn Informacyjny Miasta i Gminy Sulechów”. Rozchodzi się ono w nakładzie 1000 egzemplarzy[20]. Od grudnia 2002 r. w mieście wydawany jest także miesięcznik „Gazeta Sulechowska”, mający nakład 1500 egzemplarzy. Pismo to ma charakter informacyjno–publicystyczny i opiniotwórczy[21].

Edukacja i nauka[edytuj | edytuj kod]

  • Przedszkola:
    • nr 5
    • nr 6 „Tęczowa Szóstka”
    • nr 7 „Pod Muchomorkiem”
    • Przedszkole Niepubliczne „Dobra Wróżka”
    • Niepubliczne Przedszkole „Gucio”
    • Niepubliczne Przedszkole „Słoneczko” z Oddziałem Integracyjnym (wcześniej Norlandia Sulechów)
  • Szkoły podstawowe:
    • nr 1 im. gen. Józefa Bema
    • nr 2 im. Jana Pawła II
    • nr 3 im. Janusza Kusocińskiego
  • Szkoły specjalne:
    • Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy/SP, ZSZ, SPP
  • Szkoły średnie:
    • Liceum Ogólnokształcące im. rotmistrza Witolda Pileckiego
    • Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego
    • Prywatne Liceum Ogólnokształcące
    • Prywatne Liceum Ogólnokształcące „Edukacja” dla dorosłych

Od 1 września 1998 do 1 września 2017 w Sulechowie działała szkoła wyższa – Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa (do 30 października 2001 pod nazwą – Wyższa Szkoła Zawodowa Administracji Publicznej). Od 1 września 2017 wydział zamiejscowy Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]

Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]

W mieście oraz jego bezpośrednim sąsiedztwie krzyżują się drogi o znaczeniu krajowym oraz wojewódzkim.

Drogi przechodzące przez Sulechów
Znak Droga Trasa
S3 droga ekspresowa S3 (E65) Świnoujście – Goleniów – Szczecin – Gorzów Wielkopolski – Świebodzin – Zielona Góra – Sulechów – Lubin – Legnica – Bolków
DK32 droga krajowa nr 32 granica z Niemcami – Gubinek – Krosno Odrzańskie – Zielona Góra – Sulechów – Wolsztyn – Rakoniewice – Grodzisk Wielkopolski – Stęszew
DW277 droga wojewódzka nr 277 Skąpe – Łochowo – Sulechów
DW278 droga wojewódzka nr 278 Szklarka Radnicka – Sulechów – Trzebiechów – Bojadła – Konotop – Sława – Wschowa

W czasach Polski Ludowej, do grudnia 1985 roku[22] Sulechów leżał przy drogach państwowych nr 46[23] (część międzynarodowej E14[24] – „Traktu Piastowskiego”) i 44[23].

Transport autobusowy[edytuj | edytuj kod]

Dworzec autobusowy

W mieście jest dworzec autobusowy, mieszczący się przy ulicy Polskiego Czerwonego Krzyża 10. Zatrzymują się na nim autobusy Przedsiębiorstw Komunikacji Samochodowej, głównie PKS Zielona Góra, które zarządza dworcem[25][26]. W Sulechowie także znajduje się kilka przystanków autobusowych[27].

Pasażerów w Mieście Sulechów obsługuje również przedsiębiorstwo przewozowe DA-MI, realizując regularne przewozy osób na liniach komunikacyjnych z i do Zielonej Góry, Babimostu, Podmokla Małego oraz Kargowej[28].

Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Sulechów (stacja kolejowa).
Perony stacji Sulechów (2008)

Sulechów ma bezpośrednie połączenia kolejowe z Zieloną Górą, Gorzowem Wielkopolskim, Warszawą, Poznaniem, Gdańskiem[6].

Inne[edytuj | edytuj kod]

W Sulechowie, przy placu biskupa Wilhelma Pluty, znajduje się postój taksówek osobowych[29][30].

Od czerwca 2007 r. w centrum miasta funkcjonuje strefa płatnego parkowania, obejmująca ulice: Plac Ratuszowy, Plac biskupa Wilhelma Pluty, M. Kopernika, Wł. Sikorskiego, Nowy Rynek, F. Chopina oraz Łukasiewicza[31].

