Szerokodziób różowodzioby
| Corydon sumatranus[1] | |||
| (Raffles, 1822) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Corydon | ||
| Gatunek |
szerokodziób różowodzioby | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Szerokodziób różowodzioby[3] (Corydon sumatranus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny szerokodziobów (Eurylaimidae). Zasiedla południowo-wschodnią Azję, w tym część Indonezji. Niezagrożony wyginięciem.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek opisany po raz pierwszy w roku 1822 przez Thomasa Stamforda Rafflesa pod nazwą Coracias sumatranus. Holotyp pochodził z Sumatry. Rodzaj Corydon, którego szerokodziób różowodzioby jest jedynym przedstawicielem, opisał w roku 1828 René Primevère Lesson. Wyróżnia się cztery lub trzy podgatunki (patrz Podgatunki i zasięg występowania)[4][5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi 24–28,5 cm, masa ciała – około 140 g. U okazów z Muzeum Brytyjskiego średnia długość skrzydła wynosi ok. 14 cm, ogona – 10,9 cm[6]. Głowa i reszta wierzchu ciała czarnobrązowa. Wierzch głowy, kark, kuper i pokrywy nadogonowe posiadają oliwkowy odcień. Na grzbiecie pomarańczowa plama. Skrzydła brązowe, nasady lotek I rzędu białe. Sterówki brązowe, na wszystkich poza dwoma środkowymi niemal przed końcem występuje biała plama, tworząca przy rozłożonym ogonie pas. Górna część piersi biaława, z pomarańczowobrązowymi obrzeżeniami piór. Reszta spodu ciała ciemnobrązowa. Tęczówki czerwonobrązowe, obecna fioletowawa obrączka oczna. Dziób od różowego do rogowego, brzegi szare. Nogi i stopy szaroróżowe lub brązowawe[4].
Podgatunki i zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Wyróżnia się następujące podgatunki[5][4][7]:
- C. s. laoensis Meyer de Schauensee, 1929 – południowa Mjanma do północnej Tajlandii i Indochin
- C. s. sumatranus (Raffles, 1822) – Półwysep Malajski i Sumatra
- C. s. brunnescens Hartert, 1916 – północno-zachodnie Borneo i północne Wyspy Natuna
- C. s. orientalis Mayr, 1938 – Borneo z wyjątkiem północno-zachodniej części; IOC włącza ten takson do brunnescens.
Środowisko[edytuj | edytuj kod]
Środowisko życia stanowią lasy, zarówno te wiecznie zielone, jak i z roślinami zrzucającymi liście, z dużą liczbą dwuskrzydlcowatych (Dipterocarpaceae) i mchów (Bryophyta), lasy rosnące na wapieniach lub torfowiskach. W Indochinach spotyka się szerokodzioby różowodziobe do 2000 m n.p.m., w Birmie do 1220 m n.p.m., na Tajlandii do około 1000 m n.p.m., zaś na Wyspach Natuna do 300 m n.p.m.[4]
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Żywi się bezkręgowcami, w tym prostoskrzydłymi (Orthoptera), żukowatymi (Scarabaeidae), pluskwiakami (Hemiptera) i mrówkami, oraz małymi jaszczurkami. Pożywienie zbiera z liści i gałęzi. Żeruje w grupach liczących 10–20 osobników, najaktywniejszy rankiem i o zmierzchu. Żeruje na wysokości 15–20 m nad ziemią, dużo wyżej niż inne szerokodzioby żyjące w podobnym środowisku[4].
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
Nieliczne źródła wspominają o okresie lęgowym rozpoczynającym się późną porą suchą na północy zasięgu; w Mjanmie trwa on od marca do maja (w prowincji Taninthayi grudzień i styczeń), w Tajlandii od kwietnia do grudnia, od marca do maja w Laosie, w sierpniu i wrześniu na Półwyspie Malajskim, od lutego do listopada na Sumatrze i od listopada do maja na Borneo[4].
Gniazduje kooperatywnie, odnotowano do 10 ptaków w jednym gnieździe. Zwarte gniazdo ma kształt gruszkowaty, liczy do 2 m długości i 30 cm szerokości, niekiedy posiada zwisający „ogon” z roślinności liczący do 70 cm długości. Budowane jest przez oba ptaki z pary, niekiedy także pomocników lęgowych. Budulec stanowią patyki, małe korzenie, włókna epifitów, suchy mech, suche liście, liście bambusa i łodygi; prócz tego dokładają kokony owadów i pająków. Otwór wejściowy, mający wymiary około 5×6 cm, mieści się w około 1/3 wysokości od dołu. Gniazdo umiejscowione jest 4–13 m nad ziemia, niekiedy nad wodą. Zniesienie liczy 2–4 jaja, okres inkubacji i szczegóły dotyczące młodych nieznane[4].
Status[edytuj | edytuj kod]
Gatunek przez IUCN klasyfikowany jako najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na wycinkę prowadzoną w dogodnych dla niego siedliskach[2]. Zanika w północnej Tajlandii. Status w Laosie niepewny, możliwe że C. sumatranus jest tam lokalnie pospolity. Na Półwyspie Malajskim i Sumatrze także lokalnie pospolity. Zasiedla obszary chronione, wymienić można Park Narodowy Kaeng Krachan w Tajlandii, Park Narodowy Cát Tiên w Wietnamie, Park Narodowy Taman Negara na Płw. Malajskim i Park Narodowy Way Kambas na Sumatrze[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Corydon sumatranus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Corydon sumatranus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Eurylaimidae Lesson, 1831 - szerokodzioby - Typical Broadbills (wersja: 2020-12-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-19].
- ↑ a b c d e f g h del Hoyo, J.; Elliot, A. & Christie, D.A.: Handbook of the Birds of the World. T. 8. Broadbills to Tapaculos. Lynx Edicions, 2003, s. 315–316. ISBN 84-87334-50-4.
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): NZ wrens, Sapayoa, broadbills, asities, pittas. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-19]. (ang.).
- ↑ Philip Lutley Sclater: Catalogue of Birds in the British Museum. T. 14. Oligomyodae. 1888, s. 466–467.
- ↑ Dusky Broadbill (Corydon sumatranus). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2021-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).