Sytuacja prawna i społeczna osób LGBT w Afryce

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kontakty homoseksualne legalne

     Małżeństwa osób tej samej płci

     Rejestrowane związki partnerskie

     Uznanie małżeństw tej samej płci zawartych za granicą

     Brak statusu lub status nieznany

Kontakty homoseksualne nielegalne

     Kara śmierci

     Kara dożywotniego więzienia

     Niższy status kary

Prawo a dyskryminacja osób homoseksualnych[edytuj | edytuj kod]

Stosunki homoseksualne są nielegalne w 38 z 51 krajów kontynentu[1]. W niektórych krajach przestępstwem są jedynie kontakty seksualne między mężczyznami.

Najcięższą karą za homoseksualizm jest kara śmierci, zapisana w prawie Mauretanii, Sudanu, Somalii i północnej Nigerii.

Ochrona prawna przed dyskryminacją[edytuj | edytuj kod]

Ze wszystkich krajów Afryki jedynie Południowa Afryka zapewnia ochronę prawną przed dyskryminacją. Od 1996 roku jest ona zapisana w konstytucji tego kraju (RPA uczyniła to jako pierwszy kraj na świecie).

Uznanie związków tej samej płci[edytuj | edytuj kod]

W żadnym kraju na kontynencie, oprócz RPA, nie można zawrzeć związku partnerskiego, czy wziąć ślubu z osobą tej samej płci. W RPA małżeństwa osób tej samej płci są legalne od 2006 roku (kraj zalegalizował je jako piąty na świecie)[2].

Życie osób LGBT na kontynencie[edytuj | edytuj kod]

Opinie i zwyczaje związane z seksualizmem w Afryce często różnią się zasadniczo od częstotliwości lub praktyk kontaktów homoseksualnych na tym kontynencie. Większość mieszkańców Afryki ma negatywny stosunek do mniejszości seksualnych, jeśli pojęcie 'mniejszości seksualnej' rozumie się w formie, w jakiej to pojęcie występuje w Europie i obu Amerykach. W latach 90. ub. wieku i pierwszej dekadzie XXI w. wielu naukowców podjęło się dekonstrukcji mitu monoseksualizmu afrykańskiego (heteroseksualizmu). W badaniach nad tym tematem wykazują różnice między występowaniem kontaktów homoseksualnych obu płci a przyjmowaniem postaw identyfikacji homoseksualnej, w takim jej rozumieniu, jakie występuje w społeczeństwach cywilizacji zachodniej[3]. Wskazuje się też na silne tradycje społeczeństwa paternalistycznego i wyraźnie homofobiczne nastawienie kościołów chrześcijańskich i muzułmańskich do postaw i praktyk homoseksualnych[4]. Stąd większość osób, które mają kontakty homoseksualne nie identyfikuje się, jako osoba homoseksualna lub LGBT[5]. Na kontynencie działa niewiele organizacji zajmujących się walką o prawa osób LGBT. Jedną z nich jest Sierra Leone Lesbian and Gay Association, założona w 2002 w Sierra Leone, przez nieżyjącą już FannyAnn Eddy.

Parady mniejszości seksualnych organizuje się jedynie w RPA. Każdego roku odbywają się one w Johannesburgu i Kapsztadzie.

Sytuacja prawna osób LGBT w poszczególnych krajach Afryki według regionu[edytuj | edytuj kod]

Afryka Północna[edytuj | edytuj kod]

Prawa osób LGBT w: Kontakty homoseksualne Rejestrowane związki partnerskie Małżeństwa jednopłciowe Prawa adopcyjne dla par jednopłciowych Geje mogą służyć w armii Prawo antydyskryminacyjne (ze względu na orientację seksualną) Możliwość zmiany płci
 Algieria No Nielegalne (Kara: od grzywny do 2 lat pozbawienia wolności)[6] No No No Brak danych No Brak danych
 Egipt NoNie ma zakazu, jednak można zostać skazanym na podstawie innych paragrafów[6] No No No No No Brak danych
 Libia No Nielegalne (Kara: do 5 lat pozbawienia wolności)[6]. No No No Brak danych No No
 Maroko No Nielegalne (Kara: do 3 lat pozbawienia wolności) No No No Brak danych No Brak danych
 Sudan No Niegalne (Kara: od 5 lat pozbawienia wolności do kary śmierci) No No No No No No
 Sudan Południowy No Nielegalne (Kara: do 10 lat pozbawienia wolności) No No Konstytucyjny zakaz od 2011 r. No No No No
 Tunezja No Nielegalne (Kara: do 3 lat pozbawienia wolności) No No No Brak danych No Brak danych