Współpraca międzynarodowa[edytuj | edytuj kod]

Po transformacji systemowej władze Sulechowa nawiązały współpracę z trzema jednostkami administracyjnymi (kolejność alfabetyczna):

Demografia[edytuj | edytuj kod]

  • Piramida wieku mieszkańców Sulechowa w 2014 r.[35]


Sport i rekreacja[edytuj | edytuj kod]

  • Ośrodek Sportu i Rekreacji
  • Kluby sportowe
    • Zawisza Sulechów (siatkówka)
    • Orion Sulechów (siatkówka)
    • Lech Sulechów – klub piłki nożnej założony w 1945 r. i grający na Stadionie Miejskim w Sulechowie
    • Klub Spinningowy Kleń Sulechów
    • Uczniowski Klub Sportowy „Trójka” Sulechów (akrobatyka sportowa)
    • Uczniowski Klub Sportowy „Jedynka” Sulechów (akrobatyka sportowa, skoki na trampolinie)

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]

Kościół katolicki[edytuj | edytuj kod]

Większość mieszkańców samego Sulechowa, jak i całej gminy stanowią wyznawcy Kościoła rzymskokatolickiego. W mieście znajdują się dwie parafie: Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego, mieszcząca się przy placu Kościelnym 4 (obejmuje także kościół filialny w Kalsku)[36] oraz Parafia św. Stanisława Kostki, mająca swoją siedzibę przy ulicy Odrzańskiej 63 (obejmuje także kościół filialny w Mozowie)[37]. Od kilku lat istnieje również parafia garnizonowa obejmująca swoim działaniem służby mundurowe i ich rodziny[38].

Kościół Zielonoświątkowy[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Zbór Kościoła Zielonoświątkowego w Sulechowie.

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi także Kościół Zielonoświątkowy, protestancka wspólnota o charakterze ewangelicznym. Zbór Kościoła Zielonoświątkowego w Sulechowie, należący do okręgu zachodniowielkopolskiego Kościoła Zielonoświątkowego w RP, znajduje się przy ulicy Jana Pawła II 17[39]. Zgodnie z danymi na dzień 31 grudnia 2010 r., posiada on mniej niż 50 członków[40], czyli osób, które przyjęły chrzest wodny i uzyskały członkostwo w lokalnym zborze[41].

Świadkowie Jehowy[edytuj | edytuj kod]

Na terenie miasta działalność kaznodziejską prowadzą także dwa zbory Świadków Jehowy: Sulechów-Południe i Sulechów-Północ (w tym grupa języka migowego). Sala Królestwa znajduje się przy ul. Czereśniowej 2[42].

Lista osób związanych z Sulechowem[edytuj | edytuj kod]

Ludzie urodzeni w Sulechowie[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Sulechowie.

W Sulechowie urodziło się między innymi czterech późniejszych olimpijczyków (stan na 2020) – Ryszard Białowąs, Klaus-Dieter Ludwig, Aleksandra Miciul i Łukasz Żygadło[43] czy Olga Tokarczuk, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 2018[44].

Honorowi Obywatele Gminy Sulechów[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Honorowi obywatele gminy Sulechów.

