Szaciły (wieś w powiecie białostockim)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szaciły
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

białostocki

Gmina

Dobrzyniewo Duże

Liczba ludności (2011)

48[2][3]

Strefa numeracyjna

85

Kod pocztowy

16-002[4]

Tablice rejestracyjne

BIA

SIMC

0027370[5]

Położenie na mapie gminy Dobrzyniewo Duże
Mapa konturowa gminy Dobrzyniewo Duże, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Szaciły”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Szaciły”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Szaciły”
Położenie na mapie powiatu białostockiego
Mapa konturowa powiatu białostockiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Szaciły”
Ziemia53°14′59″N 23°01′55″E/53,249722 23,031944[1]

Szaciły – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Dobrzyniewo Duże[5][6].

Szaciły powstały w 1562 roku w wyniku pomiary włócznej prowadzonej za panowania Zygmunta Augusta. Pomiara włóczna zmierzała do uporządkowania dóbr królewskich w Wielkim Księstwie Litewskim, którego częścią do zawarcia Unii Lubelskiej było również Podlasie. Jedną ze wsi, którą poddano pomiarze była Kulikówka – wieś włościańska nad rzeką Kulikówka, w której pomiędzy gruntami chłopskimi otrzymał również bojar litewski Bohdan Szaciło[7]. Dzięki pomiarze włócznej wyznaczono Szacile odrębny obszar o wielkości 10 włók (ok. 200 hektarów), który dał początek wsi Szaciły (nazywanej w tym okresie także Kulikówką Szlachecką).

Aleksander Jabłonowski tak pisał o Szaciłach: „Między włókami poddanych tego sioła (Kulikówki) ziemianin powiatu bielskiego Szaciło za otrzymaniem przywileju Jkrm-ci dzierżył włók 10, któremu ziemianinowi z rozkazania królewskiego, dlatego aby między poddanymi królewskimi gruntów swych nie miał, dano osobny obrub przy temże siole. Tylko że obrub ten obejmował włók 12, odcięto mu 2 włóki. Co więcej - postanowiono za dobrowolnem postanowieniem samego Szaciła, iż poddanym królewskim wszelki krzywdy i dolegliwości przed starostą knyszyńskim usprawiedliwiać się będzie powinien, a jemu także z poddanymi Jkrm-ci sprawiedliwość ma być czyniona”[8].

Nazwa Szaciły jest jedną z miejscowości, które otrzymały swe nazwy od imion lub nazwisk pierwszych osadników (zwykle pochodzenia bojarskiego) np. Waśki, Moniuszki, Zalesie-Czokołdy, Jaworówka, Leńce[9].

Szaciły przez cały okres Rzeczypospolitej Obojga Narodów były wsią szlachecką należącą do rodu Szaciłów (Kulikowskich) herbu Drogomir i ich potomków[10][11], z których część mieszka tam również współcześnie. Była przy tym największą i najlepiej rozwiniętą wsią szlachecką w parafii Dobrzyniewo. Księga grodzka brańska zawiera zapis, że w roku 1640 w Kulikówce (Szaciłach) było 15 chłopów poddanych, że Andrzej syn Piotra i Jakub syn Bartłomieja wpłacili ze swymi cześnikami 15 złotych polskich podczas gdy wtedy wpłacono z Jaworówki 14, a z Leńc tylko 11 złotych polskich. W następnym roku w tej księdze wymienia się łączną wpłatę z Szacił na 22 złotych polskich, z Jaworówki - 21, a z Leńc tylko 19 złotych polskich[12].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa białostockiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy w Kozińcach.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 134210
  2. ↑ Wieś Szaciły w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-11-08], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1225 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Józef Maroszek, Pogranicze Litwy i Korony w planach króla Zygmunta Augusta: z historii dziejów realizacji myśli monarszej między Niemnem a Narwią, 2000.
  8. ↑ Aleksander Jabłonowski, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym ; t. 6, cz. 3, 1910.
  9. ↑ Jerzy Wiśniewski, Dzieje osadnictwa. Rozwój osadnictwa na pograniczu polsko-rusko-litewskich od końca XIV do połowy XVII wieku.
  10. ↑ Adam Boniecki, Herbarz polski. Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich, 1899.
  11. ↑ Seweryn Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, T. 8, 1911.
  12. ↑ l, dobrzyniewo.pl [online], www.dobrzyniewo.pl [dostęp 2017-11-16] (pol.).
Gmina Dobrzyniewo Duże
Wsie
Inne miejscowości
Zniesione

Gmina Dobrzyniewo Duże

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szaciły_(wieś_w_powiecie_białostockim)&oldid=72575043”