Szalim-ahum

Szalim-ahum (akad. Šalim-aḫum) – wczesny, słabo znany władca asyryjski, noszący tytuł „zarządcy (miasta) Aszur” (énsi a-šùr^ki), syn i następca Puzur-Aszura I, ojciec i poprzednik Ilu-szumy; rządził miastem-państwem Aszur na początku XX w. p.n.e.

Imię

W jedynej znanej inskrypcji tego władcy oraz inskrypcjach jego kolejnych następców Ilu-szumy, Eriszuma I i Ikunuma jego imię zapisywane jest Ša-lim-a-ḫu-um (w transkrypcji Šalim-aḫum). Znaczy ono w języku akadyjskum „Uchowaj brata!”. W Asyryjskiej liście królów imię to uległo zniekształceniu i zapisywane było Šal-lim-pap^meš (w transkrypcji Šallim-aḫḫē, tłum. „Uchowaj braci!”).

„Sulili, Kikkia, Akia, Puzur-Aszur, Szalim-ahum, Ilu-szuma - razem sześciu królów [których imiona zostały zapisane na] cegłach, (ale) których limmu nie zostali spisani/znalezieni”

ustęp Asyryjskiej listy królów wyliczający asyryjskich królów od 27 do 32

Asyryjska lista królów

Szalim-ahum (pod imieniem Szallim-ahhe) wymieniany jest w Asyryjskiej liście królów jako 31 władca Asyrii. Występuje on tam jako piąty z tzw. „sześciu królów [których imiona zostały zapisane na] cegłach, (ale) których limmu nie zostali spisani/znalezieni”. Jako jego poprzednik wymieniany jest Puzur-Aszur I, a jako jego następca Ilu-szuma.

Dynastia

Szalim-ahum jest drugim znanym władcą Aszur należącym do tzw. „dynastii Puzur-Aszura I”. W swojej własnej inskrypcji nazywa on siebie „synem Puzur-Aszura”, podczas gdy jego syn, Ilu-szuma, w swojej inskrypcji nazywa siebie „synem Szalim-ahuma, zarządcy (miasta) Aszur” (dumu Ša-lim-a-hu-um énsi A-šùr^ki). O Szalim-ahumie wspominają również kolejni władcy Aszur: Eriszum I w swych inskrypcjach zaznacza, iż był wnukiem Szalim-ahuma, zaś Ikunum przedstawia siebie jako jego prawnuka.

władcy z dynastii Puzur-Aszura I	pokrewieństwo	lata panowania według Veenhofa	lata panowania według Barjamovica, Hertela i Larsena	uwagi
Puzur-Aszur I	-	początek XX w. p.n.e.	początek XX w. p.n.e.	najprawdopodobniej założyciel dynastii
Szalim-ahum	syn Puzur-Aszura I	początek XX w. p.n.e.	początek XX w. p.n.e.	we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Puzur-Aszura”
Ilu-szuma	syn Szalim-ahuma	?-1974 p.n.e.	?-1971 p.n.e.	we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Szalim-ahuma”
Eriszum I	syn Ilu-szumy	1974-1935 p.n.e.	1972-1933 p.n.e.	we własnych inskrypcjach nazywa siebie „synem Ilu-szumy”
Ikunum	syn Eriszuma I	1934-1921 p.n.e.	1932-1918 p.n.e.	we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Eriszuma”
Sargon I	syn Ikunuma	1920-1881 p.n.e.	1917-1878 p.n.e.	we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Ikunuma”
Puzur-Aszur II	syn Sargona I	1880-1873 p.n.e.	1877-1870 p.n.e.	nazywany „synem Sargona” w Asyryjskiej liście królów
Naram-Sin	syn Puzur-Aszura II	1872-1829/1819 p.n.e.	1869-? p.n.e.	nazywany „synem Puzur-Aszura” w Asyryjskiej liście królów
Eriszum II	syn Naram-Sina	1828/1818-1809 p.n.e.	?-1809 p.n.e.	nazywany „synem Naram-Sina” w Asyryjskiej liście królów

Panowanie

Szalim-ahum jest najwcześniejszym asyryjskim władcą, którego istnienie potwierdzają jego własne inskrypcje. W trakcie wykopalisk w mieście Aszur, podczas prac archeologicznych prowadzonych przy najstarszych kamiennych fundamentach świątyni boga Aszura, odnaleziona została płyta alabastrowa z wyrytą na niej jego inskrypcją. Nosi on w niej tytuł „zarządcy (miasta) Aszur” (énsi a-šùr^ki) i przedstawia siebie jako syna Puzur-Aszura I (dumu Pù-zur₈-^da-šùr). W inskrypcji tej opisane zostały jego prace budowlane przy świątyni boga Aszura, które prowadzone być miały na życzenie samego boga. W tekście wspomniane są kaplice i pomieszczenia usytuowane wokół głównego wewnętrznego dziedzińca świątyni, w tym „dom kadzi piwnych” i „pałac [...] Dagana”, identyfikowany ze znaną z późniejszych tekstów bēt Dagan, ważną kaplicą dzieloną przez Dagana z Enlilem i innymi bogami. Opis prac Szalim-ahuma jest najwcześniejszym znanym świadectwem działalności budowlanej władców asyryjskich przy tej świątyni i dobrze wpisuje się we wczesne lata politycznej niezależności Aszur, kiedy to świątynia eponimicznego boga miasta odgrywać musiała szczególnie ważną rolę.

Panowanie Szalim-ahuma i pozostałych pięciu władców wspomnianych w ustępie Asyryjskiej listy królów umieszczane jest w pięćdziesięcioletnim okresie pomiędzy ok. 2025 a ok. 1974 r. p.n.e. Ok. 2025 r. p.n.e., w kilka lat po objęciu tronu przez Ibbi-Suena, imperium III dynastii z Ur zaczęło się rozpadać i utraciło kontrolę nad swoimi obszarami peryferyjnymi, w tym nad miastem Aszur, tak więc Szalim-ahum, jako niezależny władca miasta-państwa Aszur, panować mógł dopiero po tej dacie. Z drugiej strony panować on musiał przed ok. 1974 r. p.n.e., gdyż dopiero wówczas, wraz z wstąpieniem na tron Eriszuma I, wprowadzono w Aszur instytucję corocznie wybieranego urzędnika limmu (eponima), podczas gdy Asyryjska lista królów zalicza Szalim-ahuma do grupy wcześniejszych władców, za których rządów urzędnicy limmu nie byli jeszcze znani.

Bibliografia

• J.-J. Glassner, Mesopotamian Chronicles, Society of Biblical Literature, Atlanta 2004.
• A.K. Grayson, Assyrian Royal Inscriptions, tom I (From the Beginning to Ashur-resha-ishi I), seria Records of the Ancient Near East (RANE), Otto Harrassowitz, Wiesbaden 1972.
• A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia BC (to 1115 BC), tom I z serii The Royal Inscriptions of Mesopotamia. Assyrian Periods (RIMA 1), University of Toronto Press 2002.
• A.K. Grayson, Königslisten und Chroniken. B. Akkadisch, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VI (Klagesang-Libanon), Walter de Gruyter, Berlin - New York 1980-83, s.86-135.
• K.R. Veenhof, J. Eidem, Mesopotamia. The Old Assyrian Period, Academic Press Fribourg 2008.