3 kwietnia 2001 Rada Miejska w Sulechowie przyjęła uchwałę, w myśl której ustanowiono honorowe wyróżnienie o nazwie „Honorowe Obywatelstwo Gminy Sulechów”[45]. Po raz pierwszy godność tę nadano 12 września 2002, podczas XXXVII zwyczajnej sesji Rady Miejskiej w Sulechowie (kadencja 2002–2006). Wyróżniono wówczas 6 osób. W sumie tytuł Honorowego Obywatela Gminy Sulechów przyznano 13 osobom, w tym 3 obcokrajowcom.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Sulechów. portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2011-04-02]. (pol.).
  2. ↑ a b Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 grudnia. Główny Urząd Statystyczny, 2023-04-28. [dostęp 2023-05-23]. (pol.).
  3. ↑ Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski obejmujący dokumenta tak już drukowane, jak dotąd nie ogłoszone, sięgające do roku 1400, t. 4, Poznań 1881; Pierwsza powojenna mapa Polski wydana przez WIG Sztabu Generalnego w roku 1945.
  4. ↑ Dz.U. 1945 nr 33, poz. 196.
  5. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku. Główny Urząd Statystyczny, 2022-12-07. [dostęp 2022-12-22]. (pol.).
  6. ↑ a b Lokalizacja. sulechow.pl. [dostęp 2011-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-10)].
  7. ↑ Dojazd. airport-lotnisko.zgora.pl. [dostęp 2011-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-11)]. (pol.).
  8. ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 835.
  9. ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
  10. ↑ Historia Sulechowa. sulechow.pl. [dostęp 2011-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-29)]. (pol.).
  11. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego – stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 108–111. [dostęp 2013-03-01].
  12. ↑ Zabytki. sulechow.pl. [dostęp 2011-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-10)]. (pol.).
  13. ↑ https://polska-org.pl/4505593,foto.html?idEntity=589257%20%20%20%20.
  14. ↑ https://onebid.pl/pl/ceramika-i-szklo-sulechow/242720.
  15. ↑ https://dawnysulechow.top/tzw-brama-zielonogorska/4492.
  16. ↑ Eugeniusz Kurzawa: Szykuje się wystawa z okazji 60-lecia biblioteki. Gazeta Lubuska, 2009-02-23. [dostęp 2011-06-07]. (pol.).
  17. ↑ Dane statystyczne Biblioteki. biblioteka.bip.sulechow.pl, 2011-01-31. [dostęp 2011-06-07]. (pol.).
  18. ↑ Biblioteka Publiczna Gminy Sulechów. biblioteka.bip.sulechow.pl, 2010-01-04. [dostęp 2011-06-07]. (pol.).
  19. ↑ Biblioteka Publiczna Gminy Sulechów. sulechow.pl. [dostęp 2011-06-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-10)]. (pol.).
  20. ↑ Biuletyn Informacyjny. sulechow.pl. [dostęp 2011-06-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-09)]. (pol.).
  21. ↑ Historia. gazetasulechowska.za.pl. [dostęp 2011-06-07]. (pol.).
  22. ↑ Uchwała nr 192 Rady Ministrów z dnia 2 grudnia 1985 r. w sprawie zaliczenia dróg do kategorii dróg krajowych (M.P. z 1986 r. nr 3, poz. 16).
  23. ↑ a b Mapa samochodowa Polski 1:1 000 000, Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1962.
  24. ↑ Samochodowy atlas Polski 1:500 000. Wyd. IX. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1984, s. 66.
  25. ↑ PKS Zielona Góra Sp. z o.o.. pks.zgora.pl. [dostęp 2011-06-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-10)]. (pol.).
  26. ↑ Przedsiębiorstwo. pks.zgora.pl. [dostęp 2011-06-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-18)]. (pol.).
  27. ↑ Sulechów – Zielona Góra. da-mi.pl. [dostęp 2011-06-07]. (pol.).
  28. ↑ Rozkład jazdy. da-mi.pl. [dostęp 2011-06-07]. (pol.).
  29. ↑ Postój taksówek osobowych. maps.google.pl. [dostęp 2011-06-07]. (pol.).
  30. ↑ Taxi w mieście Sulechów. taxi919.pl. [dostęp 2023-03-14]. (pol.).
  31. ↑ Tadeusz Pająk, Biuletyn Informacyjny Miasta i Gminy Sulechów, Gmina Sulechów, s. 8, ISSN 1642-4506 [dostęp 2016-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-19] (pol.).
  32. ↑ Criuleni. sulechow.pl. [dostęp 2019-01-10]. (pol.).
  33. ↑ Fürstenwalde/Spree. sulechow.pl. [dostęp 2019-01-10]. (pol.).
  34. ↑ Rushmoor. sulechow.pl. [dostęp 2019-01-10]. (pol.).
  35. ↑ Sulechów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  36. ↑ Sulechów – Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego [online], kuria.zg.pl [dostęp 2011-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2010-05-28].
  37. ↑ Sulechów – Parafia pw. św. Stanisława Kostki [online], kuria.zg.pl [dostęp 2011-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2010-05-28].
  38. ↑ Parafia Wojskowa w Sulechowie, wojskowasulechow.parafialnastrona.pl.
  39. ↑ Zbory [online], kz.pl [dostęp 2011-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2011-08-11].
  40. ↑ Zbory Kościoła Zielonoświątkowego powyżej 50 członków [online], kzbb.org, 31 grudnia 2009 [dostęp 2011-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2011-08-14].
  41. ↑ Kościół Zielonoświątkowy w Polsce [online], kzbb.org [dostęp 2011-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-06].
  42. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-03-06].
  43. ↑ Sulechów, Lubuskie (POL). olympedia.org. [dostęp 2020-11-24]. (ang.).
  44. ↑ Urodzona w Sulechowie Olga Tokarczuk otrzymała literacką nagrodę Nobla. portalzachod.pl, 2019-10-14. [dostęp 2020-11-24].
  45. ↑ Uchwała nr XXV/244/2001 Rady Miejskiej w Sulechowie z dnia 3 kwietnia 2001 r.. gmsulechow.peup.pl, 2001-04-03. s. 1–4. [dostęp 2011-08-08]. (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Gmina Sulechów
Wsie
Osady
Integralne
części wsi

Herb gminy Sulechów

Powiat zielonogórski
Miasta
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Herb powiatu zielonogórskiego

Powiat świebodziński* (1945–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1945–54 i 1973–75)
Gromady (1954–72)
Legenda
Powiat sulechowski (1951–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1951–54 i 1973–75)
Gromady (1954–72)
Miasta województwa lubuskiego
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sulechów&oldid=73118676”