Afryka Zachodnia[edytuj | edytuj kod]

Prawa osób LGBT w: Kontakty homoseksualne Rejestrowane związki partnerskie Małżeństwa jednopłciowe Prawa adopcyjne dla par jednopłciowych Geje mogą służyć w armii Prawo antydyskryminacyjne (ze względu na orientację seksualną) Możliwość zmiany płci
 Benin Yes Legalne[6] No No No Brak danych No Brak danych
 Burkina Faso Yes Legalne[6] No No Konstytucyjny zakaz od 1991 r. No Brak danych No Brak danych
 Gambia No Nielegalne (Kara: do 14 lat pozbawienia wolności[7]) No No No Brak danych No Brak danych
 Ghana No Męskie nielegalne
YesŻeńskie legalne[6]
No No No Brak danych No Brak danych
 Gwinea No Nielegalne (Kara: od 6 miesięcy do 3 lat pozbawienia wolności)[6] No No No Brak danych No Brak danych
 Gwinea Bissau Yes Legalne[6]
No No No Brak danych No Brak danych
 Liberia No Nielegalne (Kara: grzywna)[6] No No No Brak danych No Brak danych
 Mali Yes Legalne[6] No No No Brak danych No Brak danych
 Mauretania No Nielegalne (Kara: kara śmierci)[6] No No No Brak danych No Brak danych
 Niger Yes Legalne[6] No No No Brak danych No Brak danych
 Nigeria No Męskie nielegalne (Kara: na północy – kara śmierci, na południu – do 14 lat pozbawienia wolności)
No Żeńskie nielegalne na północy kraju (obowiązuje prawo szariatu, kara: chłosta)
Yes Żeńskie legalne na południu kraju (nie obowiązuje prawo szariatu)
No No No Brak danych No No
 Republika Zielonego Przylądka Yes Legalne od 2004 r.[6]
No No No Brak danych No Brak danych
 Senegal No Nielegalne (Kara: od 1 miesiąca do 5 lat pozbawienia wolności) No No No Brak danych No Brak danych
 Sierra Leone No Męskie nielegalne
Yes Żeńskie legalne[6]
No No No Brak danych No Brak danych
 Togo No Nielegalne (Kara: od grzywny do 3 lat pozbawienia wolności)[6] No No No Brak danych No Brak danych
 Wybrzeże Kości Słoniowej Yes Legalne[6] No No No Brak danych No Brak danych

Afryka Środkowa[edytuj | edytuj kod]

Prawa osób LGBT w: Kontakty homoseksualne Rejestrowane związki partnerskie Małżeństwa jednopłciowe Prawa adopcyjne dla par jednopłciowych Geje mogą służyć w armii Prawo antydyskryminacyjne (ze względu na orientację seksualną) Możliwość zmiany płci
 Czad Yes Legalne od 1967 r.[6] No No No Brak danych No Brak danych
 Demokratyczna Republika Konga Yes Legalne[6] No No Konstytucyjny zakaz od 2005 r. No Brak danych No Brak danych
 Gabon Yes Legalne[6]
No No No Brak danych No Brak danych
 Gwinea Równikowa Yes Legalne[6] No No No Brak danych No Brak danych
 Kamerun No Nielegalne (Kara: od grzywny do 5 lat pozbawienia wolności)[6] No No No Brak danych No Brak danych
 Kongo Yes Legalne[6] No No No Brak danych No Brak danych
 Republika Środkowoafrykańska Yes Legalne[6]
No No No Brak danych No Brak danych
Wyspa Świętej Heleny Yes Legalne[6] Brak danych No No Yes Tak (armia Wyspy Św. Heleny jest częścią armii brytyjskiej) Yes Tak (obowiązuje prawo Wielkiej Brytanii) Brak danych
 Wyspy Świętego Tomasza i Książęca Yes Legalne[6] No No No Brak danych No Brak danych
Wyspa Wniebowstąpienia Yes Legalne[6] Brak danych No No Yes Tak (armia Wyspy Wniebowstąpienia jest częścią armii brytyjskiej) Yes Tak (obowiązuje prawo Wielkiej Brytanii) Brak danych

