Szarża w wąwozie Somosierra
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
około 1837 |
| Medium | |
| Wymiary |
81 × 66,5 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Szarża w wąwozie Somosierra[1] – obraz olejny polskiego malarza romantycznego Piotra Michałowskiego. Szarża 3. szwadronu 1. Pułku Szwoleżerów Gwardii Cesarskiej, przeprowadzona 30 listopada 1808 w bitwie na przełęczy Somosierra w Hiszpanii, była ulubionym tematem artysty, który poświęcił jej kilka swoich prac i liczne szkice. Obraz Szarża w wąwozie Somosierra powstał około 1837, po powrocie malarza z Paryża. Obecnie dzieło znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Opis obrazu[edytuj | edytuj kod]
 |
Ta sekcja od 2022-05 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Obraz przedstawia kulminacyjny moment szarży, gdy pierwsi jeźdźcy osiągają siodło przełęczy, na której znajdują się hiszpańskie armaty, stanowiące kolejną linię obrony. Szwoleżerowie z impetem pokonują pod obstrzałem krętą i wąską górską ścieżkę, stromo wznoszącą się ku przełęczy. Padają zabici i ranni, część koni pędzi bez jeźdźców. Wokół cwałującego szwadronu wznoszą się tumany rdzawobrunatnego pyłu, skrywającego wszystko poza kawalerzystami.
Kompozycja płótna jest dynamiczna i diagonalna, na obrazie nie ma linii pionowych i poziomych, widoczna jest jedynie wygięta w łuk kolumna kawalerzystów. Kolorystyka dzieła jest ciepła, dominują brązy i żółcienie z licznymi akcentami bieli i czerwieni. Pomimo pozornego chaosu ludzie i konie zostali potraktowani indywidualnie, obraz jest zbiorem osobnych studiów ruchu. Malarz zadbał o wierne przedstawienie szczegółów umundurowania i uprzęży.
Ekspresyjne dzieło Michałowskiego uchodzi za kwintesencję polskiego romantyzmu[2]. Krytycy dopatrują się inspiracji autora w obrazach francuskich malarzy, takich jak Eugène Delacroix i Théodore Géricault, wskazują też na podobieństwa do twórczości angielskiego malarza Williama Turnera.
Nawiązania[edytuj | edytuj kod]
Szarża polskich szwoleżerów była popularnym i często wykorzystywanym motywem w malarstwie. Malowali ją między innymi Juliusz, Wojciech i Jerzy Kossakowie, January Suchodolski, Michał Bylina, Zygmunt Rozwadowski i Jan Rosen; z zagranicznych twórców Horace Vernet i Louis-François Lejeune.
W 1980 Jacek Kaczmarski stworzył inspirowaną obrazem balladę Somosierra[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W literaturze występuje też tytuł Bitwa pod Somosierrą (lub Samosierrą).
- ↑ Piotr Michałowski, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2019-04-06].
- ↑ Jacek Kaczmarski, Somosierra, [w:] Ale źródło wciąż bije, Warszawa 2002, s. 79, (nagranie na płycie Muzeum).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Beata Jankowiak-Konik: Jak czytać obrazy. Leksykon malarstwa. Poznań: Wydawnictwo IBIS, 2009, s. 186-189. ISBN 978-83-61482-83-3.
- Maciej Masłowski: Piotr Michałowski. Seria: Mała Encyklopedia Sztuki. Arkady, 1986.