Szałwia omszona

Szałwia omszona
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	szałwia
Gatunek	szałwia omszona
	Nazwa systematyczna
	Salvia nemorosa L.; Sp. Pl. ed. 2 35 1762
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szałwia omszona (Salvia nemorosa L.) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Rośnie na naturalnych stanowiskach w południowej, środkowej i wschodniej Europie, oraz na części obszaru Azji (Turcja, Kaukaz, Syberia, Kazachstan, Kirgistan). Jest też uprawiana w wielu krajach świata^[4]. W Polsce występuje w południowo-wschodniej części kraju, w innych miejscach tylko jako gatunek zawleczony. Status we florze Polski: kenofit, efemerofit^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Posiada wzniesioną łodygę o wysokości 30-80 cm. Jest ona nierozgałęziona lub wyrastają z niej długie, wzniesione gałązki. Cała (gęściej w górnej części) jest owłosiona krótkimi, gęstymi i białawymi włoskami zwróconymi w dół, brak jednak włosków gruczołowych. Jest dość gęsto ulistniona^[6]. Łodyga w dole często fioletowo nabiegła^[7].
Liście: Dolne wyrastają na długich ogonkach, górne są krótkoogonkowe lub siedzące. Mają kształt podługowaty lub eliptyczny i są nieco pomarszczone, o brzegach podwójnie nierówno karbowano-piłkowanych. Dolna strona owłosiona gęstymi, szarymi włoskami (również brak włosków gruczołowych)^[6].
Kwiaty: Grzbieciste, fioletowe, wzniesione. Kielich krótko omszony i zazwyczaj purpurowo nabiegły. Korona ma długość 10-15 mm, a jej górna warga jest bardzo słabo łukowata i ma na szczycie 3 maleńkie i stulone ząbki. W rurce korony wewnątrz brak pierścienia włosków. Kwiaty zebrane są w okółki wyrastające w kątach szerokojajowatych, ciemnopurpurowych podsadek, które mają taką samą długość jak kielich. Przed rozkwitnięciem kwiatów podsadki zachodzą na siebie dachówkowato^[6].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rozwój: Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca (czasami już od maja) do sierpnia^[5].
Siedlisko: Rośnie na przydrożach, w siedliskach ruderalnych, w suchych murawach, na suchych łąkach, na zboczach^[5]^[6]. Gatunek charakterystyczny dla rzędu (O). Festucetalia valesiacae^[8].
Genetyka: Liczba chromosomów 2n = 12, 14^[5].
Zmienność: Krzyżuje się z szałwią łąkową (Salvia pratensis). Powstaje mieszaniec Salvia × sylvestris L.^[5].

Zastosowanie i uprawa[edytuj | edytuj kod]

Jest uprawiana jako roślina ozdobna. Jest łatwa w uprawie. Nadaje się na rabaty kwiatowe, jej walorami ozdobnymi są kwiaty. Istnieją kultywary o kwiatach białych, różowopurpurowych i fioletowych. Jest dość odporna na suszę, ale podlewana rośnie lepiej. Rozmnaża się przez podział kęp jesienią lub przez nasiona wysiewane w maju na rozsadnik. Jeżeli nasiona nie są zbierane, należy po przekwitnięciu rośliny ściąć kwiatostany. Wycięcie całych pędów tuż przy ziemi spowoduje, że jesienią zakwitnie ona drugi raz. Nawozi się kompostem, obornikiem lub nawozami wieloskładnikowymi^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-11-20].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^a ^b ^c ^d Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Pawłowski Bogumił (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom XI. Warszawa, Kraków: Polska Akademia Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 152-154.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ e-Ogrody. Szałwia omszona. [dostęp 2014-12-08].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).

[TPL-3] The Plant List. [dostęp 2014-11-20].

[grin-4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-11-20].

[rutkowski-5] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[szafer-6] Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[pawlowski-7] Pawłowski Bogumił (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom XI. Warszawa, Kraków: Polska Akademia Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 152-154.

[8] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[9] -Ogrody. Szałwia omszona. [dostęp 2014-12-08].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]