Afryka Wschodnia[edytuj | edytuj kod]

Prawa osób LGBT w: Kontakty homoseksualne Rejestrowane związki partnerskie Małżeństwa jednopłciowe Prawa adopcyjne dla par jednopłciowych Geje mogą służyć w armii Prawo antydyskryminacyjne (ze względu na orientację seksualną) Możliwość zmiany płci
 Burundi No Nielegalne od 2009 (Kara: grzywna lub od 2 miesięcy do 3 lat pozbawienia wolności)[8] No No Konstytucyjny zakaz od 2005 r. No Brak danych No Brak danych
 Dżibuti Brak danych[6] No No No Brak danych No Brak danych
 Erytrea No Nielegalne[6] No No No Brak danych No Brak danych
 Etiopia No Nielegalne[6] No No No Brak danych No Brak danych
 Kenia No Męskie nielegalne (Kara: do 14 lat pozbawienia wolności)
Yes Żeńskie nie są wyróżniane w kodeksie karnym[6]
No No Konstytucyjny zakaz od 2010 r.[9] No[10] Brak danych No Brak danych
 Rwanda Yes Legalne[6]
No No Konstytucyjny zakaz od 2003 r. No Brak danych No Brak danych
 Somalia No Nielegalne[6] No No No No Brak danych Brak danych
 Tanzania No Nielegalne (Kara: nawet dożywotnie pozbawienie wolności)[6] No No No[11] Brak danych No Brak danych
 Uganda No Nielegalne (Kara: nawet dożywotnie pozbawienie wolności) No No Konstytucyjny zakaz od 2005 r. No No No No

Wyspy na Oceanie Indyjskim[edytuj | edytuj kod]

Prawa osób LGBT w: Kontakty homoseksualne Rejestrowane związki partnerskie Małżeństwa jednopłciowe Prawa adopcyjne dla par jednopłciowych Geje mogą służyć w armii Prawo antydyskryminacyjne (ze względu na orientację seksualną) Możliwość zmiany płci
 Komory No Nielegalne (Kara: od grzywny do 5 lat pozbawienia wolności)[6] No No No Brak danych No Brak danych
 Madagaskar Yes Legalne[6] No No No Brak danych No Brak danych
 Mauritius No Męskie nielegalne (Kara: do 5 lat pozbawienia wolności)
Yes Żeńskie legalne[6][12]
No No No Brak danych Yes Zakaz dyskryminacji w niektórych sferach życia[13] Brak danych
Reunion (terytorium zależne Francji) Yes Legalne od 1791 r. Yes Pacte civil de solidarité, od 1999 r. No No Nie, ale osoby samotne mogą adoptować dzieci Yes Yes Zakaz dyskryminacji w niektórych sferach życia Brak danych
 Seszele Yes Legalne od 2016 r. No No No Brak danych No Brak danych

Południowa Afryka[edytuj | edytuj kod]

