Susak
 Widok na wyspę | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Akwen | |
| Powierzchnia |
3,772[1] km² |
| Populacja (2011) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie żupanii primorsko-gorskiej  | |
Położenie na mapie Chorwacji  | |
 44°30′38,54″N 14°18′27,47″E/44,510706 14,307631
| |
Susak (wł. Sansego) – wyspa w grupie Wysp Kvarnerskich w północnej części Morza Adriatyckiego. Jej powierzchnia wynosi 3,772 km² a długość linii brzegowej 16,38 km[1].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wyspa leży u wybrzeży Chorwacji, prawie 100 km na pd. od Rijeki i ok. 50 km od Puli. Jest najbardziej oddaloną od stałego lądu wyspą archipelagu. Od strony wsch. najbliższą wyspą jest Lošinj, natomiast od strony zach. i pd. rozciąga się tylko pełne morze.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Włoska nazwa Sansego pochodzi od greckiego słowa Sansegus, które oznacza oregano, roślinę rosnącą w dużych ilościach na wyspie.
Budowa geologiczna[edytuj | edytuj kod]
Wyspa odróżnia się swą budową geologiczną od sąsiednich wysp Kvarneru. Stanowią one wystające z wody pozostałości strzaskanej i zatopionej płyty wapiennej, przykryte w znacznej części jedynie cienką warstwą inicjalnych gleb, a przez to mało urodzajne. Tymczasem na Susaku skalne podłoże przykryte jest dość grubymi pokładami glin i piasków dyluwialnych[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Susak znany był już w czasach rzymskich. Pliniusz Starszy wspominał o niewielkiej, piszczystej wyspie, położonej niedaleko Pietas Julia (dzisiejsza Pula). W tym czasie mieszkali tu Ilirowie, dopiero w czasie wędrówek ludów w VI i VII w. n.e. przybyli tu Chorwaci.
W drugiej połowie XI w. istniał tu klasztor benedyktynów pod wezwaniem św. Michała. W XVII w. miejscowi zakonnicy opuścili wyspę, a dobra klasztorne przeszły na własność biskupstwa w Osor na wyspie Cres. Dziś po klasztorze pozostały jedynie resztki murów oraz tajemniczy, podziemny korytarz dł. 40 m, odkryty w 1902 r. Pozostało również tradycyjne bicie w dzwony na jutrznię, zwane tu jutarnja.
Mieszkańcy tradycyjnie zajmowali się rolnictwem, ogrodnictwem i rybołówstwem. W II poł. XIX w. zaczęli się przestawiać na uprawę winnej winorośli. Obecnie rybołówstwo ma znaczenie marginalne (fabryczka konserw rybnych upadła już w l. 60. XX w.), a większość powierzchni wyspy pokrywają winnice, chronione przed silnymi wiatrami morskimi specjalnymi ogrodzeniami. Produkuje się tu wina białe i czerwone, za najlepsze uchodzi tutejsze białe wino musujące typu prosecco.
Ludność[edytuj | edytuj kod]
Mała liczba mieszkańców na wyspie, zaczęła się zwiększać od czasu, kiedy na wyspie zaczęła rozwijać się turystyka. Wiele osób z Susaku mieszka obecnie w Stanach Zjednoczonych.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Coastline Lenghts and Areas of Islands in the Croatian Part of the Adriatic Sea Determined from the Topographic Maps at the Scale of 1:25 000. s. 13. [dostęp 2010-11-13]. (ang.).
- ↑ Popis stanovništva, kućanstava i stanova 2011. Stanovništvo prema spolu i starosti, Zagreb: Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske, 2013 (Statistička izvješća; 1468), s. 364, ISSN 1333-1876 [zarchiwizowane 2023-02-12].
- ↑ Senkowski Henryk: Suszak...
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Senkowski Henryk: Suszak, w: „Poznaj świat” R. XIV, nr 6 (163), czerwiec 1966, s. 12–13.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona o wyspie (chorw.)