Synagoga w Żółkwi

Synagoga w Żółkwi
	; Elewacja frontowa
Państwo	Ukraina
Miejscowość	Żółkiew
Budulec	murowana
Architekt	Piotr Beber
Data budowy	1692–1698
Tradycja	ortodoksyjna
	Położenie na mapie Żółkwi Synagoga w Żółkwi
	Położenie na mapie Ukrainy Synagoga w Żółkwi
	Położenie na mapie obwodu lwowskiego Synagoga w Żółkwi
	50°03′24,6960″N 23°58′21,2160″E/50,056860 23,972560
	Multimedia w Wikimedia Commons

Synagoga w Żółkwi (ukr. Синагога y Жовкві) – bóżnica znajdująca się w Żółkwi przy ulicy Zaporoskiej (вул. Запорізька), budynek o charakterze obronnym zbudowany pod koniec XVII w.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1625 na miejscu obecnej świątyni zbudowano drewnianą bóżnicę, która jednak szybko spłonęła. W 1635 właściciel Żółkwi Stanisław Daniłowicz zezwolił na postawienie murowanego budynku. Nową synagogę wzniesiono w latach 1692–1698 przy finansowej pomocy króla Sobieskiego, jej projekt przypisywany jest Piotrowi Beberowi.

W XVIII w. do budynku dobudowano zachodnie skrzydło i kontraforsy. W 1833 bóżnica została częściowo uszkodzona w wyniku pożaru, jednak wkrótce przywrócono ją do użytku.

Ołtarz w synagodze nosił u szczytu Orła Polskiego, który 700 lat wstecz licząc od 1924 ofiarowali członkowie tamtejszej gminy wyznaniowej^[1].

Na krótko przed wybuchem II wojny światowej w synagodze prowadzone były prace restauratorskie polegające na dodaniu sztukaterii. W czasie okupacji niemieckiej częściowo zburzona, po 1945 jej mury zabezpieczono i używano jako skład.

Elewacja boczna
Elewacja tylna
Elewacja boczna

Jest jedną z największych w Europie bóżnic o charakterze obronnym zbudowaną w stylu renesansu wzbogaconym o elementy baroku.

Budowla została wpisana na nowojorską listę pomników architektury zagrożonych zniszczeniem (World Monuments Watch), co umożliwiło rozpoczęcie jej odbudowy w 2000 roku z przeznaczeniem na Żydowskie Centrum Galicji.

Jeden z budynków wzorowanych na żółkiewskiej świątyni znajduje się obecnie w Tel Awiwie.