Prawa osób LGBT w: Kontakty homoseksualne Rejestrowane związki partnerskie Małżeństwa jednopłciowe Prawa adopcyjne dla par jednopłciowych Geje mogą służyć w armii Prawo antydyskryminacyjne (ze względu na orientację seksualną) Możliwość zmiany płci
 Angola Yes Legalne (od stycznia 2019)[14] No No No Brak danych Yes Całkowity zakaz dyskryminacji ze względu na orientację seksualną[14] Brak danych
 Botswana Yes Legalne No No No Brak danych Yes Brak dyskryminacji w niektórych sferach życia[15] Yes Zmiana płci jako prawo konstytucyjne (od 2017)[15]
 Eswatini No Męskie nielegalne
Yes Żeńskie legalne[6]
No No No Brak danych No Brak danych
 Lesotho Yes Męskie legalne (od 2012)
Yes Żeńskie zawsze legalne[16]
No No No Brak danych No Brak danych
 Malawi No Male nielegalne (Kara: do 14 lat pozbawienia wolności, oprócz tego kary cielesne)
Yes Żeńskie legalne[6]
No No No Brak danych No Brak danych
 Mozambik Yes Legalne[17] No No No Brak danych Yes Zakaz dyskryminacji w niektórych sferach życia[13] Brak danych
 Namibia No Nielegalne (prawo nie jest egzekwowane)[6][18] No No No Brak danych No Brak danych
 Południowa Afryka Yes Męskie legalne od 1998, żeńskie zawsze były legalne Yes Tak, rejestrowane związki partnerskie od 1998 r. Yes Tak, od 2006 r. Yes Tak, od 2002 r. Yes Tak, od 1998 r. Yes Całkowity zakaz dyskryminacji ze względu na orientację seksualną Yes
 Zambia No Męskie nielegalne (Kara: do 14 lat pozbawienia wolności)
Yes Żeńskie legalne[6]
No No No Brak danych No Brak danych
 Zimbabwe No Męskie nielegalne
Yes Żeńskie legalne[6]
No No No Brak danych No Brak danych

Państwa nieuznawane[edytuj | edytuj kod]

Prawa osób LGBT w: Kontakty homoseksualne Rejestrowane związki partnerskie Małżeństwa jednopłciowe Prawa adopcyjne dla par jednopłciowych Geje mogą służyć w armii Prawo antydyskryminacyjne (ze względu na orientację seksualną) Możliwość zmiany płci
 Sahara Zachodnia No Nielegalne (Kara: do 3 lat pozbawienia wolności) No No No No No No
 Somaliland No Nielegalne (Kara: wydalenie z kraju, dożywotnie pozbawienie wolności, w niektórych rejonach nawet kara śmierci)
No No No No No Brak danych

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Joanna Jolly, BBC News: Africa's lesbians demand change. [dostęp 2008-07-26]. (ang.).
  2. Pierwszy ślub
  3. Heteroseksual Africa?, Marc Epprecht, Ofio Univer. Press, ISBN 978-0821417997
  4. Boys-wifes and Females-husbandas. Studies in African Homosexualities w red. S. O Murray i W. Rescoe, wyd. Palgrave Macmillan, 2001 ISBN 978-0212238292
  5. Heteroseksual Africa?, Marc Epprecht, Ofio Univer. Press, ISBN 978-0821417997 str 4
  6. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao State-sponsored Homophobia A world survey of laws prohibiting same sex activity between consenting adults. [dostęp 2016-03-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-26)].
  7. Gambia: Mob Violence And Murder Feared After President's Gay Beheading Threat, AllAfrica, 12 June 2008
  8. Burundi abolishes the death penalty but bans homosexuality. amnesty.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-25)]. 27 April 2009.
  9. Kenya Constitution. [dostęp 2012-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-02)].
  10. Section 158(3)(c)-(d), The Children Act, 2001
  11. Sections 3-4, The Adoption of Children Act
  12. The Sexual Offences Bill 2007. [dostęp 2008-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-10)].
  13. a b Africa: Outspoken activists defend continent's sexual diversity. [dostęp 2012-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-15)].
  14. a b Human Rights Watch, Angola Decriminalizes Same-Sex Conduct [online], Human Rights Watch, 23 stycznia 2019 [dostęp 2019-02-14] (ang.).
  15. a b Victory for Gender Identity in Botswana [online], Human Rights Watch, 3 października 2017 [dostęp 2019-02-14] (ang.).
  16. State Sponsored Homophobia 2016: A world survey of sexual orientation laws: criminalisation, protection and recognition [PDF], Międzynarodowe Stowarzyszenie Lesbijek i Gejów, 2016 [dostęp 2019-02-14] (ang.).
  17. Mozambique Gay Rights Group Wants Explicit Constitutional Protections. [dostęp 2012-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-05)].
  18. Country Reports on Human Rights Practices